Cá thòi lòi, đặc sản quê nhà

Cũng bởi, chúng có thể tự do sống ở vùng nước mặn, nước lợ, bơi dưới sông, di chuyển trên bùn, thậm chí kiếm ăn trên cạn.

Dẫu được mệnh danh là “loài cá xấu nhất” nhưng thòi lòi là món ăn khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt là những ai có khoảng thời gian sinh trưởng ở miền Tây. 

Cá thòi lòi vốn là một loài cá có đặc thù với trên đầu có đôi mắt cực kỳ to như hòn bi, nên mọi người thường ví von gọi chúng là cá thòi lòi. Loài cá này thông thường hay sinh trưởng ở vùng đất mặn, sình lầy. Chúng thường sống trên cạn hay trong hang, di chuyển rất linh hoạt, thích ăn các loại cua, còng, cá nhỏ.

Thời còn nhỏ, theo chân anh chị đi bắt cá thòi lòi, tôi thường e ngại vì vẻ ngoài kỳ lạ của nó. Sau này, khi dần lớn lên, có dịp đọc thêm một số tài liệu, cá nhân tôi mới ngỡ ngàng nhận ra cá thòi lòi miệt Cà Mau là đặc sản độc đáo của thổ nhưỡng và môi trường sinh thái ngập mặn. Cá thòi lòi thường kiếm ăn ở các bãi nước ròng, nhưng khi bị động chúng thường chui tọt vào hang. 

Với người dân Cà Mau, cá thòi lòi chẳng có gì xa lạ. Trong những ngày giáp hạt khốn khó, cá thòi lòi là loại thực phẩm quen thuộc giúp mỗi gia đình cải thiện và đa dạng hóa bữa ăn mỗi ngày. Đây cũng là thức quà đặc sản mà người dân làng tôi để dành đãi khách phương xa khi họ có dịp đến với vùng đất cực Nam Tổ quốc này.

Cả nhà tôi ai cũng đặc biệt thích ăn cá thòi lòi. Cũng bởi thịt cá đặc biệt dai, ngọt thơm nên chế biến kiểu gì cũng ngon như kho tiêu, chiên xù, canh chua mẻ, nướng trui... Nhưng món ăn được tôi yêu thích nhất vẫn là món canh chua cá.

Món này thật ra rất đơn giản, chỉ cần chờ cho nước vừa sôi, cho cá đã được sơ chế làm sạch rồi nêm nếm thêm đường, bột ngọt, nước mắm chính hiệu, sả, ớt, tỏi vào nồi. Ngoài ra, nếu muốn nước cho vị chua thơm, ngon phù hợp với mùi cá biển, chúng ta có thể kết hợp dùng thêm me, xoài sống, trái giác... Tuy nhiên, cá nhân tôi vẫn mê nhất là tầm ruột đâm nhuyễn, vì hương vị chua dịu, thuần vị thiên nhiên. 

Khi ăn, chúng ta chỉ cần cho thêm ít rau gia vị được hái từ vườn nhà như quế đất, ngò om, ngò gai xắt nhỏ. Hoặc thi thoảng muốn đổi vị, ta có thể cho thêm các loại rau quả như cà chua, đậu bắp, rau muống, sau đó mới nhẹ nhàng cho cá vào. Những buổi trưa Hè, bưng chén cơm trắng, chan thêm chút canh, ta sẽ cảm nhận được đủ đầy vị ngọt, béo của cá thòi lòi hòa quyện cùng với mùi thơm nồng của quế đất, ngò om, ngò gai bốc lên thơm phức.

Ngoài hương vị thơm ngon, món canh chua cá thòi lòi ăn vào những ngày nắng nóng giúp giải cảm, toát mồ hôi, thanh nhiệt rất tốt. Nếu muốn đổi khẩu vị, mang đến hương vị lạ hơn có thể dùng thêm ít mực tươi, thịt ba rọi, ăn cùng với cơm hoặc bún đều ngon. 

Dân xa quê lâu ngày như tôi thi thoảng lại thường nhớ đến món cá thòi lòi, món ăn đậm chất quê nhà, nhớ cả khoảng thời gian ấu thơ, theo chân anh chị đi bắt cá ở những khu rừng ngập mặn. Đâu đó, nghe tiếng lũ trẻ gọi nhau í ới bên sông, chợt thấy môi mình mằn mặn vị nhớ thương. 

Hồng Anh Nguyễn