Cuộc đua sản xuất pin xe điện ngày càng "nóng"

Sự góp mặt của những "ông lớn" trong ngành

Mới đây nhất, ngày 31/8/2022, hãng sản xuất ô tô Toyota của Nhật Bản cho biết sẽ đầu tư 730 tỷ yen (5,27 tỷ USD) tại Nhật Bản và Mỹ để cung cấp pin ô tô cho xe điện chạy bằng pin. Toyota đặt mục tiêu bắt đầu sản xuất pin trong khoảng thời gian từ năm 2024-2026 với khoản đầu tư nhằm tăng công suất sản xuất pin tại cả Nhật Bản và Mỹ lên tới 40GWh.

Trong khoản đầu tư trên, Toyota sẽ đầu tư khoảng 400 tỷ yen vào các nhà máy của Toyota và Prime Planet Energy & Solution Co - một liên doanh với Panasonic Holdings Corp, nhà máy tại thành phố Himeji phía Tây Nhật Bản. Ngoài ra, khoảng 2,5 tỷ USD sẽ được đầu tư vào nhà máy chế tạo pin Toyota ở bang North Carolina của Mỹ.

Trước đó, vào ngày 29/8/2022, hãng sản xuất pin xe điện CATL (Trung Quốc) cho biết sẽ xây dựng nhà máy pin trị giá 7,3 tỷ euro (tương đương 7,6 tỷ USD) tại Hungary, để đáp ứng nhu cầu tăng của các nhà sản xuất ô tô toàn cầu. CATL cho biết, việc xây dựng nhà máy có công suất 100GWh ở thành phố Debrecen, miền Đông Hungary sẽ bắt đầu trong năm nay sau khi nhận được giấy phép và sẽ kéo dài không quá 64 tháng. Đây là khoản đầu tư lớn nhất ở nước ngoài của hãng.

Sau khi được xây dựng, nhà máy mới sẽ trở thành nhà máy pin lớn nhất châu Âu và nhà máy lớn thứ hai trong khu vực của CATL, với việc sản xuất pin cho các nhà sản xuất ô tô như Mercedes-Benz, BMW, Stellantis và Volkswagen. Động thái này diễn ra khi các nhà sản xuất ô tô châu Âu đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện tại thị trường nội địa khiến nhu cầu pin đối với các nhà cung cấp địa phương tăng cao và các thỏa thuận cung ứng phải chạy đua để tránh tắc nghẽn sản xuất.

Zeng Yuqun - người sáng lập kiêm Chủ tịch CATL cho biết, khoản đầu tư của CATL sẽ đánh dấu một bước nhảy vọt trong chiến lược mở rộng của CATL ra toàn cầu. Hãng cũng đang thúc đẩy kế hoạch sản xuất pin tại Bắc Mỹ vào năm 2026 cho các khách hàng bao gồm Ford Motor, bất chấp căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc. Khoản đầu tư của CATL cũng là chìa khóa quan trọng đối với Hungary, quốc gia đang trở thành trung tâm sản xuất xe điện và pin lớn ở châu Âu. 

Trong một tuyên bố riêng, Mercedes-Benz cho biết hãng này sẽ là đối tác đầu tiên nhận pin từ nhà máy của CATL tại Hungary. Markus Schaefer, thành viên ban quản trị Mercedes-Benz cho biết nhà máy của CATL tại Hungary là một cột mốc quan trọng khác cho việc mở rộng quy mô sản xuất xe điện của Mercedes-Benz cùng với các đối tác. Tính đến cuối năm 2021, CATL có công suất sản xuất pin hàng năm là 170,39GWh. Trước đây, hãng đặt mục tiêu nâng tổng công suất hằng năm lên 670GWh vào năm 2025.

Link bài viết

Đầu tháng 8/2022, nhà sản xuất xe tải điện Nikola đã đồng ý mua công ty sản xuất pin Romeo Power với giá 144 triệu USD. Romeo từng được định giá 1,3 tỷ USD khi được niêm yết thông qua SPAC năm 2020. Nhưng sau đó, công ty đã lỗ hơn 250 triệu USD và gần đây đã cảnh báo nhà đầu tư rằng nguồn tiền mặt có thể sớm cạn kiệt. Nikola - khách hàng lớn nhất của Romeo, đã đồng ý "bơm" cho Romeo 35 triệu USD dưới dạng "tài trợ tạm thời" để tiếp tục sản xuất pin khi thỏa thuận kết thúc. Công ty hy vọng sẽ tiết kiệm được 350 triệu USD trong 4 năm thông qua động thái này. 

Hồi tháng 7/2022, Panasonic đã thông báo rằng họ đã ký một thỏa thuận đầu tư trị giá 4 tỷ USD với bang Kansas, Mỹ để xây dựng và vận hành cơ sở sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới. Công ty đã xác định được một địa điểm gần thành phố De Soto, tại một nhà máy sản xuất đạn dược trước đây. Nhà máy sẽ sản xuất pin công suất cao cho Tesla. Panasonic đã cùng điều hành nhà máy Gigafactory ở Reno, Nevada với nhà sản xuất xe điện này. 

Đây là khoản đầu tư tư nhân lớn nhất trong lịch sử Kansas và là một trong những nhà máy sản xuất pin EV lớn nhất tại Mỹ. Dự án này sẽ mang tính chuyển đổi cho nền kinh tế của bang Kansas, cung cấp tổng cộng 8.000 việc làm chất lượng cao sẽ giúp nhiều người Kansas tạo ra tốt hơn sống cho bản thân và con cái của họ.

