8 hiệp hội đề xuất giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội, giảm tuổi nghỉ hưu

Theo văn bản, các hiệp hội cho rằng mức đóng quỹ hưu trí và tử tuất với tổng 25% là quá cao so với khu vực. Trong đó, người lao động đóng 8% và doanh nghiệp đóng 17%. Như vậy, mức này cao hơn rất nhiều so với Malaysia (13%), Philippines (10%), Indonesia (8%)...

Bên cạnh đó, các hiệp hội băn khoăn về hai phương án tiền lương tính đóng bảo hiểm xã hội. Theo phương án 1, tiền lương tính đóng gồm lương tháng, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể. Còn phương án 2 tính tiền lương gồm mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác theo quy định (trừ tiền thưởng, hỗ trợ hoặc trợ cấp ngoài công việc).

Theo các hiệp hội trên, nếu chọn phương án 1, người lao động và doanh nghiệp sẽ bớt áp lực đóng bảo hiểm xã hội. Song điều này làm mất tính đồng bộ của chính sách, bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp, tăng khoảng cách thu nhập khi đi làm và về hưu của người lao động tại các doanh nghiệp. Trong khi đó, phương án 2 với tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội cao sẽ tạo áp lực cho doanh nghiệp, giảm sức cạnh tranh và lao động sẽ giảm thu nhập.

Do đó, cả 8 hiệp hội, ngành hàng đề xuất giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội đối với cả hai phương án. Cụ thể, phương án 1 nên giảm tỷ lệ đóng của người lao động xuống 5%, doanh nghiệp chỉ đóng 15%. Tổng cộng là 20%.

Ngoài ra, sàn đóng bảo hiểm xã hội không nên dựa vào mức lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác mà căn cứ đóng trên 70% tổng thu nhập thực tế của người lao động. Như vậy sẽ khoa học và phù hợp thực tế hơn, thu nhập nhiều đóng nhiều, thu nhập ít đóng ít, văn bản nêu rõ. Với phương án 2, nhóm này đề xuất người lao động đóng 4% và doanh nghiệp đóng 12%. Tổng cộng là 16% nhưng nên đóng dựa trên thu nhập thực tế (trừ các khoản không mang tính chất lương).

Theo tính toán, sàn đóng này chiếm khoảng 90% thu nhập thực tế của người lao động. Nguồn thu bảo hiểm xã hội không giảm trong khi thu nhập đi làm và người lao động không chênh lệch lớn…

Bên cạnh đó, các đơn vị trên kiến nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu giảm tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa (hiện là 75%) theo quy định nhiều nước nhưng lương hưu thực lĩnh cao hơn.

Về chế độ bảo hiểm xã hội một lần, các hiệp hội đề xuất cho người lao động sau 12 tháng không đóng bảo hiểm xã hội, chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội thì được giải quyết tối đa 50% tổng thời gian đóng vào quỹ hưu trí tử tuất. Thời gian còn lại được bảo lưu (cho đến tuổi nghỉ hưu) và mức hưởng phải được ghi rõ tại thời điểm thanh toán bảo hiểm một lần để người lao động nắm bắt.

Cả 8 hiệp hội, ngành hàng đề xuất người lao động được về hưu sớm theo nguyện vọng. Cụ thể tuổi nghỉ hưu ở nam là 60 tuổi và nữ là 55 tuổi. Điều kiện là người lao động đóng bảo hiểm xã hội đủ 15 năm. Lương hưu căn cứ theo tỷ lệ đóng.

Các đơn vị trên nhận định đa số lao động Việt Nam làm việc chân tay, nhiều người đóng bảo hiểm xã hội từ sớm, thời gian đóng dài, mức đóng cao. Song nữ tới 55 tuổi và nam đến 60 tuổi thì sức khỏe giảm sút, khó đáp ứng được yêu cầu công việc, nguy cơ mất việc làm cao.

Căn cứ Bộ Luật Lao động 2019, tuổi nghỉ hưu của nữ tăng từ 55 lên 60 (thêm 4 tháng/năm cho tới năm 2035), nam tăng từ 60 lên 62 tuổi (thêm 3 tháng/năm cho tới năm 2028). Như vậy, nhiều người khó đảm bảo cuộc sống, cơ hội cho lao động trẻ có việc làm thấp hơn.

Minh Huy