Phân hóa tăng trưởng tín dụng

Từ giảm kế hoạch...

Ngày 8/12/2018, Vietinbank đã tổ chức đại hội đồng cổ đông bất thường năm 2018 và bất ngờ điều chỉnh mạnh các chỉ tiêu kế hoạch kinh doanh 2018, khi chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là kết thúc năm tài chính. Đáng lưu ý là các chỉ tiêu điều chỉnh thậm chí còn thấp hơn kết quả đạt được sau 9 tháng trong năm.

Cụ thể, tổng tài sản tăng 6 - 8%, dư nợ tín dụng tăng 8 - 9%, nguồn vốn huy động tổ chức kinh tế và dân cư tăng 9 - 10%, tỷ lệ nợ xấu (nội bảng) dưới 3%. đặc biệt lợi nhuận riêng lẻ của ngân hàng điều chỉnh chỉ còn 6.200 tỷ đồng và hợp nhất là 6.700 tỷ đồng.

Còn nhớ tại đại hội đồng cổ đông đầu năm nay, Vietinbank đã chốt kế hoạch tăng trưởng tín dụng năm lên đến 14% và lợi nhuận trước thuế 10.800 tỷ đồng. Kết quả báo cáo 9 tháng trong năm cũng cho thấy ngân hàng này đã tăng trưởng tín dụng 12,8% và lợi nhuận trước thuế gần 7.600 tỷ đồng.

Lý giải về việc điều chỉnh kế hoạch xuống thấp hơn cả con số đã đạt được 9 tháng, ông Lê Đức Thọ - Chủ tịch HĐQT Vietinbank cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã phê duyệt phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 - 2020 của Vietinbank. Theo đó Ngân hàng sẽ áp dụng các chuẩn mực của Basel 2 ngay từ đầu năm 2019, cùng với Vietcombank và VIB đã được chấp thuận trước đó.

Khi áp dụng Basel 2, hệ số an toàn vốn bị ảnh hưởng theo hướng giảm đi, do đó ngân hàng cần phải cấu trúc lại tài sản có, xác định lại quy mô dư nợ tín dụng phù hợp với vốn tự có hiện tại, khi mà Vietinbank trong suốt 3 năm qua đã không thể tăng thêm vốn điều lệ. Đặc biệt, các tiêu chuẩn phân loại nợ được nâng cao hơn, đẩy một bộ phận nợ chuyển nhóm, tác động đến nợ xấu tăng mà đối ứng là chi phí trích lập dự phòng tăng, lãi dự thu giảm, và vì vậy khiến lợi nhuận bị ảnh hưởng.

Trước Vietinbank, LienVietPostBank (LPB) cũng đã điều chỉnh kế hoạch kinh doanh năm 2018 ngay từ giữa tháng 8, với chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2018 giảm từ 1.800 tỷ xuống 1.200 tỷ đồng, tương đương 30%. Tổng tài sản giảm từ 190.000 tỷ xuống 180.000 tỷ, huy động vốn thị trường 1 giảm từ 170.000 tỷ xuống 160.000 tỷ, dư nợ tín dụng thị trường 1 từ 123.500 tỷ xuống 117.557 tỷ đồng; tỷ lệ chi trả cổ tức giảm từ 12% xuống 10%.

Lý giải về nguyên nhân giảm chỉ tiêu kế hoạch, ông Nguyễn Đình Thắng - Chủ tịch LPB cho biết, do chỉ tiêu tín dụng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phê duyệt cho LPB chỉ là 14%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu Ngân hàng đặt ra trước đó là 19,7% trong đại hội đồng cổ đông đầu năm. Vì vậy, các chỉ tiêu khác như tổng tài sản, huy động vốn, lợi nhuận và tỷ lệ chi trả cổ tức cũng giảm tương ứng theo kế hoạch tín dụng.

...Đến điều chỉnh tăng

Bên cạnh một số ngân hàng giảm kế hoạch, vẫn có những ngân hàng được NHNN nới room tăng trưởng tín dụng trong thời gian ít ỏi còn lại của năm. Đầu tiên là Ngân hàng Quân đội được nâng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng lên 17%, cao hơn so với mục tiêu 15% giao đầu năm.

Đây là một trong số ít ngân hàng đã sớm tất toán nợ xấu bán sang Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) trước thời hạn, cũng như kiểm soát được tỷ lệ nợ xấu ở mức thấp so với bình quân ngành, do đó được nới hạn mức tăng trưởng tín dụng cũng không có gì lạ.

Trước đó, Techcombank đã được NHNN nới chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng lên 20% năm. Techcombank cũng là thành viên đã sớm tất toán nợ xấu đã bán cho VAMC trước đây. Trong đợt IPO hồi đầu năm nay, Techcombank đã rất thành công trong việc tăng mạnh vốn chủ sở hữu và sau đó tăng mạnh vốn điều lệ, nên có điều kiện tăng trưởng tín dụng mạnh mà vẫn đảm bảo các hệ số an toàn ở mức cao.

Trong khi đó, thông tin từ phía VPBank cho thấy, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng mới là 17% thay vì 15% được giao hồi đầu năm, phần tín dụng được tăng thêm tương ứng khoảng 3.000 tỷ đồng. Thời gian qua, nhà điều hành cũng nâng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho một số thành viên khác nhưng không được công bố cụ thể.

Trước đó, vào cuối tháng 8, NHNN đã có Chỉ thị số 04 chỉ đạo về tăng trưởng tín dụng, theo đó cơ quan này sẽ không xem xét điều chỉnh tăng chỉ tiêu tín dụng cho các ngân hàng trong nửa cuối năm 2018, trừ những trường hợp đặc biệt như việc tham gia tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém. Chính sách hạn chế việc nới lỏng tín dụng quá mức nhằm góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, được đưa ra trong bối cảnh tỷ giá và lạm phát thời điểm đó gặp nhiều áp lực.

Dù vậy, khi càng về thời điểm cuối năm, kinh doanh càng sôi động và nhu cầu vốn gia tăng, NHNN đã thể hiện sự linh hoạt khi chấp nhận tăng chỉ tiêu tín dụng cho những ngân hàng đáp ứng đủ điều kiện, nhất là khi áp lực lên lạm phát và tỷ giá đã giảm đi đáng kể trong thời gian gần đây.

Chỉ số giá tiêu dùng tháng 11 mới đây giảm 0,29% so với tháng trước, nhờ giá xăng dầu giảm liên tiếp trước diễn biến giá dầu thô thế giới so với đầu năm chỉ tăng 3,24%, giúp mục tiêu lạm phát 4% trong năm nay có thể đạt được. Trong khi đó, tỷ giá ngoại hối những tuần qua đi xuống bất ngờ trên thị trường tự do.

Rõ ràng một khi các áp lực lên bất ổn kinh tế vĩ mô hạ nhiệt, việc nới chỉ tiêu tín dụng cho một số ngân hàng sẽ không tác động bất lợi lên nền kinh tế, trong khi đảm bảo được nhu cầu vốn cho doanh nghiệp trong giai đoạn cuối năm và ở một góc độ nào đó cũng giúp ổn định được mặt bằng lãi suất.

Với những ngân hàng được nới hạn mức chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, sẽ có thêm điều kiện tăng tốc kinh doanh cuối năm, kiếm thêm lợi nhuận từ phần dư nợ cho vay tăng thêm, mà không cần phải tìm cách nới biên độ lãi suất bằng cách tăng lãi suất cho vay. Theo đó, cũng giúp mặt bẳng lãi suất được ổn định trong bối cảnh hiện nay, khi mà cầu vốn không vượt quá cung.