Công nhân Trung Quốc đòi chia sẻ đồng đều hơn phép màu kinh tế

THANH LÊ tổng hợp| 04/09/2010 09:04

Đại học Thâm Quyến cuối tháng 6 vừa qua đã cho công bố một công trình nghiên cứu, theo đó hiện nay thu nhập trung bình hằng tháng của công nhân Trung Quốc làm việc cho các tập đoàn nước ngoài ở Quảng Đông ở vào khoảng 150 euro, nhưng họ đòi được tăng thêm lương từ 60 cho đến 90 euro/tháng.

Công nhân Trung Quốc đòi chia sẻ đồng đều hơn phép màu kinh tế

Đại học Thâm Quyến cuối tháng 6 vừa qua đã cho công bố một công trình nghiên cứu, theo đó hiện nay thu nhập trung bình hằng tháng của công nhân Trung Quốc làm việc cho các tập đoàn nước ngoài ở Quảng Đông ở vào khoảng 150 euro, nhưng họ đòi được tăng thêm lương từ 60 cho đến 90 euro/tháng.

Giới lao động mà Đại học Thâm Quyến gọi là “thuộc thế hệ thứ hai” bất mãn về điều kiện làm việc. Họ không chấp nhận làm thêm những giờ phụ trội với đồng lương rẻ mạt, cũng không bằng lòng với mức lương chỉ ở vào khoảng 900 nhân dân tệ (tức chưa đầy 100 euro) một tháng và không chấp nhận tình trạng lương của công nhân có hộ khẩu ở thành phố cao gấp đôi so với lương của lao động nhập cư.

Có tới ba phần tư thu nhập ít ỏi của công nhân nhập cư tan thành mây khói vì họ phải trả tiền trọ, tiền ăn, tiền đi lại nên họ chỉ tiết kiệm được khoảng 20% lương để gửi về cho gia đình. Đây chính là lý do vì sao đa số công nhân Trung Quốc đòi xóa bỏ chế độ hộ khẩu để giới lao động nhập cư cũng được hưởng bảo hiểm xã hội như người thành phố. Thực tế nói trên càng đáng quan ngại hơn nữa khi biết rằng chỉ có 1% người lao động nhập cư muốn trở về quê sinh sống.

Công nhân nhà máy lắp ráp linh kiện ô tô Denso ở Quảng Châu biểu tình

Một nhà xã hội học nổi tiếng của Đại học Bắc Kinh đã ghi nhận rằng Trung Quốc sử dụng nguồn nhân lực dồi dào để phục vụ mục tiêu tăng trưởng, nhưng Nhà nước lại làm ngơ trước những quyền cơ bản của người lao động, do vậy giới công nhân trẻ bắt đầu cưỡng lại đường lối áp đặt đó. Nếu chính quyền không sớm thay đổi thì e rằng sự bất mãn trong xã hội sẽ trở thành một đợt sóng ngầm với tác hại khó lường.

Trở lại với các cuộc đình công liên tiếp từ tháng 5 đến nay, đã có 43 doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc phải đối phó với làn sóng phẫn nộ của công nhân. Trong số này có đến ba phần tư là các doanh nghiệp Nhật Bản. Doanh nghiệp đầu tiên phải đương đầu với nạn đình công của giới lao động Trung Quốc là chi nhánh của Tập đoàn Honda ở Quảng Đông.

Theo nhật báo Asahi Shimbun, số ra ngày 30/7, các công ty Nhật thường dễ dàng nhượng bộ hơn trước những đòi hỏi của công nhân để giải quyết các vụ bãi công so với các công ty nước ngoài khác. Trả lời phỏng vấn đài RFI, bà Valérie Niquet - chuyên gia về châu Á thuộc Viện nghiên cứu Chiến lược của Pháp đã nhấn mạnh đến đòi hỏi ngày càng lớn của công nhân Trung Quốc: “Các cuộc đình công liên tiếp tại Trung Quốc phản ánh một số giới hạn của mô hình phát triển kinh tế, ít ra là tại các khu vực ven biển.

