Rừng lim cổ thụ trên quê lúa

NGUYÊN VI| 14/12/2013 08:03

Huyện Yên Thành (Nghệ An) vốn chỉ được biết đến là "vựa lúa" của xứ Nghệ, thế nên ít ai biết rằng, vùng đất này còn có một rừng lim cổ thụ rộng hàng trăm ha, được bao bọc bởi những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay...

Rừng lim cổ thụ trên quê lúa

Huyện Yên Thành (Nghệ An) vốn chỉ được biết đến là "vựa lúa" của xứ Nghệ, thế nên ít ai biết rằng, vùng đất này còn có một rừng lim cổ thụ rộng hàng trăm ha, được bao bọc bởi những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay...

Đọc E-paper

Chị Nguyễn Thị Hoàng (54 tuổi) nói: "Rừng lim xưa nay vẫn không có gì thay đổi"

Từ thị trấn Yên Thành, trên con đường trải nhựa phẳng lỳ qua xã Phúc Thành, Văn Thành rồi rẽ vào đường liên xã, người dẫn đường cho chúng tôi là anh Nguyễn Duy Tiến hồ hởi: "Kể cũng lạ phải không các chú? Ở Yên Thành vốn chỉ được biết đến là "vựa lúa" của Nghệ An, thế mà còn có cả một rừng lim cổ thụ bạt ngàn nữa".

Từ phía xa, tôi đã nhìn thấy mênh mông những cánh rừng xanh thẫm bởi màu lá đặc trưng của cây lim cổ thụ. Tới xóm 8, xã Lăng Thành, khu rừng lim nằm cách nhà của chị Nguyễn Thị Hoàng (54 tuổi) bởi một con đường nhỏ.

Chị Hoàng kể: "Rừng lim này có từ bao giờ chẳng ai hay. Trước đây, ở thời kỳ bao cấp, dưới tán rừng lim có bạt ngàn một loại dứa mọc tự nhiên nhưng cho quả có thể bán được. Vì thế, hợp tác xã cho đấu thầu quyền chăm sóc rừng lim và chỉ được phép thu hoạch dứa đem bán, tuy giá trị không nhiều lắm nhưng khối người tranh giành nhau thầu".

Cũng theo chị Hoàng, hiện nay, rừng lim này do UBND xã Lăng Thành quản lý. Vì thế, định kỳ xã lại tiến hành những đợt đấu thầu để những ai có nhu cầu nhận khoán chăm sóc rừng. Mấy năm gần đây, gia đình chị Hoàng cũng tham gia hơn 1ha rừng lim để nhận bảo vệ, chăm sóc.

Một cây lim có đường kính khoảng 0,7m

"Ở trên miền rừng núi còn hiếm khi tồn tại những cây lim cổ thụ như thế này chứ chưa nói đến cả khu rừng lim bạt ngàn như vậy. Gia đình nhận thầu khoán chăm sóc một phần cũng vì muốn góp chút gì đó để gìn giữ, bảo vệ những giá trị lớn lao mà ông cha để lại", anh Thân, một trong số hàng trăm người nhận thầu khoán chăm sóc, bảo vệ rừng lim, tâm sự với giọng đầy tự hào.

Vào khu rừng lim thuộc xóm 1, thấy người lạ đến nhìn ngó rừng lim, trong xóm đã có nhiều người theo dõi và nhìn khách lạ với ánh mắt dò xét. Đang định bước vào để chụp hình và thăm thú rừng cây quý thì có mấy ông đứng tuổi ở gần Nhà Văn hóa xóm chạy ra hô lớn: "Các chú vô rừng mần chi đó?

Khéo mang lửa vô cháy rừng! Người lạ không được vô đó tùy tiện mô!". Sau khi tôi xuất trình giấy tờ và trình bày nguyện vọng của mình, cụ ông thay đổi thái độ và trấn an khách lạ: "Các anh thông cảm, chúng tôi sợ người lạ, kẻ xấu vào rừng chẳng may có chuyện gì thì không biết xử lý thế nào".

Cụ giới thiệu tên Lê Mão, tuy đã ở cái tuổi "xưa nay hiếm" nhưng nhìn những bước chân lanh lẹ của cụ dẫn chúng tôi vào rừng thì không ai nghĩ năm nay cụ Mão đã 84 tuổi.

