Trọng lực rất nặng ký nhưng Nô lệ lên ngôi

P. NGUYỄN DŨNG| 04/03/2014 09:52

Nửa thế kỷ sau chiến thắng đầu tiên của Sydney Poitier, một nam diễn viên Mỹ da đen tại lễ trao giải Oscar, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) đã có quyết định hợp tình nghĩa, đầy ý nghĩa lịch sử và hàn gắn.

Trọng lực rất nặng ký nhưng Nô lệ lên ngôi

Đọc E-paper

12 năm làm nô lệ

Gravity

(Trọng lực) là một trong hai phim dẫn đầu cuộc đua Oscar 2014 với 10 đề cử, cuối cùng đoạt được giải Đạo diễn xuất sắc nhất và nhiều chiến thắng ở lĩnh vực kỹ thuật (gồm: biên tập phim, biên tập âm thanh, mix âm thanh, thu hình, nhạc soạn cho phim, hiệu quả đặc biệt). Đây là những phần thưởng xứng đáng vì Gravity là một phim mạo hiểm không gian cần ứng dụng nhiều sáng tạo về công nghệ mới trong phim ảnh. Và Gravity hơn hẳn American Hustle vì tuy cũng được 10 đề cử nhưng phim này không được an ủi với bất cứ tượng vàng nào.

Bảo tồn những giá trị quá khứ, vinh danh những thành tựu hôm nay và giúp định hình điện ảnh tương lai là ba cột trụ chính của AMPAS. Trong nội dung ấy, Angelina Jolie trẻ trung, thanh lịch đã "hộ tống" đàn anh kỳ cựu Sydney Poitier - người Mỹ da đen đầu tiên đoạt Oscar Nam diễn viên xuất sắc nhất với phim Lilies of the field năm 1963 để trao tượng vàng cho đạo diễn xuất sắc nhất: Alfonso Cuaron, người Mêhicô, với phim hốt bạc Gravity. Còn Brad Pitt cũng có giây phút tỏa sáng trên sân khấu vì anh là nhà sản xuất của 12 years a slave (12 năm làm nô lệ), được đạo diễn người Anh da đen Steve McQueen dựng thành phim. Kết quả này không gây ngạc nhiên lớn vì 12 years a slave đã giành được rất nhiều giải phim xuất sắc nhất của nhiều tổ chức, hiệp hội ngành nghề điện ảnh Mỹ, Anh...

Cate Blanchett, Oscar 2014 Nữ diễn viên xuất sắc nhất

Phần ca nhạc giúp vui cho đêm Oscar năm nay nhuốm màu tang tóc. Đó là nữ rocker Pink hát ca khúc phim The Wizard of Oz để tưởng nhớ đàn chị quá cố năm xưa Judy Garland. Và đó còn là Bette Midler hát lại tuyệt tác Wind beneath my wings (từng đoạt Grammy 1990 Ca khúc của năm và Ghi âm của năm) để tưởng niệm rất nhiều nam, nữ nghệ sĩ đã vĩnh viễn ra đi trong năm 2013, từ James Gandolfini qua Paul Walker, Philip Seymour Hoffman đến đàn chị lão làng Shirley Temple.

Đó còn là bộ tứ rocker Ireland lừng danh thế giới suốt 25 năm qua, U2 lên sân khấu trình bày Ordinary Love mà họ soạn cho phim tiểu sử nhân vật Mandela: Long walk to Freedom (Mandela: Hành trình dài đến tự do). Khi tiếng hát của Bono lặng xuống, cử tọa ngồi kín trong nhà hát Dolby ở Los Angeles đã đứng lên vỗ tay tán thưởng.

Tuy rất đánh động nhưng ca khúc rock êm nhẹ này không đủ sức mạnh giành chiến thắng Oscar 2014 Ca khúc soạn cho phim. Giải này đã thuộc về Let Go của cặp vợ chồng nhạc sĩ Robert Lopez và Kristen Anderson-Lopez soạn cho phim hoạt hình ăn khách nhất năm 2013 là Frozen. Như vậy, thể loại phim hoạt hình đã mang Oscar Ca khúc về cho rất nhiều nhạc sĩ.

Màu đen của những chiếc váy dạ hội thiết kế thật đẹp không hề làm lu mờ sự ngời sáng của Sandra Bullock cũng như đã tôn thêm sự kiều diễm của Charlize Theron. Tương phản tuyệt vời với bộ veste màu trắng của Ellen DeGeneres trong vai trò người dẫn chương trình "tự sướng" với các nghệ sĩ và cũng tương phản với váy trắng dài của Lupita Ngyongo, thêm một nữ nghệ sĩ da đen được vinh danh với Oscar (Nữ diễn viên vai phụ xuất sắc nhất, phim 12 years a slave).

Matthew McConaughey, Oscar 2014 Nam diễn viên xuất sắc nhất

Nhưng chiếc váy đỏ của nhà Dior đã khiến Jennifer Lawrence lúng túng mà vấp té lần thứ hai như đã từng vấp khi lên sân khấu nhận tượng vàng Oscar 2013 Nữ diễn viên xuất sắc nhất. Cùng khổ cực, nhịn ăn, thức đêm, hy sinh tối đa để nhập vai hai bệnh nhân AIDS trong phim chuyển thể từ chuyện có thật Dallas Buyers Club nên Matthew McConaughey và Jared Leto hoàn toàn xứng đáng khi được trao cho Oscar 2014 Nam vai chính và Nam vai phụ xuất sắc nhất. Càng đáng khen cả hai vì họ đã thắng ngay ở lần đầu họ được đề cử Oscar.

