Quản lý tăng huyết áp bền vững

Tăng huyết áp (THA) là một trong nhiều tình trạng sức khỏe phổ biến tại Việt Nam. Theo nghiên cứu của Viện Tim mạch Việt Nam công bố đầu năm 2019, tỷ lệ mắc THA tại Việt Nam đã lên đến 47,3% ở những người trên 25 tuổi – tức cứ 2 người trưởng thành lại có 1 người mắc, tăng gấp đôi so với số liệu 2016.

Dù THA dễ được phát hiện thông qua việc thường xuyên theo dõi chỉ số huyết áp ở người có nguy cơ mắc; và hoàn toàn có thể chung sống hòa bình thông qua việc tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống. Tuy vậy thực tế ở Việt Nam cho thấy, người dân còn chủ quan, không để tâm nhiều đến ‘chỉ số’ của mình. Họ chỉ thực sự chú ý đến chỉ số huyết áp khi đã chứng kiến hoặc bản thân trải qua những gánh nặng sức khỏe do biến chứng THA gây ra (như đột quỵ, tai biến mạch máu não, suy tim, nhồi máu cơ tim, suy thận…).

Đối với người mắc THA, chỉ số huyết áp có thể xem là thước đo quan trọng nhất, quyết định sức khỏe và chất lượng sống. Đối với người mắc THA, câu cửa miệng ‘sống chết có số’ lại hoàn toàn có cơ sở khoa học.Tuy vậy, ít ai biết rằng chi phí điều trị biến chứng THA cũng là một gánh nặng vô cùng đáng lưu tâm.

Theo đề tài nghiên cứu ‘Chi phí điều trị bệnh nhân đột quỵ năm đầu tiên sau chẩn đoán tại thành phố Huế’ (tác giả Bùi Thị Mỹ Hạnh, Trần Minh Huân, Nguyễn Thị Đăng Thư, Nguyễn Hoàng Lan) được Tạp chí y học Dự phòng đăng tải trong Tập 27, số 8, năm 2017. Trong năm đầu tiên điều trị đột quỵ, trung bình một bệnh nhân phải chi trả hơn 38 triệu đồng. Không những thế, người bệnh sau điều trị khó có thể hồi phục hoàn toàn, đôi khi mất khả năng lao động khiến gánh nặng tài chính càng thêm nặng nề.

Cùng xét ở phương diện tài chính, phòng ngừa THA thông qua tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống tích cực lại tiết kiệm hơn rất nhiều. GS Đỗ Doãn Lợi, nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, chia sẻ rằng: “Nếu điều trị tăng huyết áp khéo, mỗi tháng không hết 100 ngàn đồng.

Như vậy nếu tuân thủ điều trị THA, mỗi năm tổng chi phí khoảng 1.2 triệu đồng, thấp hơn so với chi phí điều trị đột quỵ năm đầu tiên khoảng 31 lần. Quan trọng hơn hết, sức khỏe của người mắc THA gần như không bị ảnh hưởng. Nói cách khác, “sống chung” với THA vừa không tạo áp lực cho kinh tế gia đình vừa ít ảnh hưởng đến chất lượng sống của người mắc.

Từ năm 2016 với sự hỗ trợ kỹ thuật từ PATH, dự án ‘Cộng đồng vì trái tim khỏe’ đã được thành lập dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Sở Y tế, triển khai của Trung tâm y tế TP.HCM. Sau hơn 2 năm triển khai, ngoài việc tổ chức các hoạt động nhằm giúp người dân hiểu và chủ động chăm sóc sức khỏe tim mạch một cách khoa học và bền vững, dự án đã xây dựng thành công cơ sở dữ liệu ban đầu về người mắc THA tại Việt Nam.Năm 2019, dựa những kết quả ban đầu và dữ liệu trên phần mềm Quản lý THA, kết hợp với sự chỉ đạo của các Trung tâm y tế và Trạm y tế, sự vào cuộc của chính người dân ở vai trò là Cộng tác viên và điểm đo THA, dự án ‘Cộng đồng vì trái tim khỏe’ đang tiếp tục đẩy mạnh việc nhắc nhở và tư vấn tận nhà cho người mắc THA. Tất cả những nỗ lực trên đều nhằm mục tiêu tăng cường tính sẵn có của các dịch vụ chẩn đoán, theo dõi và chăm sóc người mắc THA tại các cơ sở y tế công lập và tư nhân cũng như giảm mất dấu theo dõi bệnh nhân thông qua việc tiếp tục xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý bệnh nhân THA. Đây sẽ là cơ sở quan trọng giúp đẩy mạnh việc kết nối, liên lạc với người mắc THA và tăng tính chủ động trong tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống của người mắc THA.

Dự án “Cộng đồng vì trái tim khỏe” do Sở Y tế, Trung tâm Y tế TP.Hồ Chí Minh, với sự hỗ trợ kĩ thuật của tổ chức PATH, triển khai thí điểm tại bốn quận là quận 8, quận 12, Gò Vấp và Thủ Đức, từ năm 2016 đến năm 2018, với mục đích giúp người dân nâng cao nhận thức về tăng huyết áp, phát hiện sớm, phòng ngừa, điều trị và quản lý tăng huyết áp hiệu quả và bền vững hơn.