Phòng cảm cúm mùa Tết

Tết là dịp mọi người thường về quê sum họp gia đình, tham gia các hoạt động vui chơi giải trí hoặc đi du lịch đó đây. Nhưng Tết cũng là thời khắc giao mùa, thời tiết thay đổi, nếu di chuyển đến nhiều vùng có nhiệt độ, khí hậu khác nhau dễ làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp, mà thường gặp nhất là cảm, cúm.

Những chia sẻ dưới đây của BS CKI. Nguyễn Viết Hậu - Phó Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD)  sẽ giúp mọi người có được những thông tin cần thiết đối phó với bệnh cảm, cúm trong thời điểm giao mùa. 

Phân biệt cảm, cúm 

Một số người vẫn quen gọi cảm và cúm là một. Theo BS Hậu, có sự nhầm lẫn này là do các triệu chứng bệnh thường giống nhau và người bệnh thường tự điều trị theo kinh nghiệm của mỗi người, mỗi nhà mà ít khi phải tìm đến bệnh viện. Cúm do các chủng vi rút cúm gây ra, không những tổn thương đường hô hấp trên mà có thể gây viêm phế quản cấp, thậm chí viêm phổi nặng đe dọa tính mạng. Trong khi cảm cũng do các vi rút gây ra nhưng chỉ khu trú tổn thương đường hô hấp trên, rất hiếm gây các tình trạng nặng đe dọa tính mạng và thường tự khỏi trong một tuần.

Các triệu chứng của cảm thường bắt đầu bằng đau rát vùng cổ họng, chảy nước mũi, hắt xì hơi, chảy nước mắt kèm ho, sốt nhẹ không quá 38^oC, nhưng trẻ nhỏ thường có khuynh hướng sốt cao. Các triệu chứng này thông thường mất đi sau 3 ngày, nếu kéo dài hơn có thể do bội nhiễm vi trùng hay một bệnh lý khác, đặc biệt nếu kéo dài hơn 7 ngày. Đôi khi các triệu chứng này bị nhầm lẫn với viêm xoang, viêm mũi dị ứng. Nhưng nếu chú ý cũng dễ phân biệt là do tính chất cấp tính của bệnh cảm có triệu chứng thuyên giảm nhanh chóng, trong khi viêm xoang và viêm mũi dị ứng là các bệnh mãn tính kéo dài, không dễ thuyên giảm hay dứt hẳn trong vài tuần.

Triệu chứng cúm tương tự như cảm, nhưng trầm trọng hơn rất nhiều và diễn biến rất nhanh, đi kèm sốt là tình trạng đau đầu, đau mỏi cơ toàn thân, các vi rút cúm liên quan đến nguồn gốc gia cầm còn có triệu chứng nôn ói và tiêu chảy nhiều lần, đau đầu dữ dội... Cúm có thể dẫn đến tử vong nếu điều trị không đúng cách.

Cách điều trị

Đôi lúc triệu chứng bệnh cảm và cúm dễ nhầm lẫn, bản thân người bệnh không cần phân biệt nhưng nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế, nếu như bệnh kéo dài hơn 7 ngày, sốt cao khó hạ hay sốt kéo dài quá 3 ngày liên tục, đau rát vùng hầu họng không thể nuốt thức ăn, ho kéo dài quá 2 tuần dù các triệu chứng khác đã dứt hẳn, hoặc gặp triệu chứng đau đầu, mỏi cơ rất trầm trọng ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Đối với bệnh cảm, tác nhân gây bệnh là vi rút nên có thể tự khỏi không cần sử dụng kháng sinh, nhưng nếu bị bội nhiễm vi trùng sẽ gây tình trạng nhiễm trùng hô hấp, sốt cao đôi khi cần nhập viện điều trị. Thường là cũng tự khỏi, song vi rút cúm có thể gây suy hô hấp cấp do viêm phổi nặng, đe dọa tính mạng. Chính vì vậy, người dân cần chú ý các triệu chứng ở người lớn như đau ngực trầm trọng, đau đầu dữ dội, khó thở, chóng mặt, lú lẫn, nôn ói liên tục khi đang bị cảm hay cúm để đưa đến bệnh viện cấp cứu kịp thời. Trong khi đó trẻ em ngoài các triệu chứng trên, nếu có thêm các dấu hiệu như thở nhanh hay khó thở, màu sắc da tím tái, không thể uống hay bú được, kích động hay ủ rũ hơn thường ngày, các triệu chứng có cải thiện đột nhiên trầm trọng hơn nhanh chóng, có kèm phát ban... rất cần can thiệp cấp cứu kịp thời. Còn với người bệnh có sẵn các bệnh mạn tính, đặc biệt các bệnh lý về đường hô hấp như hen, suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính... thì nên lưu ý khi có bệnh cảm hay cúm xảy ra, vì chúng sẽ dễ thúc đẩy người bệnh vào đợt cấp của bệnh mạn tính đó.

