Vụ kiện bán phá giá tôm tại thị trường Mỹ: Vẫn chưa biết hồi kết

Sau nhiều năm theo đuổi vụ kiện bán phá giá tôm, giữa đại diện các doanh nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) và phía Hoa Kỳ, đến nay vẫn chưa có thể khẳng định được thời gian kết thúc vụ kiện.

Thời gian gần các cơ quan chức năng trong nước lại phát hiện tôm có pha lẫn tạp chất, điều này có dẫn đến tình trạng mất lợi thế cho phía doanh nghiệp Việt Nam. Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Vasep, đã chia sẻ vấn đề này như sau:

* Cho đến nay, kết quả của vụ kiện bán phá giá tôm giữa các doanh nghiệp (DN) Việt Nam và Hoa kỳ như thế nào, thưa ông?

- Thực sự, đây là vụ kiện mà chúng tôi theo từ năm 2002, đến nay cũng gần 10 năm. Tuy nhiên, vẫn chưa có thể nói là vụ kiện đã kết thúc hay đi được bao nhiêu phần trăm đoạn đường. So với những vụ kiện quốc tế khác, thời gian này chưa là gì cả vì có những vụ kiện có thể kéo dài 20 năm, 30 năm và hơn thế nữa.

Năm 2009, Chính phủ cũng đã có quyết định đưa vấn đề này ra để giải quyết tranh chấp, đến nay đã thành lập Ban hội thẩm, dự kiến sang năm mới có kết quả. Cho đến bây giờ, hầu như các DN tham gia trong vụ kiện bán phá giá tôm vẫn tiếp tục theo đuổi các thủ tục hành chính để xuất khẩu tôm vào thị trường Mỹ. Mặc dù, sản lượng tôm xuất khẩu không bằng thời điểm trước, nhưng thị trường xuất khẩu, đã được ổn định.

* Ông có thể cho biết vai trò của Vasep trong vụ kiện này?

- Trong các đợt xem xét hành chính, Vasep đóng vai trò tổ chức để các DN tham gia trên cơ sở cùng chọn luật sư, cùng đàm phán, cùng tiến hành các hoạt động xem xét hành chính. Do có một số kết quả khả quan nhất định, nhiều DN đã mạnh dạn yêu cầu được xem xét hành chính trong cả Ủy ban Thương mại Hoa Kỳ và Ủy ban Thương mại Quốc tế. Đó cũng là một hoạt động cần thiết trong quá trình đấu tranh để rút ra khỏi vụ kiện tôm.

* Mới đây, một số DN lại dính tới vụ tôm pha lẫn tạp chất. Vụ việc này có ảnh hưởng gì tới vụ kiện tôm mà Vasep đang theo đuổi?

- Vụ tôm pha lẫn tạp chất là một khía cạnh khác. Trước hết phải xét hai phía, phía DN và nguồn cung cấp tôm. Nhiều ý kiến cho rằng, tại DN thu mua thì người ta mới bơm tạp chất, nhưng phía DN lại cho rằng khó có thể kiểm soát được, nếu cơ quan chức năng không vào cuộc. Điều này, phải xét tới bản thân DN có tuân thủ “nói không với tạp chất” hay không.

Về phía Vasep cũng đang lên một chương trình “nói không với tạp chất”. Chúng tôi một mặt yêu cầu, DN chấp hành dứt khoát không mua các lô hàng có tạp chất, mặt khác khuyến khích DN phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chính quyền địa phương để đảm bảo không sử dụng tạp chất nuôi tôm.

Chúng tôi ủng hộ xử lý nghiêm các DN có hành vi gian lận trong kinh doanh. Họ sẽ không được cấp phép xuất khẩu hoặc bị công bố tên trên các phương tiện truyền thông. Trên cơ sở đó, qua hai tháng, chất lượng tôm đảm bảo 80 - 90% tốt.

* Xin cảm ơn ông!