Phim điện ảnh Việt Nam năm 2023: Không dễ khởi sắc

“Của để dành” ít lạc quan

Theo thống kê của Moveek, năm qua Việt Nam có 38 phim ra rạp (năm 2017 có 36 phim, năm 2018-2019 cùng 40 phim, năm 2020 có 24 phim và năm 2021 là 14 phim). Dịch bệnh được kiểm soát, rạp mở cửa trở lại, song có đến 28/38 phim lỗ và lỗ nặng, điển hình là Kẻ thứ ba đầu tư 33 tỷ đồng nhưng thu về chỉ khoảng 1 tỷ đồng, 578: Phát đạn của kẻ điên được quảng bá có kinh phí 60 tỷ đồng nhưng thu về hơn 3,5 tỷ đồng.

Em và Trịnh là phim điện ảnh có doanh thu cao nhất với hơn 97 tỷ đồng, tiếp theo là Bẫy ngọt ngào hơn 83 tỷ đồng, Nghề siêu dễ thu 68,7 tỷ đồng, Chìa khóa trăm tỷ thu 65,3 tỷ đồng, Chuyện ma gần nhà thu 58,8 tỷ đồng, Cô gái từ quá khứ thu 53 tỷ đồng. Trong đó, Em và Trịnh (xếp thứ 6), Bẫy ngọt ngào (xếp thứ 8) là hai phim Việt lọt vào top 10 phim doanh thu cao nhất ở thị trường rạp chiếu Việt Nam năm 2022. Cụ thể là Avatar: Dòng chảy của nước thu hơn 225 tỷ đồng (tính đến ngày 2/1), Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn xấp xỉ 200,5 tỷ đồng, Minions: Sự trỗi dậy của Gru thu 199 tỷ đồng, Bỗng dưng trúng số thu 181 tỷ và Thor: Tình yêu và sấm sét thu 119 tỷ đồng (xếp thứ 5).

Đại diện hệ thống rạp chiếu phim CGV Việt Nam cho biết, năm 2022 tổng doanh thu phim Việt đạt 720-730 tỷ đồng, chiếm 24-25% thị phần và chỉ bằng 60-61% doanh thu phim Việt năm 2019. 

Năm 2022 có nhiều phim Việt xếp vào hàng “thảm họa”, “xem thường khán giả” do kịch bản lộn xộn, cách dàn dựng cũ kỹ, hình ảnh thiếu thẩm mỹ, diễn viên vào vai thiếu cảm xúc nên doanh thu thấp là đương nhiên. Chính phim kém chất lượng đã tác động xấu khiến một số phim chất lượng cao được đánh giá tốt mà vẫn thất bại về doanh thu như Maika - Cô bé đến từ hành tinh khác, Tro tàn rực rỡ, Memento Mori - Nước...

Ở thời điểm này, Thanh Sói và Đảo độc đắc đang công chiếu (từ ngày 23/12) chỉ thu về gần 15 tỷ đồng và 10 tỷ đồng (tính đến ngày 2/1), thua xa doanh thu của Avatar: Dòng chảy của nước.

Mùa chiếu Tết Quý Mão 2023 của phim Việt bắt đầu từ ngày 22/1 (mùng 1 Tết) với ba “át chủ bài”: Nhà bà Nữ (đạo diễn Trấn Thành), Chị chị em em 2 (đạo diễn Vũ Ngọc Đãng) và Siêu lừa gặp siêu lầy (đạo diễn Võ Thanh Hòa). Theo chia sẻ của các nhà sản xuất, ba phim chiếu Tết này được chú trọng về nội dung, chất lượng nhằm “tạo thói quen khán giả ra rạp mùa Tết để xem phim hay chứ không phải chỉ xem phim cho vui”.

Theo đại diện Mega GS thì hiện tại hệ thống rạp đã chuẩn bị mùa Tết, đồng thời có nhiều ưu đãi để kích thích nhu cầu ra rạp của khán giả. Ở thời điểm này chỉ mới có lịch chiếu của hai phim hoạt hình ngoại là Xác ướp: Cuộc phiêu lưu đến London (từ mùng 1 Tết) và Mèo béo đại náo Xuân Quý Mão (từ mùng 4 Tết). Nhường “sân” cho phim Việt, tuy nhiên dựa trên thực tế ra rạp của khán giả, sẽ có thêm phim ngoại tham gia vào mùa Tết Quý Mão 2023.

