Tọa đàm phổ biến kiến thức chăm sóc sức khỏe hậu Covid-19

Cuộc chiến với đại dịch vẫn đang tiếp diễn với nhiều khó khăn, thử thách. Hiện, tổng số ca mắc Covid-19 (F0) tại Việt Nam đã vượt qua con số 6 triệu.  Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Sang - Giám đốc Trung tâm Phục hồi chức năng vật lý trị liệu và tâm lý trị liệu sau nhiễm Covid-19 Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP.HCM, Covid-19 để lại nhiều di chứng.

Trong đó, 80% các ca bệnh mệt mỏi, 61% ca bệnh bị xơ phổi, 52% ca bệnh có vấn đề về trí nhớ, 51% ca bệnh đột quỵ, có nguy cơ đột quỵ, 45% ca bệnh mất ngủ, 33% ca bệnh tổn thương thận cấp.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh - Phó chủ tịch thường trực Liên chi hội Truyền nhiễm TP.HCM, Nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm - Thần kinh công tác tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cũng chia sẻ nhiều thắc mắc về di chứng hậu Covid-19 ở người lớn và trẻ con.

Cụ thể, ở trẻ em, ông cho rằng: "Tôi đã tìm hiểu, phân tích nhiều và cảm thấy mừng vì vấn đề cũng không có gì quá trầm trọng. Khi xuất hiện chủng Omicron thì người ta đồn rất nhiều nguy hiểm đến con nít… nhưng thực ra cũng chẳng có gì. Phần lớn trẻ em nhập viện Bệnh viện Nhi Đồng chủ yếu do tâm lý lo sợ chứ triệu chứng không nặng. Một số trường hợp nhập viện các khoa khác, sau đó qua khám sàng lọc mới phát hiện nhiễm Covid-19 và nằm ở khoa nhiễm luôn.

Tính trên tổng số ca nhập viện thì lên đến cả ngàn ca, do các bé đã bắt đầu đi học lại nhưng rất ít ca thuộc trường hợp nặng. Một vài bé phát triệu chứng sốt cao nhưng không phải tất cả. Đã sốt thì sốt rất kinh, 39, 40 độ còn lạnh run luôn nhưng chỉ 48 tiếng sau là đã có thể hồi phục, ngồi dậy liền.

Một số thì ho, sổ mũi, đó là chuyện bình thường như bệnh cảm ở trẻ. Chủng Omicron đã nhẹ nhàng hơn nên chúng ta cứ bình tĩnh, mọi thứ sẽ từ từ qua thôi. Về hậu Covid-19 ở trẻ em thì cũng tồn tại một số hội chứng, và mọi người thường nhắc đến hội chứng MIS-C (Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em), nhất là trong khu vực châu Á.

Ở Mỹ thì hội chứng này rất ít. Qua nhiều năm học về kí sinh trùng và virus, tôi rút ra được rằng hễ con gì mà từ động vật đi qua người nó đi lung tung lắm vì chúng không quen với cơ thể con người. Còn khi quen với cơ thể con người, mọi thứ sẽ bắt đầu đi theo chu trình.

Ngoài ra, cũng có trẻ mắc chứng khó ngủ. Nhưng có thể đây cũng đến từ yếu tố tâm lý khi cha mẹ lo lắng và bàn bạc về bệnh Covid-19 của con trẻ quá nhiều. Một số thì bị ho, chủ yếu là do thể tạng của đứa trẻ, cũng có thể biếng ăn, nổi mề đay hay phát ban. Nhưng đó cũng là những triệu chứng sau sốt, cảm để lại".

Còn vấn đề di chứng hậu Covid-19 ở người lớn, bác sĩ Trương Hữu Khanh nói thêm hội chứng thấy nhiều nhất ở những người khỏi Covid-19 là ho, nhất là khi nằm xuống và nói chuyện nhiều. Nhưng cái mà mọi người sợ nhất là tình trạng nặng thở, mệt mỏi. Và điều này sẽ được khắc phục bằng các bài tập thở.