Từ trước đến nay, phép lạ kinh tế của nước đông dân nhất địa cầu dựa trên những điều kiện như là đồng lương rẻ mạt, các điều kiện bảo vệ an toàn lao động hầu như không có. Tất cả nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài đến Trung Quốc hoạt động. Thế nhưng một thế hệ mới đã bước vào thị trường lao động và họ không còn nhẫn nại chấp nhận luật chơi do chính quyền đề ra. Họ không còn chấp nhận hy sinh tất cả để có được tỷ lệ tăng trưởng kinh tế cao hơn. Nói cách khác, nguyện vọng của người dân Trung Quốc bắt đầu xa cách với mô hình phát triển của nhà nước”.

Giáo sư Jean Pierre Cabestan - Trưởng khoa Chính trị quốc tế tại Đại học Hồng Kông trình bày về mối đe dọa của một xã hội phát triển: “Thực ra các phong trào đấu tranh trong giới lao động Trung Quốc không phải chỉ mới nổi lên. Tôi nhận thấy khoảng mười năm nay, đòi hỏi của giới làm công Trung Quốc ngày càng lớn, cho dù giới nghiên cứu không thể nêu lên những con số chính xác về số người tham gia các cuộc bãi công vì ở Trung Quốc đây còn là điều cấm kỵ.

Điểm thứ nhì đáng chú ý là đợt này, báo chí Trung Quốc thông tin nhiều về các phong trào đấu tranh của công nhân đòi tăng lương tại các nhà máy 100% vốn nước ngoài. Có cảm giác như chính quyền bật đèn xanh cho báo giới để nêu lên vấn đề lương bổng với dụng ý sâu xa là khuyến khích các tập đoàn sản xuất di dời cơ sở về những vùng bên trong, nơi mà nhân công còn rẻ, đất rộng, người đông. Tại các vùng ven biển ở miền Đông, công nhân không đủ sống với mức lương tháng từ 100 đến 150 euro, thế nhưng ở các vùng còn kém phát triển thì khác.

Điểm thứ ba tôi muốn lưu ý là chính quyền Trung Quốc, đặc biệt là cấp trung ương, rất lo ngại các cuộc đình công rải rác sẽ dẫn đến một phong trào phản kháng tương tự như phong trào đấu tranh của giới thợ thuyền ở Ba Lan hồi thập niên 1980. Khác hẳn với Ba Lan trước đây, ở Trung Quốc, các công đoàn không có chỗ đứng. Vì vậy theo tôi các cuộc đình công của giới công nhân chỉ là những hành động riêng lẻ, xảy ra tại một vài địa phương mà thôi. Đồng thời, công nhân cũng chỉ đòi được tăng lương, đòi cải thiện điều kiện lao động, bảo đảm an toàn lao động… chứ không có tham vọng chính trị.

Tuy nhiên, đối với những người lao động nhập cư thì một khi lên thành phố kiếm việc làm, họ muốn bám trụ lại để được hưởng một số biện pháp bảo đảm an sinh xã hội tử tế hơn so với ở nông thôn. Theo tôi, đây mới chính là thách thức lớn đối với mô hình phát triển của Trung Quốc. Hiện nay mới chỉ có các công nhân ở các nhà máy 100% vốn nước ngoài đình công, nhưng liệu nó có lan rộng hay không khi điều kiện lao động tại những công ty trong nước còn kém cỏi hơn?”.

Về điểm này, bà Valérie Niquet nhấn mạnh đến nhu cầu bảo đảm công bằng xã hội như một yếu tố quyết định để duy trì ổn định xã hội và sự tồn tại của mô hình phát triển Trung Quốc: “Mọi người đều nhận thấy rằng trong xã hội Trung Quốc ngày nay, bất công ngày càng lớn và lớp trẻ không còn chấp nhận bất công đó nữa. Họ cũng muốn có được đời sống sung túc như mọi người, có những cơ hội làm giàu như mọi người, chứ không chỉ có các thành phần “con ông cháu cha” mới dễ dàngcó chỗ đứng trong xã hội. Đó là một áp lực lớn đối với chính quyền Bắc Kinh hôm nay

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Công nhân Trung Quốc đòi chia sẻ đồng đều hơn phép màu kinh tế
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO