Giảm thuế, tăng cường giám sát kinh doanh xăng dầu

TS. Lương Văn Khôi - Phó giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội

* Ông có thể cho biết, giá xăng dầu trong nước cấu thành bởi những yếu tố nào?

- Giá cơ sở xăng dầu hiện được tính trên 4 yếu tố chủ yếu, gồm giá xăng dầu thành phẩm trên thế giới, các khoản chi phí và lợi nhuận định mức, mức trích lập, chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (BOG), các khoản thuế.

Cụ thể, các yếu tố hình thành trong giá cơ sở xăng dầu bao gồm giá xăng dầu thành phẩm thế giới cộng chi phí định mức, cộng lợi nhuận định mức, cộng thuế nhập khẩu, cộng thuế tiêu thụ đặc biệt, cộng thuế bảo vệ môi trường, cộng trích lập Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, cộng thuế giá trị gia tăng. 

* Ông đánh giá thế nào về biến động giá xăng dầu trong nước thời gian qua?

- Giá xăng dầu trong nước cơ bản biến động theo giá trên thế giới, tức giá xăng dầu thế giới tăng giảm bất thường, giá xăng dầu trong nước cũng xảy ra tương tự. Từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu trong nước đã qua 26 lần điều chỉnh (tăng nhiều hơn giảm), giá xăng dầu tăng đã ảnh hưởng không tốt tới sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và những cân đối lớn của nền kinh tế.

* Để giảm áp lực tăng giá xăng dầu, Quốc hội đã cho giảm thuế đối với mặt hàng này, như vậy đã đủ mạnh hay chưa, thưa ông?

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, mỡ nhờn từ ngày 1/4 đến hết ngày 31/12/2022 về mức 2.000 đồng/lít đối với xăng (trừ etanol), dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn về 1.000 đồng/lít, dầu hỏa về 300 đồng/lít. Mức thuế nhập khẩu ưu đãi đối với xăng cũng đã được điều chỉnh giảm từ 20% về 10%. 

Những chính sách như vậy đã làm giảm đáng kể áp lực tăng giá xăng dầu, góp phần quan trọng giữ ổn định thị trường xăng dầu trong nước, ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, theo tôi, Nhà nước vẫn cần tính toán để tiếp tục giảm thuế, phí trong giá bán lẻ xăng dầu hiện nay. Cụ thể, nên cân nhắc giảm thuế giá trị gia tăng (VAT), giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu với xăng dầu.

* Để kiểm soát tốt hơn thị trường xăng dầu, theo ông cần những giải pháp gì?

- Cần theo dõi chặt chẽ, thường xuyên, cập nhật và đánh giá tác động của tình hình chính trị, địa - địa chính trị có tác động đến các mặt hàng nhiên liệu và vật tư chiến lược, trong đó có giá giá xăng dầu, trên cơ sở đó có các phương án ứng phó kịp thời. 

Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, các cơ sở bán lẻ xăng dầu để tránh tình trạng đầu cơ, găm hàng, thiếu hụt xăng dầu tại các cửa hàng bán lẻ.

Yêu cầu doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải công khai, minh bạch về giá cả. Nhà nước cần có các chế tài xử lý nghiêm minh, kịp thời các chủ thể lợi dụng giá xăng dầu tăng để tăng giá các mặt hàng tiêu dùng bất hợp lý. Có giải pháp tổng thể đảm bảo nguồn cung xăng dầu sản xuất ở trong nước và từ nguồn nhập khẩu, điều tiết hệ thống phân phối tránh đứt đoạn nguồn cung.

* Cảm ơn ông!

Nguyễn Hòa