Tương tự, các hãng như GM và Ford đã đầu tư đáng kể vào cả cơ sở sản xuất pin và xe điện trong những năm gần đây. GM chi 7 tỷ USD chỉ riêng tại Michigan (Mỹ), trong khi Ford đã chi con số khổng lồ 29 tỷ USD cho các cam kết điện khí hóa và công nghệ tự hành của mình.

Chính phủ nhiều quốc gia cũng không đứng ngoài cuộc

Không chỉ các hãng ô tô và công nghệ mới đẩy mạnh việc đầu tư sản xuất pin cho xe điện, chính phủ nhiều nước trên thế giới cũng đã có chính sách tăng cường cho ngành công nghiệp này. Theo đó, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đang hướng tới mục tiêu doanh số bán xe ô tô điện ở Mỹ sẽ đạt ít nhất 50% vào năm 2030, với kỳ vọng thúc đẩy tạo việc làm cho người dân ở các bang chiến trường bầu cử chủ chốt, đối phó với cạnh tranh từ Trung Quốc trong thị trường xe điện đang phát triển nhanh chóng, và giảm lượng khí thải carbon gây biến đổi khí hậu.

Cụ thể, Bộ Năng lượng Mỹ sẽ trích hơn 3 tỷ USD từ đạo luật cơ sở hạ tầng 1,2 nghìn tỷ USD được Tổng thống Joe Biden ký hồi năm ngoái để đầu tư vào lĩnh vực sản xuất pin xe điện, trong đó bao gồm các khâu xử lý khoáng sản sử dụng trong pin công suất lớn và tái chế pin đã qua sử dụng. Đồng thời, Mỹ cũng đang xúc tiến triển khai các biện pháp nhằm bảo đảm độc lập về năng lượng, cũng như giảm tải áp lực lạm phát dài hạn hiện đã trở nên trầm trọng hơn sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.

Động thái trên của chính quyền Tổng thống Biden đã nhận được sự hoan nghênh từ phía nhà sản xuất ô tô Ford Motor. Khoản đầu tư này sẽ giúp tăng cường chuỗi cung ứng pin xe điện của Ford ở thị trường nội địa, tạo thêm nhiều việc làm và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu cho các nhà sản xuất của Mỹ.

Gói tài chính trên sẽ được sử dụng để xây dựng và trang bị thêm cho các nhà máy sản xuất pin. Đạo luật cơ sở hạ tầng cũng sẽ phân bổ thêm hàng tỷ USD để chính phủ mua sắm xe bus chạy điện cũng như lắp đặt hệ thống sạc xe điện. Tuy nhiên, khoản tiền này sẽ không được dùng để phát triển thêm các mỏ khai thác lithium, nickel, cobalt và các khoáng sản có nhu cầu cao trong sản xuất pin xe điện, khi mà một số dự án đang vấp phải sự phản đối ở địa phương và bị ràng buộc bởi các rà soát môi trường và pháp lý của chính quyền Tổng thống Biden.

Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang có những bước tiến mạnh mẽ với vai trò là nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới trong lĩnh vực pin xe điện. Trung Quốc từ lâu đã xác định pin là một ngành công nghiệp chiến lược, thực hiện nhiều chính sách để "nuôi dưỡng" ngành này. Theo đánh giá, trong 10 năm qua, pin điện của Trung Quốc đã giảm đáng kể chi phí, cải thiện khả năng cạnh tranh và nổi bật là về đổi mới cấu trúc.

Tuy nhiên, ngành sản xuất pin điện của Trung Quốc vẫn cần đẩy nhanh việc thiết lập các phương pháp tính toán chất thải carbon phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và giảm hơn nữa mức tiêu thụ năng lượng sản xuất bằng cách tối ưu hóa quy trình sản xuất pin, tăng quy mô cung cấp năng lượng sạch, cải thiện hệ thống tái chế pin. Hiện nay, xu hướng phát triển của chuỗi ngành sản xuất pin điện trong nước của Trung Quốc là chuyển dịch sang khu vực phía Tây, đặc biệt là tỉnh Tứ Xuyên, do nguồn lithium của Tứ Xuyên chiếm hơn 50% của cả nước.

Các nền kinh tế lớn châu Âu cũng không đứng ngoài cuộc khi có chính sách dần thay thế xe xăng bằng xe điện. Chẳng hạn như Vương quốc Anh đã đề ra mục tiêu ngừng bán ô tô và xe tải chạy bằng động cơ diesel và xăng vào năm 2030. Từ năm 2035, tất cả ô tô và xe tải mới phải là loại không xả khí thải ra môi trường. Liên minh châu Âu (EU) hiện cũng đang theo đuổi các mục tiêu tương tự.

Nỗ lực phát triển pin từ nhiều nguồn vật liệu khác nhau diễn ra trong bối cảnh các nền kinh tế lớn của châu Âu đặt ra kế hoạch loại bỏ các phương tiện đường bộ sử dụng dầu diesel và xăng. Gần đây, công ty sản xuất pin xe điện Thuỵ Điển Northvolt sẽ hợp tác với công ty sản xuất giấy và bao bì Stora Enso để phát triển pin tích hợp các thành phần có nguồn gốc từ gỗ trong những cánh rừng Bắc Âu. Với một thỏa thuận phát triển chung, hai công ty sẽ hợp tác sản xuất pin có cực dương chứa sợi carbon từ lignin. Cực dương là một phần quan trọng của pin, ngoài ra còn có cực âm và chất điện phân.

Như tỷ phú Elon Musk đã nói, pin là một loại “dầu mới” và giống như dầu, pin cũng sẽ đắt và khan hiếm. Có thể nói, chính sách đầu tư của các quốc gia và các hãng sản xuất phần nào cho chúng ta thấy dự báo triển vọng thị trường khả quan, pin sẽ là tương lai của nền kinh tế vận tải xe điện.

HT