Nếu mệt mỏi, ta có thể nghỉ ngơi nhưng cũng phải tập luyện, chứ nếu nghỉ nhiều quá thì lại ảnh hưởng đến công việc hằng ngày. Một số người bị nhức mỏi toàn thân, nhức đầu, nhức khớp và thậm chí là tâm trạng xuống dốc (hay nôm na còn gọi là tuột mood), không còn ước muốn gì cả. Nhiều người phủ nhận chuyện bản thân bị tuột mood, không thể chấp nhận con người mình thay đổi. Nhưng suy nghĩ thế thì rất khó hồi phục. Với một số trường hợp chụp phổi phát hiện xơ hóa, bác sĩ sẽ cho dùng thuốc chống dị ứng và yêu cầu bệnh nhân tập thở.

Yếu tố tâm lý sau khi khỏi Covid-19 vẫn cực kì quan trọng. Nhiều người nghe người ta mô tả rồi đồn này đồn kia là đã "lên ruột" vì lo lắng. Cứ nghe thông tin liên quan đến phổi là người ta rất hoảng loạn. Vì vậy, Khi muốn đi khám hậu Covid-19, chúng ta nên "chọn mặt gửi vàng", tìm những cơ sở thăm khám uy tín chứ đừng đâm đầu vào những chỗ hay "vẽ vời" để rồi về nhà lo lắng, trầm cảm.

Lo lắng trầm cảm thì lại mất ngủ, cứ một vòng luẩn quẩn như thế. Theo tôi, chúng ta cứ hết sức bình tĩnh. Trong y khoa, hậu Covid-19 gần như không có cách giải quyết nhanh chóng. Ta buộc phải hết sức bình tĩnh, cứ tập dần dần, đợi cơ thể tự hồi phục dần dần.

Góp thêm ý của bác sĩ Trương Hữu Khanh, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang cho biết: "80% bệnh nhân tìm đến bệnh viện của tôi để khám hậu Covid-19 có triệu chứng mệt mỏi. Một triệu chứng xuất hiện và kéo dài trong khoảng 2 tháng thì mới có thể gọi là di chứng hậu Covid-19. Hậu Covid-19 không có phác đồ đặc trị riêng, bệnh nhân bị cái gì thì mình sẽ tìm cách giải quyết vấn đề đó. Chủ yếu là cho bệnh nhân tập thở, vận động, cho uống thuốc bổ…

Và đúng như bác Khanh đã nói, yếu tố tâm lý rất quan trọng trong giai đoạn này. Nhiều người có thể không mắc di chứng nhưng do tâm lý e ngại, lo sợ lời đồn, lo sợ mắc bệnh không ai chăm sóc… mà phát sinh mất ngủ kéo dài, trầm cảm… Một hiện tượng nữa mọi người cũng hay nhắc đến khi nhắc đến hậu Covid-19 là hội chứng sương mù não. Bên trung tâm của tôi có bệnh nhân mắc hội chứng này nhưng không nhiều".

Để khắc phục biến chứng hậu Covid-19 mức độ nhẹ như mệt mỏi, hơi khó thở người bệnh nên tập thở, đi bộ nhẹ nhàng, bổ sung dinh dưỡng hợp lý. Nếu thực hiện đúng và đều đặn mỗi ngày thì người mắc hội chứng hậu Covid-19 sẽ nhanh chóng lấy lại sức khỏe.

Tại hội thảo, Công ty TNHH Việt Nam Medicare cũng chia sẻ thông tin về một số thực phẩm bổ sung như Lung Recovery do Công ty phát triển, có tác dụng giảm 6 di chứng phổ biến hậu Covid-19, tăng cường sức đề kháng, giảm mệt mỏi, giúp bổ phổi, bổ thận (ngăn ngừa xơ hóa và phục hồi tổn thương), cải thiện trí nhớ, ngăn ngừa tai biến mạch máu não, đột quỵ, giúp ngủ ngon, đặc biệt hỗ trợ điều trị các bệnh về phổi, thận.