Thao túng giá sẽ khó hơn

Từ ngày 12/9/2016, nhiều quy định mới có hiệu lực, được đánh giá là sẽ làm cho việc thao túng giá cổ phiếu trở nên khó khăn hơn, làm lành mạnh thị trường chứng khoán. 

Đọc E-paper

Ngày 22/8/2016, TGĐ Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) đã ký 2 quyết định (số 341/QĐ-SGDHCM và 342/SGDHCM) ban hành Quy chế giao dịch chứng khoán tại HoSE và quy định thời gian giao dịch, biên độ dao động giá, đơn vị giao dịch.

Đồng thời Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cũng ra Quyết định số 529/QĐ-SGDHN ban hành Quy chế giao dịch chứng khoán niêm yết. Các văn bản này đều có hiệu lực từ ngày 12/9/2016 và được nhận định là rào cản để hạn chế những hành vi thao túng giá trên thị trường chứng khoán.

Tăng khối lượng tối đa của một lệnh đặt

Quy định cũ tối đa 19.990 cổ phiếu/chứng chỉ quỹ trên một lệnh đặt được thay thế bằng cách tăng khối lượng tối đa của một lệnh đặt lên 500.000 cổ phiếu/chứng chỉ quỹ. Như vậy, khối lượng giao dịch hằng ngày tăng lên làm thanh khoản của cổ phiếu tăng cao, khiến cho đội lái khó có thể tính toán được số tiền phải bỏ vào để đẩy giá cổ phiếu hoặc số lượng cổ phiếu cần tung ra để đánh xuống.

Giả sử đội lái đặt bán 500.000 đơn vị cổ phiếu X để đè hay giữ giá cổ phiếu này trong một khoảng giá nhất định thì có thể bị bên mua khớp lên luôn ở mức giá đó khiến đội lái trở tay không kịp. Như vậy, loại được bớt những lệnh mua bán ảo của đội lái.

Mặt khác cũng có thể thấy, nhà đầu tư tổ chức, các quỹ ETFs được hưởng lợi đầu tiên vì thường giao dịch với khối lượng lớn. Trong trường hợp cổ phiếu tăng hoặc giảm mạnh, họ có thể đặt lệnh mua hoặc bán với khối lượng lớn hoặc khớp toàn bộ ở mức giá trần hoặc sàn. Các quỹ ETFs cũng nhanh hơn trong việc mua bán mỗi khi đến kỳ đảo danh mục. Như vậy thanh khoản chung toàn thị trường cũng được tăng lên.

Đơn vị yết giá mới

HoSE cũng chia nhỏ đơn vị yết giá mới, trước đây bước giá của các cổ phiếu có giá trên 100.000 đồng/CP là 1.000 đồng, từ 50.000 - 100.000 đồng/CP là 500 đồng, dưới 50.000 đồng là 100 đồng. Nay HoSE chia nhỏ đơn vị yết giá với cổ phiếu và chứng chỉ quỹ đóng, cổ phiếu dưới 10.000 đồng/CP có bước giá 10 đồng, từ 10.000 - 49.950 đồng/CP là 50 đồng, từ 50.000 đồng/CP trở lên là 100 đồng. Đối với chứng chỉ quỹ ETF áp dụng đơn vị yết giá 10 đồng cho tất cả các mức giá.

Ví dụ: với cổ phiếu A có mức giá đóng cửa 9.000 VND. Theo đơn vị yết giá cũ, nhà đầu tư chỉ có 5 mức giá tăng (hoặc giảm) để lựa chọn đặt lệnh (mức giá 9,1; 9,2; 9,3; 9,4; 9,5 ngàn VND). Đơn vị yết giá mới cung cấp cho nhà đầu tư thêm lựa chọn đặt lệnh tại các mức giá lẻ đến đơn vị 10 đồng. Cụ thể, thay vì mức giá 9,3, nhà đầu tư có thể lựa chọn đặt lệnh tại mức 9,26; 9,34... Như vậy, nhà đầu tư có nhiều lựa chọn đặt lệnh so với trước.

Một trong những kỹ thuật làm giá của đội lái là mua cổ phiếu giá trần để tạo tâm lý hưng phấn hoặc bán cổ phiếu giá sàn để tạo tâm lý hoảng loạn. Khi cổ phiếu có quá nhiều mức giá đặt lệnh trong khi trên bảng điện tử chỉ có thể hiện 3 mức giá chào mua và chào bán tốt nhất.

Giả sử để đẩy giá cổ phiếu A lên mức giá trần hoặc bán cổ phiếu A về mức giá sàn, đội lái sẽ phải đặt lệnh mua, bán qua các mức giá lẻ hơn đến đơn vị 10 đồng, điều này gần như khiến việc thao túng giá bị hạn chế. Ngoài ra, với sự tham gia giao dịch của nhà đầu tư ở các bước giá khác nhau sẽ khiến cho đội lái khó có thể ước lượng được lượng cung cầu của khối lượng cổ phiếu của từng bước giá để kê lệnh mua ảo để đẩy giá hoặc kê lệnh bán ảo để đè giá.

Quy định về việc sửa, hủy lệnh

Đặt lệnh mua, bán sau đó hủy lệnh ở phiên ATO, ATC là chiêu trò thường thấy của đội lái, điều này đã xảy ra từ lâu. Thông thường, khi đặt mua - hủy mua liên tục là hành động nâng giá tạo cầu ảo nhằm xả hàng, đặt bán - hủy bán liên tục là đè giá tạo cung ảo nhằm gom hàng.

Trên bảng điện thường hay xuất hiện các lệnh mua ảo ở các cổ phiếu có thanh khoản thấp trong phiên nhưng đến phiên ATC lại có lệnh mua hàng triệu đơn vị cổ phiếu ở mức giá trần, khi gần hết phiên thì lệnh này đột nhiên hủy, khiến cho nhà đầu tư cảm thấy có sự đột biến, hoài nghi và có thể mua theo.

Còn những lệnh bán lớn hàng triệu cổ phiếu ở mức giá sàn ở cuối phiên rồi hủy vào phút chót khiến cho nhà đầu tư trong thời điểm giao dịch hoang mang về doanh nghiệp, nghi ngờ xuất hiện những tin xấu có thể lập tức vội vàng bán ra. Những điều trên đều nhằm mục đích gây chú ý và tạo thanh khoản cho mã chứng khoán cần làm giá, hoặc theo mục đích gom hàng hay xả hàng của đội lái bằng các thao tác sửa, hủy lệnh của đội lái.

Kể từ ngày 12/9/2016, HoSE nghiêm cấm hủy lệnh trong thời gian khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa và khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (bao gồm cả các lệnh được chuyển từ đợt khớp lệnh liên tục sang).

Bên cạnh đó, cũng không cho phép nhà đầu tư sửa, hủy lệnh đã đặt tại phiên khớp lệnh đóng cửa, kể cả lệnh đã được đặt từ phiên khớp lệnh liên tục trước đó. Điều này sẽ hạn chế tình trạng tạo cung cầu ảo bằng cách sửa hoặc hủy lệnh nhằm làm giá, thao túng giá cổ phiếu trong các phiên khớp lệnh ATO, ATC.

>Con dao 2 lưỡi margin

>Không nên đánh đồng các DN niêm yết lỗ khủng