Ăn uống khi bị hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích là một bệnh thường gặp thuộc về dạ dày ruột. Người bệnh có tình trạng bất thường về đại tiện kèm các triệu chứng rối loạn chức năng ruột kéo dài trong khoảng ba tháng. Bệnh thường xuất hiện lần đầu khi vào độ tuổi 20-30. Phụ nữ thường có nguy cơ mắc bệnh gấp đôi nam giới.

Đọc E-paper

Nguyên nhân của hội chứng này chưa rõ, có thể do các cơ chế sau:

* Tăng phản xạ dạ dày ruột

* Do ruột nhạy cảm một cách bất thường với sự căng duỗi ruột

* Xáo trộn tâm lý

* Có hành vi nguy cơ hay nghề nghiệp liên quan với bệnh đường ruột

* Không dung nạp thực phẩm.

Các tác nhân phối hợp thường là những ức chế như thất vọng, stress kéo dài, thiếu sự điều hòa trong việc ngủ và nghỉ ngơi, sử dụng nhiều cà phê, do bệnh dạ dày ruột trước đó, điều trị kháng sinh, bất thường lượng dịch nhập và nhu động ruột.

Người bệnh bị tiêu chảy không kèm hay kèm đau bụng, đầy bụng, chướng hơi, táo bón và tiêu chảy xen kẽ hoặc có khi là táo bón kéo dài, ợ hơi, ợ nóng, đi tiêu phân nhầy, không có máu. Tình trạng này thường kéo dài làm người bệnh giảm cân, căng thẳng và buồn rầu, ngại ăn vì sợ đau thêm. Tuy nhiên, khi thăm khám hoặc làm xét nghiệm thường không thấy gì lạ và không có bất thường giải phẫu bệnh. Các bác sĩ chỉ chẩn đoán bệnh này sau khi loại trừ các nguyên nhân và bệnh lý thực thể như viêm loét ruột, ung thư ruột, v.v...

Mục đích của điều trị là làm giảm bớt triệu chứng khó chịu, dinh dưỡng hợp lý nhằm cải thiện tình trạng bệnh, nuôi dưỡng và đưa cân nặng trở về bình thường. Nhiều biện pháp can thiệp về dinh dưỡng được đề nghị tùy theo tình trạng của từng bệnh nhân:

* Chế độ ăn giàu chất xơ làm giảm các triệu chứng trên một số người, nhưng cũng có một số bệnh nhân lại xấu hơn. Thường chất xơ được khuyến cáo cỡ 20-30gr/bữa với các thực phẩm như bột bắp, rau xanh, gạo lứt, bột cám (ngày 2-3 muỗng hòa với nước ấm uống hay trộn với cơm ăn).

* Người có chướng hơi, đầy bụng nên giảm sử dụng các thực phẩm sinh hơi như đậu, cải bắp, bông cải, hành, tỏi, trái cây và nước trái cây, chuối và các loại hạt.

* Cà phê, rượu, bia và nước giải khát có gas sẽ làm các triệu chứng nặng nề hơn trên một số bệnh nhân.

* Cần tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ như đồ chiên rán, thịt mỡ, nước thịt, sô cô la cũng như các món ăn nhiều gia vị.

* Nhiều bệnh nhân có kèm chứng bất dung nạp Lactose nên việc giảm sử dụng sữa và chế phẩm từ sữa cũng thường được khuyến cáo, nhưng cũng nên dựa vào đáp ứng của người bệnh đối với các sản phẩm này.

* Các loại đường ngọt như sorbitol và fructose thường đi kèm với triệu chứng tăng tiêu chảy, vì vậy trước khi sử dụng cần kiểm tra lại sức khỏe.

* Bệnh nhân bị bón thì cho ăn nhiều chất xơ và tăng dịch uống vào sẽ giúp cải thiện triệu chứng. Dạng xơ thường được khuyến cáo nhất là cám gạo.

* Một số bệnh nhân có bớt tiêu chảy khi dùng cám gạo, Pectin trong chế độ ăn, nhưng một số bệnh nhân khác lại thấy tốt hơn nếu dùng một chế độ ăn ít chất xơ.

* Một số bệnh nhân có tiền sử gia đình nhạy cảm với một số loại thực phẩm nhất định, vì vậy phải thử nghiệm từng loại thực phẩm trên từng người.

* Nên ăn canh lá vông, uống chè tâm sen hay uống mỗi tối 2 viên sen vông để an thần, rất có ích trong trị liệu hội chứng này.

Việc điều trị dùng thuốc (Anticholinergic) để giảm sự lưu thông nhanh của thức ăn trong lòng ruột, kháng sinh chống các tác nhân tiêu chảy trong lòng ruột... do bác sĩ chỉ định.

Stress và các tác động tâm lý cũng ảnh hưởng đến bệnh này, cho nên điều chỉnh tâm lý là một biện pháp hỗ trợ quan trọng và thiết lập lối sống khỏe mạnh.

Việc tập thể dục, ăn ít đi hay ăn nhiều bữa hơn, ngưng hút thuốc lá hay một số thay đổi về môi trường sống cũng nên thử nghiệm để tăng hiệu quả điều trị.