Tiếc cho chàng trai vàng Leonardo DiCaprio vì một lần nữa lại ra về tay không sau rất nhiều lần được đề cử. Tài tử sắp tròn 40 tuổi này đã diễn rất tuyệt vời trong phim chuyển từ chuyện có thật The Wolf of Wall Street, có thể là diễn xuất hay nhất từ khi anh bắt đầu nổi tiếng với phim hốt bạc Titanic.

Nô lệ thắng lớn

Steve McQueen vui sướng nhận Oscar 2014 Phim xuất sắc nhất với 12 năm làm nô lệ

Sáu năm liền, phim đoạt giải Bafta Phim xuất sắc nhất của Viện Hàn lâm Điện ảnh và Truyền hình Anh, sau đó cũng đoạt giải Oscar Phim xuất sắc nhất của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ. Đó là chuyện đã diễn ra với Argo, năm 2013; The Artist, năm 2012; The King's Speech năm 2011; The Hurt locker, năm 2010 và Slumdog Millionaire, năm 2009. Và nay tiếp tục với 12 years a slave.

Nhưng, theo một số chuyên gia về giải Oscar, dù có thắng lớn nhưng 12 years a slave (được 3 giải từ 9 đề cử) khó mà thu hút được thêm thật nhiều khán giả. Phim được chuyển thể từ một cuốn sách cùng tên, lần đầu xuất bản năm 1853, mà tác giả lại chính là nạn nhân được cho là "quá đỗi kinh hoàng" đối với những ai nhạy cảm.

Mục phê bình phim trên nhật báo Los Angeles Times viết: "12 years a slave khiến người Mỹ ngỡ ngàng và hổ thẹn với lịch sử nước mình. Nước Mỹ có thể là "Home of the brave" (nhà của người hùng dũng cảm) như được mô tả trong bài quốc ca, nhưng không hề là "Land of the free" (đất nước của người tự do)".

Vài năm trước khi nổ ra cuộc nội chiến Bắc - Nam (1860-1864), tại thành phố New York có anh Solomon Northup, một người Mỹ da đen sinh sống hoàn toàn tự do như mọi người Mỹ da trắng. Anh có vợ, hai con nhỏ và là một nhạc công tài hoa. Nhưng vào năm 1841, ở tuổi 24, anh bị hai kẻ gian người Mỹ da trắng lừa đến Washington chuốc rượu cho anh say mèm và ném anh lên tàu buồm chở đến cảng New Orleans. Tại đó, anh không còn tên là Solomon Northup nữa mà là một Plat mù chữ, bị bán làm nô lệ với giá 900 đô la. Trong 12 năm kế tiếp, anh đã sống cảnh nô lệ khốn cùng trong đồn điền trồng bông ở bang Louisiana, miền Nam nước Mỹ.

Xem 12 years a slave, bạn sẽ thấy rõ hơn nữa bối cảnh nước Mỹ thời còn chế độ nô lệ, mà mấy năm gần đây được nhắc lại khá nhiều qua các phim rất đáng xem, như Django Unchained của Quentin Tarantino; phim tiểu sử nhân vật Lincoln của Steven Spielberg; và Lee Daniels The Butler trình chiếu hồi năm 2013.

Bạn cảm thấy ra sao khi xem cảnh tượng tên chủ trại người da trắng (Michael Fassbender, đề cử Oscar 2014) hãm hiếp thiếu nữ nô lệ da đen nhỏ bé, yếu ớt (Lupita Nyongo, đoạt Oscar 2014 nữ vai phụ). Bạn tởm lợm chừng nào khi xem cảnh nhục dục khiến hắn mờ mắt, tuyên bố với vợ, trước mặt đám nô lệ, rằng: "Ta sẵn sàng giữ nó lại và đuổi bà về cái xó xỉnh như máng heo nơi tôi đã tìm thấy bà trước đây". Vì nữ nô lệ ấy không chỉ là món đồ chơi tình dục của hắn mà còn mỗi ngày thu hoạch được cho hắn hơn 500 pound bông gòn. Thế mà hắn sẵn sàng quất roi đến khi "da và thịt trên lưng cô ta hòa trộn tóe máu" chỉ vì cô ta đi xin chút xà phòng về tắm rửa.

Vỗ tay tán thưởng người dẫn chương trình Ellen DeGeneres vì ngay ở buổi đầu lễ trao giải Oscar đã dự báo đầy thách thức: "Oscar dành cho 12 năm làm nô lệ, bằng không tất cả quý vị đều là những kẻ kỳ thị chủng tộc".

Danh sách những chiến thắng Oscar 2014

- Phim xuất sắc nhất: 12 years a slave (nhà sản xuất Brad Pitt, đạo diễn Steve McQueen)

- Đạo diễn: Alfonso Cuarón (phim Gravity)

- Nam diễn viên: Matthew McConaughey (phim Dallas Buyers Club)

- Nữ diễn viên: Cate Blanchett (phim Blue Jasmine của đạo diễn Woody Allen)

- Nam vai phụ: Jared Leto (phim Dallas Buyers Club)

- Nữ vai phụ: Lupita Nyongo (phim 12 years a slave)

- Phim hoạt hình: Frozen

- Quay phim: Gravity

- Thiết kế trang phục: The Great Gatsby

- Biên tập phim: Gravity (Alfonso Cuarón và Mark Sanger)

- Phim nói tiếng nước ngoài: The Great Beauty (đạo diễn Ý)