Chủ động phòng ngừa

Dịp lễ Tết Dương lịch vừa qua, khoa Cấp cứu BV ĐHYD đã tiếp nhận chị Q. 20 tuổi, một du học sinh về nước nghỉ lễ. Chị Q vào cấp cứu trong tình trạng khó thở dữ dội, vã mồ hôi, tím tái... đã được cấp cứu thành công với chẩn đoán cơn hen phế quản nguy kịch. Sau khi khỏe hẳn, bệnh nhân kể mình bị hen từ nhỏ, nhưng gần đây thấy khỏe nên cũng tự ngưng thuốc, không khám lại. Một tuần gần đây, chị có triệu chứng ho, hắt xì hơi, nghĩ cảm nhẹ nên tự điều trị thuốc hạ sốt, thuốc ho tại nhà trong khi cùng gia đình tiếp tục du lịch nhiều nơi từ Bắc vào Nam. Cùng ngày nhập viện, chị Q thấy ho nhiều nên uống tiếp thêm một liều thuốc ho nữa, không ngờ đến tối thì bị khó thở dữ dội, toàn thân tím tái, không nói chuyện được phải vào cấp cứu tại BV ĐHYD.

Theo BS. Hậu, do chị Q chưa được kiểm soát bệnh hen tốt, kèm với tình trạng chủ quan khi bệnh cảm kéo dài cả tuần mà không được dùng thuốc đúng cách, di chuyển nhiều trong lúc sức đề kháng suy giảm, dễ bị bội nhiễm vi trùng. Ngược lại, chị còn dùng các thuốc ức chế ho không phù hợp làm ứ đọng đàm nhớt kích thích viêm, kích thích co thắt phế quản trầm trọng làm cơn hen bùng phát dữ dội, đe dọa tính mạng. Do đó, với người bệnh có sẵn bệnh lý mạn tính như chị Q, nếu có bất kỳ triệu chứng nào của cảm hay cúm cũng nên đến khám và tư vấn bác sĩ thật kỹ, nhằm tránh các tình huống đáng tiếc xảy ra. Người có bệnh mạn tính có thể chủ động tiêm ngừa cúm hằng năm tại các cơ sở y tế.

Cách tốt nhất để phòng ngừa cảm, cúm là nên vệ sinh tay thường xuyên bằng các dung dịch sát khuẩn hay xà phòng. Trong đơn vị, cơ quan nếu có người bị cảm hay cúm nên cho nghỉ ngơi ở nhà để tránh lây lan vì hai bệnh này lây lan chủ yếu qua đường hô hấp, dịch tiết từ mũi họng. Bên cạnh đó, người dân nên vệ sinh ở các vị trí ít được chú ý nhưng có khả năng lây bệnh như: nắm tay cửa ra vào, cửa toilet, điện thoại bàn, bàn phím vi tính... vì dịch tiết dính vào các vật dụng này cũng chứa vi rút.

"Để chủ động phòng ngừa cảm, cúm, người dân cũng nên tăng cường tập thể dục, ăn uống điều độ, chế độ ăn có nhiều rau xanh và trái cây... giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ vượt qua các đợt cảm, cúm thật nhẹ nhàng, góp phần mang đến một kỳ nghỉ Tết khỏe mạnh", BS Hậu khuyến cáo.

>>Chữa cảm cúm bằng cách... tự nhiên