"Womenomics" làm thay đổi nước Nhật

Nền kinh tế trọng nữ là một trong những chính sách kinh tế của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe Ảnh: TL

Nhật Bản luôn thiếu hụt dịch vụ giữ trẻ. Chuyện tồi tệ đến mức ngay cả một phụ nữ muốn đi làm trở lại sau khi sinh cũng phải đợi cho đến tháng 4 - thời điểm mà các cơ sở bắt đầu nhận giữ trẻ mới. Scott Sato - Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành Hãng Nhân lực Pasona - cho biết: "Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi đã mở một cơ sở giữ trẻ nội bộ. Chúng tôi là công ty đại chúng đầu tiên ở Nhật có cơ sở giữ trẻ”.

Sato giải thích, Nhật không có đủ "thầy dạy giữ trẻ” vào lúc này. Một báo cáo hồi năm ngoái cho biết con số trẻ em trong danh sách chờ được trông giữ ban ngày tăng năm thứ ba liên tiếp.

Sự thiếu hụt các cơ sở giữ trẻ ở Nhật Bản là do lĩnh vực này kém phát triển trong thời gian qua - theo Kohei Iwahara - một nhà kinh tế ở Ngân hàng Đầu tư Natixis. Ông lý giải với hãng tin CNBC rằng, phụ nữ Nhật lâu nay vẫn mong muốn nuôi con thay vì đi làm.

Sự tham gia của lực lượng lao động nữ biến thiên theo hình chữ M - qua đó cho thấy sự tham gia tăng lên khi phụ nữ ở độ tuổi những năm đầu của lứa 20, giảm ở những năm cuối lứa 20 đến lứa 30, tăng lên lại ở lứa 40 khi họ quay lại làm việc rồi giảm ở độ tuổi hưu.

Tuy nhiên, các báo cáo gần đây cho thấy nhiều phụ nữ đã đi làm trở lại ngay sau khi sinh là nỗ lực của chính phủ duy trì họ trong lực lượng lao động bắt đầu có kết quả. Tháng 2/2018, báo Nikkei đưa tin tỷ lệ phụ nữ đi làm trong độ tuổi từ 30 - 34 tăng 75,2% hồi năm ngoái, tăng khoảng 50% so với cách nay 3 thập kỷ. Năm 2017, tỷ lệ lao động nữ độ tuổi từ 15 đến 64 tăng kỷ lục: 69,4% - theo dữ liệu từ Chính phủ Nhật Bản. Các con số này chỉ ra rằng đường biến thiên theo chữ M có thể sẽ phẳng.

Thủ tướng Shinzo Abe đã thúc đẩy phụ nữ trở lại đi làm để giải quyết tình trạng lực lượng lao động của đất nước bị teo tóp. Một phần các sáng kiến chính sách kinh tế của ông, gọi tắt là Abenomics - là "Womenomics" (kinh tế thiên nữ) đã đưa ra các giải pháp giúp phụ nữ trở lại đi làm sau sinh.

Đầu tư vào "Womenomics", Nhật Bản phải xây dựng nhiều cơ sở giữ trẻ hơn để phụ nữ trở lại lực lượng lao động. Năm ngoái, Nhật Bản công bố kế hoạch mở các trung tâm giữ trẻ cho 320.000 trẻ em vào cuối năm tài chính 2022.

Link bài viết

"Chúng tôi đặt mục tiêu tăng trên quy mô lớn các trung tâm giữ trẻ - Keiko Takegawa, Tổng giám đốc Văn phòng Bình đẳng giới nói với CNBC - Vào năm 2020, mục tiêu của chúng tôi là đạt mức 80% phụ nữ độ tuổi 25 - 44 tiếp tục làm việc, dù họ có con".

Chính phủ Nhật Bản cũng cho biết, năm ngoái đã dành 800 tỷ yen để tài trợ cho dịch vụ giữ trẻ từ 3 đến 5 tuổi và đối với các gia đình thu nhập thấp, dịch vụ giữ trẻ đến 2 tuổi được miễn phí.

Các công ty cũng từng bước thuê lại những phụ nữ bỏ việc để nuôi con. Microsoft Japan trả lương cho chế độ thử việc khoảng sáu tháng để giúp phụ nữ trở lại làm việc. Người thử việc sẽ được phép quyết định ngày và giờ làm việc để tự chuẩn bị về mặt tâm sinh lý cho công việc toàn thời gian.

Tháng trước, Microsoft Japan cho biết họ sẽ tiến hành các chương trình khuyến khích phụ nữ ở Nhật quay lại làm việc thông qua "cơ hội làm việc từ xa". Làm việc từ xa vẫn còn là một khái niệm mới ở Nhật, nơi mà văn hóa công ty vẫn đặt nặng chế độ làm việc theo giờ cố định.

Có nhiều lợi ích để tăng cường phụ nữ trong lực lượng lao động ở cấp nhà nước cũng như cấp công ty. "Cứ mỗi điểm phần trăm tăng lên về tỷ lệ phụ nữ sẽ thúc đẩy GDP Nhật Bản tăng lên khoảng nửa điểm phần trăm" - Jesper Koll, sếp của WisdomTree Japan, một công ty cung cấp quỹ hoán đổi danh mục (ETF) nói với CNBC.

Ông giải thích: "Trong khi nền kinh tế Nhật đang tăng khoảng 1,5 đến 2% /năm, nếu không có sự cải thiện về tỷ lệ lao động nữ, sẽ chỉ tăng khoảng từ 1 đến 1,5%. Các công ty càng nhiều lao động nữ ở các vị trí quản lý cấp cao thì lợi nhuận cao hơn và năng suất cao hơn".

Tuy nhiên, sự đồng thuận giữa các chuyên gia là Nhật Bản cần làm nhiều hơn nữa để có lợi cho phụ nữ - bao gồm rút ngắn khoảng cách về giới, tạo động lực cho phụ nữ làm việc toàn thời gian, tạo thuận lợi cho họ thăng tiến.