Chống dịch theo kiểu phanh gấp, hậu quả khó lường

Đó là điều dễ hiểu nhưng chắc thời điểm đó, địa phương chưa thể hình dung hết những hệ lụy của việc đưa ra yêu cầu tất cả những người từ TP.HM về Đồng Nai phải tự cách ly y tế 21 ngày. Thực tế, những diễn biến phản ứng từ các bên bị tác động và hành động điều chỉnh ngay của địa phương đã cho thấy chống dịch kiên quyết nhưng hết sức thận trọng để đảm bảo mục tiêu kép.

Quyết định trên được ký ngày 4/6/2021, ngay lập tức đã gây nên một làn sóng tranh luận và phản ứng dữ dội trong cộng đồng doanh nghiệp và những người dân liên quan, gồm cả người dân Đồng Nai hàng ngày đi làm tại TP.HCM và người dân TP.HCM làm việc tại Đồng Nai. Nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm Phía Nam, cả hai địa phương này đều có tốc độ công nghiệp hóa ở mức cao, sự di chuyển của cư dân giữa hai địa phương là rất lớn.

Theo thông tin của Ban quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP.HCM, hiện có khoảng 6.000 người lao động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao của TP.HCM đang sinh sống ở Đồng Nai. Ước tính số lượng người từ TP.HCM sang làm việc ở Đồng Nai cũng không hề nhỏ, nhiều người trong số này là các nhà quản lý, chuyên gia, công nhân kỹ thuật cao mà môi trường làm việc không thể chuyển thành trực tuyến. Việc yêu cầu các đối tượng này phải tự cách ly 21 ngày khi vào Đồng Nai trên thực tế là bất khả thi, tạo nên sự xáo trộn, gián đoạn đối với hoạt động của rất nhiều doanh nghiệp.

Mặt khác, Đồng Nai là một tỉnh có kim ngạch xuất nhập khẩu rất cao. Năm 2020, xuất khẩu của Đồng Nai đạt 18,7 tỷ USD, nhập khẩu đạt 14,6 tỷ USD, cả xuất và nhập khẩu đều đứng hàng thứ 6 cả nước. Một tỷ trọng lớn của số hàng hóa xuất nhập khẩu trên phải thông qua cảng Cát Lái nằm trên địa bàn TP.HCM. Chưa kể, rất nhiều nhà máy của hai địa phương có mối quan hệ khăng khít với nhau trong chuỗi cung ứng, sản phẩm của nhà máy ở địa phương này là đầu vào của nhà máy ở địa phương kia.

Nếu quy định tại Quyết định 6180/UBND-KGVX được áp dụng một cách cứng nhắc người lãnh hậu quả trước hết chính là các doanh nghiệp của Đồng Nai, và các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh năm nay chắc chắn sẽ sụt giảm.

Lãnh đạo một doanh nghiệp đóng tại Biên Hòa than thở, tỉnh giải thích lao động từ TP.HCM phải ở lại Đồng Nai để làm việc. Nhưng bước chân sang Đồng Nai là phải cách ly 21 ngày thì làm sao làm việc.

Sau khi có nhiều ý kiến phản ứng, UBND tỉnh Đồng Nai vừa có văn bản với tinh thần nới lỏng quy định cách ly đối với người đến từ TP.HCM. Tỉnh này cũng cho biết, tùy theo tình hình diễn biến của dịch bệnh, thời gian tới UBND tỉnh Đồng Nai sẽ tiếp tục áp dụng các biện pháp phù hợp trong công tác phòng chống dịch.

Có thể thông cảm phần nào, khi từ đầu mùa dịch đến nay, Đồng Nai mới thực sự "giáp mặt", đứng trước nguy cơ bùng phát dịch tại địa phương nên có những biện pháp gấp gáp, chưa cân nhắc hết mọi khía cạnh. Tuy nhiên, đã có nhiều bài học về việc đứt gãy chuỗi cung ứng do biện pháp chống dịch từ Hải Phòng, Bắc Ninh, Bắc Giang, nhưng lãnh đạo Đồng Nai dường như chưa kịp đánh giá để rút ra phương án cho địa phương mình.

Gần hơn nữa, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về phòng chống dịch Covid-19 cách đây một tuần, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã quán triệt: "Các địa phương chủ động, sáng tạo triển khai các giải pháp để ổn định tình hình kinh tế - xã hội, không làm đứt gãy các chuỗi sản xuất, kinh doanh, nhất là tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, cơ sở dịch vụ và các hoạt động liên quan đến sinh kế của người dân". Nhưng tinh thần của chỉ đạo này không thấy trong Quyết định 6180/UBND-KGVX nói trên.

Cũng chính Thủ tướng đã nhiều lần nhấn mạnh, chống dịch cần phải tỉnh táo, bình tĩnh, không hoang mang, chống dịch là thể hiện bản lĩnh của người lãnh đạo.

Quả thật, đã một năm rưỡi chống dịch, các biện pháp chống dịch hiện nay không phải chỉ là truy vết, xét nghiệm, cách ly, mà còn là những biện pháp chủ động hơn nữa, đó là việc tiêm vắc-xin, đưa ra kịch bản xử lý thống nhất giữa các địa phương tùy theo cấp độ dịch. Chống dịch không phải bằng biện pháp áp dụng cứng nhắc, tràn lan mà khoanh vùng đúng điểm, tinh chỉnh phù hợp với từng địa phương, từng mức độ dịch.

Rồi sẽ có những văn bản điều chỉnh, những biện pháp nới lỏng để phù hợp với sự vận động của cuộc sống. Nhưng quan trọng hơn, sau những bài học của Hải Phòng, Bắc Ninh, Đồng Nai, liệu sẽ còn địa phương nào đưa ra những biện pháp chống dịch theo kiểu "phanh gấp" thế này nữa hay không!

(*) Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công thương

Trần Thanh Hải (*)