Cuộc đua tín dụng thuế phim ngày càng “nóng”

Nỗ lực của California

American Horror Story, Veep, Legion và Ballers, The Flight Attendant là những phim truyền hình vốn khởi quay bên ngoài California nhưng vừa nhanh chóng chuyển đến bang này sau khi nhận được các ưu đãi thuế. Từ năm 2015, đã có 28 phim truyền hình từ các nơi khác chuyển đến California, một phần vì chính sách khuyến khích tài chính - chủ yếu nhằm ngăn các đoàn làm phim bỏ Hollywood đến những nơi có mức thuế hấp dẫn hơn. Tìm cách tăng cường sức cạnh tranh, vào tháng 7 năm ngoái, Thống đốc bang California Gavin Newsom đã thông qua một dự luật (SB144) hỗ trợ thêm 330 triệu USD tín dụng thuế ngoài 330 triệu USD từ chương trình ưu đãi trước đó cho Hollywood (tổng mức trần là 660 triệu USD và từ 20-25% kinh phí). Một dự luật khác (SB485) dự kiến sẽ gia hạn chương trình này đến năm 2030, hiện đã nhất trí thông qua ở Thượng viện bang và đang được xem xét ở Hạ viện.

Liệu sự gia hạn của những ưu đãi thuế này - nhờ vào thặng dư 75 tỷ USD của bang có đủ để níu kéo những sự ra đi hay không? Colleen Bell - CEO của Ủy ban Điện ảnh California, cơ quan giám sát sản xuất phim ảnh trong bang cho biết: “Sự cạnh tranh ngoài kia đang rất gắt gao. Chúng tôi không thể lúc nào cũng có thể cạnh tranh trực tiếp với các gói ưu đãi khác. Nhưng chúng tôi phải đảm bảo rằng khoảng cách không quá lớn”. Ông Colleen nói thêm, luật pháp California đã và đang giúp đạt được một trong những mục tiêu cốt lõi của bang bằng cách khuyến khích các phim truyền hình từ các bang khác chuyển đến.

Tuy vị thế trung tâm phim ảnh số một của California đang lung lay, bang này vẫn là địa điểm quay dẫn đầu nước Mỹ đối với các phim truyền hình. Trong năm 2021, vẫn có 97 phim (giảm 39%) được thực hiện ở đây, nhiều hơn cả New York và Georgia, nhưng sản xuất phim điện ảnh ở Los Angeles (thủ phủ của Hollywood, thuộc California) kết sổ của năm chỉ với 3.406 ngày quay, thấp hơn 19% so với mức trung bình trước đại dịch Covid-19.

Philip Sokoloski - đại diện tổ chức FilmLA chỉ ra rằng, sự giảm sút ngày quay là bởi phim điện ảnh muốn “tối ưu hóa các ưu đãi tài chính của các khu vực khác” và “tận dụng các địa điểm mới lạ để cốt truyện trở nên thu hút hơn đối với khán giả”. Elsa Ramo - luật sư chuyên giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến sản xuất và phân phối của các công ty phim cho biết, sự gia tăng và gia hạn các đặc quyền thuế là “điều tối thiểu nên làm, nếu muốn đem đến cho bang cơ hội cạnh tranh để trở thành địa điểm quay phim tiềm năng”. Elsa xem sự thoát ly khỏi California của các hãng phim, diễn viên và đoàn làm phim trước đại dịch là một dấu hiệu đáng lo ngại của việc bang đang vuột mất vị trí trung tâm giải trí cả nước.

Sự cần thiết của ưu đãi thuế

Nhiều bang ở Mỹ cung cấp đặc quyền thuế đối với phim ảnh hấp dẫn hơn California. Ví dụ, Georgia không có mức trần hằng năm đối với thuế cho phim ảnh. Với mức tín dụng thuế 30%, Georgia thu hút nhiều phim doanh thu “khủng” như Creed III và Black Panther: Wakanda Forever. Trong tổng ngân sách năm vào tháng 9/2021, bang này đã phân phát 1,2 tỷ USD cho ưu đãi thuế, thiết lập kỷ lục 4 tỷ USD tiền chi trực tiếp cho sản xuất phim.

Bang Louisiana vốn đã có những đoàn làm phim giàu kinh nghiệm, nhiều phim trường và địa điểm quay, nhưng điểm hấp dẫn nhất của bang - đặc biệt đối với bộ phim sắp ra mắt Jurassic World: Dominion - là tín dụng thuế lên đến 40% (gần gấp đôi so với mức 25% của California), có thể hoàn lại một phần và cũng bao gồm thù lao béo bở cho các diễn viên. Chris Stelly - Giám đốc bộ phận giải trí của Cơ quan Phát triển Kinh tế Louisiana (LED), đồng thời là cơ quan quản lý phim ảnh của bang chia sẻ: “Khi tôi bắt đầu làm việc ở cơ quan này năm 2004, chỉ có khoảng 5-6 đoàn làm phim đến với bang. Hiện tại, chúng tôi có đến 23 đoàn làm phim”.

Amber Dodson - CEO của Văn phòng Phim ảnh New Mexico lưu ý rằng, sự thành công của bang này trong việc thu hút các đoàn làm phim đang gây bất lợi cho California. Theo bà, nhiều đoàn  sản xuất phim đến với New Mexico chính là nhờ vào ưu đãi thuế hào phóng của bang, với mức tín dụng tối đa lên đến 35%. Amber cho biết: “Trước đây, New Mexico chỉ là một địa điểm quay phim bình thường. Nhưng giờ đã bắt đầu biến hóa từ địa điểm quay phim sang trung tâm sản xuất phim”. New Mexico năm 2021 chi 624 triệu USD kinh phí trực tiếp của các đoàn làm phim. Netflix và NBCUniversal gần đây đã xây dựng các xưởng sản xuất phim ở New Mexico, cam kết đầu tư 2 tỷ USD và 500 triệu USD sản xuất phim ở đây.

Một đại diện cho các nhà phân phối và các hãng phim cho hay: “Việc cấp kinh phí cho một bộ phim mà không tính đến tín dụng thuế là gần như bất khả thi. Các đoàn làm phim luôn sẵn sàng di chuyển để thỏa mãn khoản này trong ngân sách”. Nhưng những người phản đối cho rằng, việc các bang đua nhau giành các đoàn làm phim thông qua những ưu đãi thuế ngày càng hào phóng không thu lại được bất kỳ khoản đầu tư thực chất nào. Schuyler Moore làm việc trong lĩnh vực tài trợ phim ảnh, chỉ trích California “chỉ đang cho không tiền cho các hãng phim” đằng nào cũng sẽ quay ở bang này. Trong cuộc đánh giá một chương trình tín dụng thuế phim trước đây của California, Văn phòng Phân tích Lập pháp (LAO) ước tính 1/3 các phim được duyệt ưu đãi thuế có thể vẫn sẽ được thực hiện tại California dù bất kể thế nào.

Dù vậy, tăng cường chương trình tín dụng thuế được người trong ngành đánh giá là cách tốt nhất để ngăn các đoàn làm phim rời khỏi California. Và 150 triệu USD tiền quỹ đã được dành cho xây dựng phim trường mới, tạo điều kiện cho nhiều phim được thực hiện ở bang này trong tương lai gần.

(Theo Hollywood Reporter)

Phúc Như Thủy