Chưa phải thời điểm đánh thuế vàng

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong ủng hộ việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với vàng, nhưng khẳng định: "Hiện, chưa phải thời điểm đánh thuế vàng".

Đọc E_paper

* Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa có văn bản đề xuất Chính phủ xem xét đưa kinh doanh vàng miếng, vàng trang sức vào đối tượng của Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt. Ông nhận định thế nào về đề xuất này?

- Đánh thuế vàng từng có tiền lệ. Nếu đánh thuế nhằm giảm nhập khẩu vàng, bớt áp lực về tỷ giá là cũng có lý một phần. Thứ nhất, đánh thuế, vàng trở thành đắt đỏ, giảm nhu cầu mua đi bán lại, giảm áp lực về ngoại tệ.

Thứ hai, buôn bán vàng có lời và chế tác tạo ra giá trị gia tăng thật nên phải thu thuế. Tuy nhiên, nếu đánh thuế, cần cân nhắc xem ngân sách thu về bao nhiêu, gây thiệt hại như thế nào đến công ăn việc làm, đặc biệt là công nghiệp chế tác xuất khẩu.

Về nguyên tắc, chế tác vàng xuất khẩu phải hoàn thuế cho các nước nhập khẩu, nếu hàng trong nước sản xuất, xuất khẩu lại phải hoàn thuế nặng hơn hàng nhập khẩu rồi xuất khẩu, như vậy là có sự phân biệt.

Nếu đã tính toán việc đánh thuế vàng như một nguồn thu không thể thiếu của ngân sách, chỉ nên đánh ở mức độ thấp nhất, dưới 5%. Mặt khác, nếu đánh thuế vàng, nên để Nhà nước thu trực tiếp, không nên thông qua ngân hàng, rồi để ngân hàng nộp trở lại ngân sách, tránh tình trạng ngân hàng coi đó là một phần của kinh doanh, một phần của chi phí.

* Tại sao bây giờ chưa phải là thời điểm đánh thuế vàng?

- Hiện nay, các DN đang khó khăn, công ăn việc làm cũng rất khó. Nhà nước đang tạo mọi điều kiện thuận lợi cho DN sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là DN nhỏ và vừa theo tinh thần Nghị quyết 01, 02.

Chỉ thị 09 của Chính phủ cũng tạo điều kiện tối đa cho kinh tế tư nhân phát triển, để đảm bảo bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Như vậy, vàng chiếm ba trên năm lĩnh vực ưu tiên hiện nay là phát triển làng nghề, xuất khẩu và doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên xứng đáng được ưu đãi thuế.

* Không đánh thuế vàng, theo ông, thị trường sẽ diễn biến như thế nào?

- Buôn bán vàng ngày càng ít, người ta chỉ mua để dành hoặc làm nguyên liệu chế tác sản phẩm mỹ nghệ, nên cứ để tự thị trường vận hành và không đánh thuế. Người dân mua tích trữ là tiêu thụ một lần, mà tiêu thụ một lần thì không đáng để chịu thuế cả bây giờ và tương lai vài năm tới.

Ở góc độ nào đó, người dân giữ vàng có lợi cho quốc gia, khi đất nước thiếu vàng có thể huy động từ dân. Nó như một nguồn dự trữ quốc gia, không còn là của dân nữa. Nếu cứ hiểu Nhà nước với dân theo kiểu đối lập sẽ làm cạn kiệt nguồn vàng trong dân và tài khoản quốc gia sẽ bị yếu.

* Ông nhận định thế nào về các mức thuế mà VAFI đề xuất ?

- Chức năng của hiệp hội là hỗ trợ các DN thành viên, không phải "thầy dùi" về thuế. Hơn nữa, đề xuất mức thuế 20% với vàng miếng, vàng nữ trang là một mức rất nặng trong thuế tiêu thụ.

* Vậy theo ông, cần lưu ý điều gì khi đánh thuế vàng?

- Nước ta đang đi ngược lại xu hướng thế giới về quản lý vàng. Thế giới là quản lý chặt, độc quyền, nới lỏng, tự do hóa. Việt Nam đã có một giai đoạn đi đúng xu hướng này, nhưng gần đây đã đi ngược lại. Hội nhập phải theo thế giới.

Việc đánh thuế vàng cần lưu ý mấy điểm. Một là, đánh thuế nhập khẩu vàng để tăng ngân sách. Hai là, đánh thuế mua đi bán lại, tức là những khoản thuế thông qua kinh doanh vàng hợp pháp. Ba là, đánh thuế những khoản mua khối lượng lớn, chẳng hạn từ 100 lượng trở lên.

Nhưng các mức thuế đưa ra phải phù hợp để người mua đồng ý nộp như một nghĩa vụ và phải có chế tài truy lại thuế và phạt thêm thuế những trường hợp lách luật, chẳng hạn, mua nhiều lần để đầu cơ một lượng vàng lớn.

* Cảm ơn ông.