Lạnh nóng đều mệt!

Nhiều người nhức đầu, chóng mặt, mất ngủ, hồi hộåp vì thời tiết thay đổi, sáng nắng chiều mưa, trưa nóng, tối lạnh khiến cơ thể không kịp thích ứng. Chúng càng rõ nét hơn nữa với người có bệnh tim mạch vì hoạt động của trái tim chịu ảnh hưởng của hệ thần kinh thực vật.

Tim vì thế là miếng mồi ngon khi nhiệt độ bên ngoài thay đổi quá nhiều, quá đột ngột. Bằng chứng là tỷ lệ tử vong vì nhồi máu cơ tim tăng thấy rõ vào những ngày nắng quá gắt của mùa hè oi ả, hay trong những đêm đông giá lạnh thấu xương.

Tim mạch yếu, đừng ra gió! - Ảnh: Quý Hòa

Nhiệt độ bên ngoài nếu quá cao lại thêm kéo dài, như trường hợp của người phải dang nắng kiếm chén cơm, hay ngay cả ở người ham phơi nắng khi tắm biển, là một thể loại stress đối với con tim vốn ưa nhẹ nhàng.

Gặp lúc nóng bức, mạch máu ngoài da phải giãn nở. Lượng máu về tim vì thế phần nào bị cản trở. Hậu quả là động mạch vành, mạng lưới mạch máu có nhiệm vụ nuôi dưỡng cơ tim, dễ bị thiếu máu. Tim khi đó bắt buộc phải tăng năng suất dù “đơn đặt hàng” chỉ từ “thị trường ảo”.

Nếu ngay lúc ẩm độ ngoài trời lại tăng cao khiến người bệnh khó đổ mồ hôi thì áp lực lên trái tim càng tăng do mạch máu ngoài da co thắt. Ngược lại, nếu người bệnh đổ mồ hôi nhiều vì trời quá nóng thì tim cũng mệt vì máu khi đó trở nên đậm đặc. Cả hai trường hợp đều làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim vì thành tim không đủ dưỡng khí.

Không lạ gì khi huyết áp thu tâm (con số lớn khi đo huyết áp), trị số phản ảnh mức độ co bóp của trái tim, thường tăng khi trời quá nóng, thường đột biến khi từ phòng máy lạnh bước ra ngoài trời nóng. Người phải đối đầu với nhiệt độ cao vì thế đừng quên uống nhiều nước khoáng, ăn nhiều bữa thay vì ba bữa đúng giờ căng bụng, và đừng vận động thái quá khi mặt đã đỏ bừng vì trời nóng.

Cũng đừng quên bàn với thầy thuốc về phác đồ điều trị huyết áp nhẹ tay hơn trong những ngày nắng gắt để phòng tránh tình trạng tụt huyết áp do giãn mạch ngoại biên.

Nếu dựa vào đó rồi tưởng trời lạnh tốt hơn cho tim thì lầm. Gặp lúc rét run thì mạch máu ngoài da phải co rúm để giữ năng lượng. Hậu quả là huyết áp trương tâm (con số nhỏ khi đo huyết áp) dễ tăng khi hệ thần kinh thấy ớn lạnh. Tình trạng này rất thường gặp ở người làm việc liên tục nhiều giờ trong phòng gắn máy lạnh. Khi đó không chỉ cơ tim mà nhiều nội tạng khác cũng trong tình trạng thiếu dưỡng khí.

Nếu ngay lúc đó gia chủ bồi thêm bàn tay phá hoại của stress, của thể dục quá độ, của đêm dài mất ngủ vì lo lắng, của tình trạng béo phì... thì không lạ gì nếu dấu hiệu suy tim như khó thở, choáng váng... bắt đầu xuất hiện ở người trước đó khỏe mạnh. Người thường phải đối diện với cái lạnh ngoài trời do đó nên tìm cách giảm liều stress khi trời vào đông, tránh tập thể dục ngoài trời và giữ chân cho ấm.

Tim không ưa điều gì thái quá. Quá vui cũng không tốt, quá buồn cũng không xong. Với nhiệt độ cũng thế, quá nóng hay quá lạnh đều hại tim. Tốt nhất là giữ tim cho ấm và giữ đầu cho mát.