Indonesia rơi vào "thời kỳ chuyển tiếp" vì bảo hộ mậu dịch

Có ý kiến chỉ trích rằng đất nước này đang trong “thời kỳ chuyển tiếp” khi Chính phủ cố gắng áp dụng nhiều quy định mới nhằm mục đích bảo hộ mậu dịch sau nhiều thập niên tăng trưởng nhanh. Các nhà đầu tư không còn hy vọng dễ dàng tạo ra lợi nhuận cao như trước.

Đọc E-paper

Việc cấm xuất khẩu mây nguyên liệu của Chính phủ Indonesia không giúp cho việc sản xuất bàn ghế nước này tốt hơn

Tháng 1 năm nay, Chính phủ Indonesia ra lệnh cấm xuất khẩu mây nguyên liệu với hy vọng khuyến khích sản xuất bàn ghế trong nước và tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động. Tiếc rằng nó đã bị phản tác dụng: các sản phẩm không bán được, giá cả bị giảm xuống, gây thêm khó khăn cho nông dân nghèo.

Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh sản phẩm mây đã nêu câu hỏi: “Thị trường nội địa chỉ có thể tiêu thụ khoảng 20% sản lượng, vậy chúng tôi phải làm gì với phần còn lại?”.

Không chỉ có các nhà kinh doanh trong ngành mây than phiền. Từ việc hạn chế tỷ lệ sở hữu của các nhà đầu tư nước ngoài đối với ngành khai thác quặng và ngành ngân hàng đến cấm xuất khẩu sản phẩm thô và hạn chế nhập khẩu thực phẩm cho thấy các biện pháp bảo hộ mậu dịch của Indonesia đã đánh một đòn mạnh vào thanh danh thị trường mới nổi hấp dẫn nhất thế giới.

Đại diện ngành bán lẻ Indonesia cảnh báo là những hạn chế mới về nhập khẩu rau quả có thể đẩy giá lương thực lên 20%. Một số nhà phân tích chính trị cho rằng các biện pháp này hình như phát sinh từ sự cạnh tranh quyền lực, vị trí và nguồn lực trước cuộc tổng tuyển cử trong năm 2014 khi Tổng thống Yudhoyono sẽ rời chính trường.

Theo lời một kinh tế gia tại một công ty tư vấn đầu tư thì những sáng kiến gần đây mà Chính phủ đưa ra sẽ ngăn cản đầu tư và làm giảm triển vọng tăng tổng sản phẩm nội địa (GDP). Cứ đà này, nền kinh tế Indonesia chỉ có thể tăng trưởng 6,4% trong năm 2013, chứ không phải 7% như kỳ vọng.

Indonesia giàu tài nguyên thiên nhiên và có mức chi tiêu nội địa mạnh (240 triệu dân), trong vòng năm năm qua đạt được tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 6%/năm. Trong quý I năm nay, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại đây lên tới 5,5 tỉ USD.

Được Fitch và Moody’s lần lượt đánh giá tín nhiệm cao vào tháng 12/2011 và tháng 1/2012, Indonesia có điều kiện tiếp cận với nguồn tín dụng quốc tế giá rẻ và củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài.

Ai ngờ tình hình đã bị ngoặt theo chiều hướng xấu: trong tháng 4 vừa qua, Standard & Poor’s (một công ty chuyên đánh giá tín nhiệm tài chính khác) đã không nâng bậc tín nhiệm cho Indonesia do “có thay đổi không thuận lợi về chính sách”. Hậu quả lập tức hiện ra.

Các công ty quản lý vốn quốc tế bắt đầu rút tiền ra khỏi thị trường chứng khoán và thị trường nợ. Vài công ty nước ngoài đã chuyển dự án đầu tư sắp thực hiện sang tình trạng chờ đợi. Những động thái đó tạo thêm áp lực làm giảm trị giá đồng rupiah.

Dự trữ ngoại hối của Indonesia đã giảm từ 116,4 tỷ USD trong tháng 4 xuống còn 111,5 tỷ trong tháng 5. Trước tình thế đó, Ngân hàng Trung ương Indonesia cố gắng giữ lãi suất cơ bản ở mức thấp nhất trong lịch sử là 5,75% nhằm cân đối nhu cầu hỗ trợ tăng trưởng, ngăn ngừa xu hướng xấu hơn và mong sao chấm dứt ngay tình hình mất giá của đồng rupiah.

Có ý kiến chỉ trích rằng đất nước này đang trong “thời kỳ chuyển tiếp” khi Chính phủ cố gắng áp dụng nhiều quy định mới nhằm mục đích bảo hộ mậu dịch sau nhiều thập niên tăng trưởng nhanh. Các nhà đầu tư không còn hy vọng dễ dàng tạo ra lợi nhuận cao như trước.

Quy định mới về hạn chế quyền sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong ngành khai thác quặng và đề xuất tương tự đối với ngành ngân hàng đang buộc Ngân hàng DBS của Singapore xem xét lại việc mua Ngân hàng Danamom của Indonesia với giá 7 tỷ USD.

Một nhà kinh tế làm cố vấn cho Chính phủ Indonesia phê phán rằng các quan chức đã trở nên tự mãn và sai lầm, đưa ra chính sách không phù hợp trong thời kỳ nền kinh tế đang phát triển tốt. Chính Bộ trưởng Thương mại Indonesia công nhận rằng một số chính sách mới ban hành có vẻ mang tính bảo hộ mậu dịch nhưng lý giải là Chính phủ muốn đầu tư sâu cho nền kinh tế và tạo thêm công ăn việc làm.

Ông còn biện hộ: “Chúng tôi không có gì mâu thuẫn với những cố gắng nhằm mục đích nâng cao giá trị nhưng những gì nhiều người đang thực hiện và giải thích có thể đã tạo ra sự hiểu lầm mà thôi".