FLEGT-VPA: Cần thống nhất cách kiểm soát

Sau phiên đàm phán lần thứ 5 giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu về Hiệp định Đối tác tự nguyện về tăng cường thực thi lâm luật, quản trị và thương mại gỗ (FLEGT-VPA), ông Hà Công Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trưởng đoàn đàm phán FLEGT-VPA cho biết đang bàn về "cơ chế xác nhận giấy phép", song hai bên chưa thống nhất.  

Đọc E-paper

* Thưa ông, kết quả cụ thể của vòng đàm phán lần này là gì?

- Đàm phán vòng 5, chúng tôi đã bàn 11 vấn đề, trong đó có những vấn đề phức tạp nhất, khó khăn nhất là việc quản lý gỗ nhập khẩu. Cách đây 10 năm, đồ gỗ nội ngoại thất của Việt Nam có tới 80% sử dụng nguyên liệu nhập khẩu, nhưng nay con số này đã thay đổi tích cực.

Báo cáo của Tổ chức Quốc tế NGO đánh giá trong 2 năm qua khẳng định, hiện nay, đã sử dụng tới 65% nguyên liệu gỗ rừng trồng và đã có diện tích rừng trồng tăng trưởng tốt, với độ che phủ bền vững.

Nhưng Việt Nam vẫn phải tăng cường kiểm soát để không chỉ vì lợi ích trong nước mà còn vì lợi ích của cộng đồng quốc tế. Cho nên, chắc chắn FLEGT-VPA không chỉ tăng cường ngăn ngừa việc làm ăn gian dối mà còn ngăn chặn gỗ có nguồn gốc không hợp pháp vào Việt Nam.

Chúng tôi đã vượt qua vấn đề khó nhất và hoàn thành khối lượng công việc chuyên môn đáng kể, chuẩn bị cơ sở cho việc ký Hiệp định. Qua vòng này, những vướng mắc cơ bản về quan điểm là không còn, nhưng vấn đề về kỹ thuật, câu chữ, cách thể hiện thì chắc chắn phải tiếp tục đàm phán ở vòng tới. Chúng tôi quyết tâm kết thúc đàm phán hiệp định này vào tuần thứ 3 tháng 11/2016.

* Nhập khẩu gỗ vào Việt Nam đứng trước rủi ro nào khi FLEGT-VPA được ký, thưa ông?

- Bất kỳ một quy định nào cũng có tác động hai chiều. Những doanh nghiệp (DN) làm ăn gian dối, vi phạm pháp luật chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn, còn những DN nhập khẩu gỗ theo đúng pháp luật, đúng quy định của hiệp định này, đúng công ước quốc tế sẽ được Chính phủ Việt Nam và cộng đồng EU khuyến khích. Họ sẽ có lợi không chỉ về mở rộng thị trường, tăng thị phần mà còn gia tăng giá trị và thương hiệu.

* Tham gia hiệp định này, Việt Nam sẽ kiểm soát rủi ro nhập khẩu gỗ bằng những phương thức nào?

- Kiểm soát gỗ nhập khẩu cơ bản theo pháp luật của Việt Nam. Trong dự thảo FLEGT-VPA, chúng tôi đề cao tính trung thực, việc chấp hành pháp luật của DN xuất nhập khẩu. Vì vậy, phân loại kiểm soát gỗ cơ bản dựa trên các quy định quản lý nhập khẩu hàng hóa nói chung của hải quan.

Hải quan một cửa phân 3 luồng xanh, vàng và đỏ. Hiện nay, giải quyết ở luồng xanh chỉ mấy chục giây, luồng vàng khoảng 1 giờ, còn luồng đỏ thì về cơ bản là mất vài tiếng đồng hồ, nhưng không phải chỉ mất vài tiếng, nếu vi phạm sẽ bị khởi tố, xử lý theo pháp luật, mà như vậy thì không tính được thời gian. Rõ ràng luồng đỏ rủi ro cao, nên phải được kiểm soát rất chặt kể cả về hồ sơ, nguồn gốc và hàng hóa thực tế.

Phương thức cơ bản là như vậy đối với mọi loại gỗ nhập khẩu. Kiểm soát gỗ tạm nhập tái xuất cũng tương tự như vậy.

* Vấn đề quản lý đồ gỗ xuất khẩu sang EU sẽ thực hiện dưới những hình thức nào?

- Hiện nay, các DN xuất khẩu gỗ và đồ gỗ sang EU đều phải thực hiện trách nhiệm giải trình, tự khai báo. Về việc tự khai báo, các quốc gia có yêu cầu khai báo khác nhau và phải chấp hành theo quy định đấy. Xuất khẩu gỗ và đồ gỗ của Việt Nam sang EU tăng đều trong 10 năm qua, nhưng phải có tham vọng tăng nữa.

Với hiệp định này, việc thống nhất về cách kiểm soát là quan trọng nhất. Cạnh đó, sẽ có cơ chế xác nhận bằng giấy phép. Chúng tôi đang bàn về vấn đề này, để giấy phép như một xác nhận hợp pháp, nhưng không phải là thủ tục hành chính để dễ nhũng nhiễu, tiêu cực. Chúng tôi chưa có thống nhất cuối cùng.

* Cảm ơn ông!

>Doanh nghiệp ngành gỗ: Muốn phát triển, phải hợp tác

>Năm 2015, lượng gỗ nhập từ Campuchia tăng 53%

>Xuất khẩu đồ gỗ: Cách chinh phục thị trường Nhật Bản