Thực phẩm phù hợp

Hãy lắng nghe và quan sát cơ thể khi dùng một loại thực phẩm nào đó, nếu cảm thấy khỏe khoắn, dễ chịu, nhẹ nhàng cho tiêu hóa, làn da đẹp hơn... thì đó là thực phẩm phù hợp.

Đọc E-paper

Ăn gan có độc không?

Có nhiều người cho rằng ăn gan động vật (gan heo, gà, vịt) sẽ gây độc cho cơ thể vì gan là cơ quan lọc chất độc. Để biết thực hư thế nào thì phải tìm hiểu về hoạt động của gan người.

Gan là cơ quan nội tạng quan trọng nhất nhì trong cơ thể, sau tim, phổi. Ngoài chức năng tạo mật để tiêu hóa và hấp thu chất béo, sản xuất chất đạm, dự trữ đường..., gan còn là cơ quan giải độc cho cơ thể.

Tất cả các chất đi vào cơ thể từ hệ tiêu hóa (thức ăn, nước uống, thuốc men,...) hoặc từ da, niêm thấm vào máu hoặc từ hệ hô hấp hít vào... đều phải đi qua gan và gan sẽ chọn lọc các thành phần này, một số giữ lại tại gan để gan xử lý hoặc tiếp tục cho đi trong dòng máu từ gan tỏa đi.

Những chất độc đối với cơ thể, ví dụ như Nitơ từ thực phẩm giàu đạm sẽ được gan chuyển thành urê và cuối cùng được thận thãi ra ngoài ở dạng amoniac.

Các loại thuốc kháng sinh sau khi phát huy tác dụng, sẽ được gan chuyển hóa thành chất khác để không còn tác dụng diệt vi khuẩn nữa và thãi dần ra ngoài.

Như vậy, chất độc trong cơ thể không tích lũy trong gan mà là khi đi qua gan sẽ được gan giữ lại để chuyển thành chất không độc, sau đó được chuyển tiếp ra ngoài gan và ra khỏi cơ thể.

Tuy nhiên, nếu một số kim loại, chất hóa học đặc biệt mà cơ thể không chuyển hóa được thì bị tích lũy trong gan và dần dần có thể làm tổn thương gan.

Ví dụ như trong bệnh tán huyết di truyền Thalassemie có hiện tượng nhiễm chất sắt tại gan, ngộ độc chất bảo quản thực phẩm như hàn the thì gan cũng chứa nhiều hóa chất từ hàn the, hay gan heo chứa giun sán cũng có thể gây truyền nhiễm cho người sử dụng.

Gan cóc, gan cá nóc chứa chất độc có thể gây chết người, nhưng gan động vật khác thì lại rất giàu chất đạm, chất sắt, vitamin A, acid folic, cholesterol... cần thiết cho phát triển và duy trì cơ thể.

Vì vậy, thỉnh thoảng có thể ăn gan động vật để nhận được đầy đủ chất dinh dưỡng. Người không bị tăng mỡ máu có thể ăn gan 2-3 lần mỗi tuần với số lượng vừa phải (20-40gr một bữa), nhưng người đã tăng mỡ máu thì chỉ nên ăn gan dưới 2 lần mỗi tuần, vì ăn gan quá thường xuyên có thể góp phần làm tăng cholesterol máu.

Người bệnh gout cũng phải hạn chế ăn gan vì có thể gây tăng acid uric. Chú ý khi mua gan heo phải chọn loại không bị hạt gạo - chứa ấu trùng giun sán.

Giải nhiệt ngày nóng

Trong cái nắng chói chang và không khí nóng bức khát khao những cơn mưa mùa hạ, con người ước ao hơn những món "đồ mát" để giải nhiệt cơ thể. Nhưng các loại "đồ mát" có thật mát?

Nước ngọt, nước trà, sữa nước, thậm chí nước lọc mà bỏ thêm một ít đá vào uống thì thật "đã”. Cảm giác mát lạnh trong miệng và chảy xuống cổ tưởng như làm giảm bớt nhiệt độ của cơ thể đang nóng bức.

Nhưng không phải khi trời nóng là cơ thể tăng thân nhiệt và khi uống nước đá thì có thể hạ nhiệt độ cơ thể. Cơ thể con người có hệ thống tự động điều hòa nhiệt độ để giữ thân nhiệt luôn ở mức từ 36,5^oC cho đến 37,7^oC.