Cốt lõi là chất lượng 

“Của để dành” cho năm 2023 còn có một số phim đã quay xong như Móng vuốt, Mặt nạ Fanti, Hoa hồng đen, Tết ở làng địa ngục, Ký ức ở lại, Khi ta hai lăm, Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh, Chuyện xóm tui - Con Nhót mót chồng; và những phim đang khởi động hoặc đang quay như Đất rừng phương Nam (chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Đoàn Giỏi), Công tử Bạc Liêu, Quỳnh hoa nhất dạ, Người đẹp Tây Đô, 9 giờ bão lửa, Cố nội anh là Thủy Tinh, Trưng Vương, Đại chiến Bạch Đằng Giang...

Có hiệu lực từ ngày 1/1/2023, Luật Điện ảnh có nhiều yếu tố giúp kích thích sáng tạo, như tiêu chí phân loại phim giúp nhà làm phim không phải bó hẹp mình, nhờ vậy dễ dàng lồng ghép những yếu tố để hấp dẫn khán giả; khuyến khích phát triển điện ảnh tư nhân, tăng cường xã hội hóa trong sản xuất, phát hành, phổ biến phim và mở rộng đối tượng chủ đầu tư sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước là các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp ở Trung ương và UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương...

Trong Nghị định 131/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Điện ảnh cho phép phim Việt Nam được ưu tiên chiếu vào khung thời gian từ 18-22 giờ; từ ngày 1/11/2023 đến hết ngày 31/12/2025 bảo đảm phim Việt Nam đạt ít nhất 15% tổng số suất chiếu trong năm. 

Theo nhận định của giới chuyên môn, phim điện ảnh Việt khó có cơ hội khởi sắc trong năm 2023. Sự thất thu về phòng vé của những bộ phim được đầu tư hàng chục tỷ đồng trong năm 2022 sẽ khiến nhà đầu tư “chùn tay” khi bỏ số tiền lớn để sản xuất phim. Nhà sản xuất cũng sẽ cẩn thận hơn khi lựa chọn đề tài, câu chuyện, thể loại và diễn viên.

Trong năm 2022 đã có một số phim kinh phí cao bị “gãy gánh” hoặc phải lùi thời gian khởi quay vô thời hạn, sau khi tốn khá nhiều công của cho kịch bản, chọn bối cảnh, casting. Ngoài Đất rừng phương Nam, không nên kỳ vọng vào sự đột phá của những phim đã hoặc đang sản xuất kể trên.

Thể loại và đề tài gia đình, tình cảm, hài và kinh dị vẫn phổ biến trong số phim sẽ công chiếu hoặc sản xuất vào năm 2023. Bởi đây là những phim có mức đầu tư không quá lớn mà khả năng thu hồi vốn lại cao, nếu được làm chỉn chu, có chuyện và diễn xuất của diễn viên chạm được vào cảm xúc của khán giả.

Năm 2023, phim chiếu mạng và phim truyền hình dài tập vẫn tiếp tục “nở nồi” tạo cơ hội để khán giả tiếp cận nhiều tác phẩm hay với chi phí rất thấp. Đối tượng khán giả ra rạp ở Việt Nam chủ yếu là thế hệ gen Z và trẻ hơn. Được tiếp cận với mặt bằng giải trí thế giới từ rất sớm nên nhu cầu thẩm mỹ và giải trí của họ cao hơn thế hệ trước.

Dù Covid-19 chưa biến mất, kinh tế mới dần phục hồi nhưng doanh thu “khủng” của nhiều phim ngoại nhập là minh chứng rằng, khán giả vẫn ủng hộ phim chiếu rạp, chỉ là họ không chọn phim Việt. Thất bại của nhiều phim Việt chất lượng kém cũng cho thấy, khán giả đã có sự chọn lọc, kỹ tính hơn với phim nội địa. Do vậy, điều cốt lõi nhất để phim điện ảnh Việt khởi sắc vẫn là chất lượng. Và chỉ khi có được những bộ phim hay thì mới có thể lôi kéo được khán giả ra rạp xem phim Việt. 

Đan Khanh