Giá xe ô tô Việt Nam cao gấp đôi Thái Lan và cao hơn cả Nhật Bản, Mỹ

Theo Bộ Công Thương, ngành sản xuất lắp ráp ô tô trong nước chưa đạt được tiêu chí của ngành sản xuất ô tô thực sự. Phần lớn mới ở mức độ lắp ráp đơn giản, dây chuyền sản xuất chủ yếu chỉ gồm 4 công đoạn chính là sơn, hàn, lắp ráp, kiểm tra. Nhưng, tổng sản lượng xe sản xuất trong nước năm 2020 đạt 323.892 chiếc. Đến nay, tỷ lệ nội địa hóa với xe buýt đã đạt 60%, xe tải đạt 35-40%, xe con có tỷ lệ bình quân 25%.

Hiện giá xe ở Việt Nam vẫn ở mức cao so với các nước trong khu vực, cao hơn gần 2 lần so với các nước như Thái Lan, Indonesia. Đặc biệt, con số này còn lớn hơn nếu so với Mỹ, Nhật Bản - các nước có ngành công nghiệp ô tô đã phát triển ổn định.

Nguyên nhân lớn nhất khiến giá xe tại Việt Nam ở mức cao, theo Bộ Công Thương là do thuế và phí cao, sản lượng trong nước thấp khi hiện nay các DN đang sản xuất dưới rất xa so với công suất thiết kế.

Chất lượng xe sản xuất, lắp ráp trong nước dù đã cải thiện, nhưng chưa thực sự bằng xe nhập khẩu; chưa tạo được sự hợp tác liên kết và chuyên môn hóa giữa các DN trong sản xuất, lắp ráp ô tô và sản xuất phụ tùng linh kiện; chưa hình thành được hệ thống các nhà cung cấp nguyên vật liệu và sản xuất linh kiện quy mô lớn.

Dù ngành công nghiệp ô tô cơ bản đạt mục tiêu về tỷ lệ giá trị sản xuất chế tạo trong nước đề ra với xe buýt và xe tải. Tỷ lệ giá trị sản xuất chế tạo trong nước với xe đến 9 chỗ chưa đạt mục tiêu đề ra, kết quả đạt được còn thấp so với yêu cầu.

Trong các bộ phận sản xuất ô tô, các sản phẩm đã được nội địa hóa chỉ có săm, lốp, ghế ngồi, gương, kính, bộ dây diện, ắc-quy… Trong khi có tới 80-90% nguyên liệu chính cho sản xuất linh kiện như thép hợp kim, hợp kim nhôm, hạt nhựa, cao su kỹ thuật, vật liệu làm khuôn mẫu… cơ bản phải nhập khẩu với kim ngạch 5 tỷ USD.

Cũng theo Bộ Công Thương, năng lực yếu kém của các DN ngành công nghiệp hỗ trợ cũng là điều đáng lưu tâm. Các nhà sản xuất khuôn mẫu hoặc có quy mô không lớn, thiếu sự liên kết phối hợp để phát triển. Các DN sản xuất phôi, chi tiết đúc cho ngành chưa nhiều và tỷ lệ sai hỏng còn cao, chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu.

Đánh giá về nguyên nhân khiến cho ngành ô tô chưa thực sự đạt tiêu chí, theo Bộ Công Thương, do dung lượng thị trường nội địa hạn chế. Thị trường nhỏ và bị phân tán bởi nhiều nhà lắp ráp, nhiều model khác nhau khiến cho các công ty sản xuất khó đầu tư, phát triển sản xuất hàng loạt, DN phụ trợ chưa đủ khả năng tiếp cận chuỗi sản xuất ô tô ở nước ngoài.

Ngoài ra, hiện GDP bình quân đầu người giai đoạn vừa qua chưa đủ để đa số người dân sở hữu ô tô. Theo tính toán mức bình quân phải đạt 4.000 USD/năm mới có thể thúc đẩy sự tăng trưởng công nghiệp ô tô. Trong khi các nước khác trong khu vực như Thái Lan, Indonesia đã có chính sách thu hút các dự án đầu tư quy mô lớn, gây sức ép cạnh tranh lên ngành ô tô Việt Nam.

P.V