Nếu ngoài giới hạn này là cơ thể bị hạ thân nhiệt hoặc bị sốt. Sử dụng nước đá để uống thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ bị viêm họng, tổn hư răng, chưa kể nguồn nước không đảm bảo vệ sinh.

Các loại "nước mát" như nước mía lau, rễ tranh, mã đề... uống rất ngon vì có vị ngọt dịu và thơm mát, giúp thanh lọc cơ thể khi mụn nhọt, rôm sảy nhiều nhưng không nên uống thường xuyên vì gây lợi tiểu và mất nước.

Trà atiso giúp nhuận gan, lợi mật, tăng cường thãi độc cũng có thể dùng nếu ưa thích, nhưng cũng không thể thay thế hoàn toàn nước lọc hay sữa trong ngày. Nước trà có vị chát nhẹ làm "săn lưỡi" và giảm cảm giác khát, là thức uống ưa thích và phổ biến trong mùa nóng.

Trà xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa nên rất tốt cho người lớn. Riêng trẻ em thì không khuyến khích dùng nước trà. Tuy nhiên không nên uống trà quá đặc vì có thể gây táo bón, thiếu máu, thiếu sắt nếu dùng thường xuyên và mất ngủ ở những người nhạy cảm. Chỉ nên dùng nước trà xanh tối đa 2-3 ly một ngày, còn lại vẫn nên uống nước lọc, sữa và ăn thêm trái cây.

Các loại nước ngọt có gas chứa CO₂ làm giảm cảm giác khát, nước sâm lạnh hoặc nước hương trái cây ngọt thơm, thêm đá uống thật thú vị, nhưng chỉ nên dùng hạn chế vì đường tinh là loại thực phẩm phải sử dụng hạn chế (dưới 20gr/ngày), chưa kể khả năng bị nhiễm hóa chất từ đường hóa học, màu, mùi...

Các loại nước khoáng được khuyến khích sử dụng cho người tập thể thao hoặc làm việc ngoài trời bị mất nhiều mồ hôi, người bị tiêu chảy cấp để bù các ion khoáng cho cơ thể bị mất qua mồ hôi và phân trong thời hạn vài giờ sau mất nước, sau đó vẫn nên dùng nước lọc để bù nước cho cơ thể.

Như vậy đối với người bình thường (không bị mất chất khoáng nhiều như những người kể trên) thì không khuyến khích dùng nước khoáng thường xuyên, mặc dù nếu thận hoạt động tốt thì những chất khoáng thừa vẫn được thãi ra ngoài.

Trẻ em dưới 1 tuổi, người bệnh thận, suy tim... không nên uống nước khoáng vì thận yếu không thãi được những chất khoáng dư thừa, sẽ tích lũy lại trong người và gây rối loạn nhịp tim, cao huyết áp, phù...

Mỗi ngày cần uống khoảng 1,5 - 2 lít nước, tạm chia thành 10 phần, thì lý tưởng nhất là uống 6 phần nước lọc, 2 phần sữa và 2 phần nước trái cây.

Nếu chơi thể thao hay làm việc ngoài trời nắng nóng, mất nhiều mồ hôi, phải uống thêm nước sao cho cân nặng không giảm nhiều và nước tiểu được pha loãng đến độ vàng trong (khi thấy nước tiểu màu vàng cam sậm là thiếu nước).

Mùa nóng mà ăn nhiều bánh mứt, bột đường, các món ăn nhiều béo... thì sẽ gây "nóng" và nổi mụn. Rau, củ và trái cây là những thực phẩm giàu nước, vitamin và chất xơ, góp phần rất lớn trong quá trình loại bỏ độc chất khỏi cơ thể, có tác dụng rõ rệt trong phòng ngừa và điều trị mụn nhọt, táo bón, lở miệng..., là những biểu hiện "nóng trong người" thường gặp.

Bột sắn dây cũng được khen là "mát" nhưng một số người uống vào bị "tào tháo rượt" là do uống quá nhiều gây tiêu chảy thẩm thấu hoặc do cơ địa kém tiêu hóa.

Hãy lắng nghe và quan sát cơ thể khi dùng một loại thực phẩm nào đó, nếu cảm thấy khỏe khoắn, dễ chịu, nhẹ nhàng cho tiêu hóa, làn da đẹp hơn... thì đó là thực phẩm làm mát cơ thể phù hợp.