Lau nhanh mồ hôi trên trán, tay chỉ về phía những gốc lim cổ thụ san sát, cụ Mão nói: "Đã trên 70 năm rồi đấy, tớ chẳng thấy các cụ lim này thay đổi gì cả”. Cụ Mão sinh ra ở vùng đất Lăng Thành, lớn lên đi chăn trâu, mò cua, bắt ốc, đến giờ cũng đã trên 7 thập kỷ.

"Giống lim đúng là chậm lớn thật! Từ khi 7 hay 8 tuổi gì đó, tôi đã thấy những cây lim to như thế này, giờ đã lên lão rồi mà cây vẫn thế. Không hiểu khu rừng có từ bao giờ, do tổ tiên trồng hay là rừng tự nhiên, đến giờ cũng chẳng ai biết", cụ gật gù như cố hồi tưởng.

Những cây lim ở đây mật độ khá dày, có thể độ tuổi khác nhau nên kích thước cũng có độ chênh lệch. Những cây lim lớn nhất ở khu rừng này có đường kính khoảng 0,8 - 0,9m, còn lại là các cây có đường kính từ 40 - 70cm. Cũng theo cụ Mão, sức sống của khu rừng lim này rất mãnh liệt. Dù có hạn hán, mưa bão, lụt lội thì rừng lim vẫn cứ sừng sững, xanh tươi.

Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, dù nhiều điểm của huyện Yên Thành bị bom địch đánh phá ác liệt nhưng lạ thay, khu rừng lim không hề bị "dính" một trái bom nào. "Khu rừng khi đó cùng với Rú Gám ở xã Xuân Thành như là những lô cốt để bảo vệ chính quyền, bảo vệ người dân quê lúa", cụ kể lại.

Đi dưới tán lim với dày đặc cây bụi, cây mây, ông cháu hàn huyên những câu chuyện về các "cụ” lim mãi không chán. Chợt anh Tiến nhắc: "Đã 12 giờ trưa rồi đấy chú. Mau ra thôi, đừng đi sâu vào rừng quá, không là không có sức mà ra nổi mô”.

Một góc rừng lim

May là anh Tiến nhắc, thì ra đứng dưới tán lim cổ thụ khép kín khiến không khí lúc nào cũng mát mẻ như buổi sáng sớm. Mặc dù ngoài trời đang nóng nực vì là giữa trưa nhưng ở dưới tán lại mát mẻ, trong lành đến lạ thường.

Nói về rừng lim có một không hai này, ông Thái Khắc Dũng, Phó chủ tịch UBND xã Lăng Thành, cho biết: "Khu rừng lim quý hiếm mà xã chúng tôi may mắn có được có tổng diện tích là 106ha. Người dân vẫn có quyền hưởng các hoa lợi dưới tán rừng lim, ngoài ra còn được chặt tỉa cành theo kế hoạch được duyệt hằng năm".

Cũng theo ông Dũng, hiện 106ha rừng lim nói trên được giao cho hơn 100 hộ dân quản lý, bảo vệ, nên đã tạo ra mô hình quản lý rừng cộng đồng, tất cả người dân đều rất có ý thức, coi đây là tài sản chung nên từ nhiều năm nay đã không có vụ phá hoại hay chặt trộm lim quý nào.

Theo các bậc cao niên kể lại, rừng lim tại xã Lăng Thành có tuổi đời khoảng 200 năm. Tuy nhiên, cũng có giả thiết cho rằng, khu rừng này được trồng khi ông Nguyễn Hữu Đạo, người ở xóm 2, xã Lăng Thành đỗ đạt cao tại Hội nguyên Hoàng Giáp khoa Tân Vỵ năm Chính Hòa 12, vua Lê Hy Tông (tức năm 1691). Tức là nếu giả thuyết này đúng thì rừng lim cổ thụ ở Lăng Thành bắt đầu được trồng từ những năm 90 của thế kỷ thứ XVII, tức khoảng trên 300 năm tuổi.

Ông Nguyễn Sỹ Hưng, Phó chủ tịch UBND huyện Yên Thành, cũng khoe với chúng tôi về "báu vật" của huyện nhà: "Giá trị của rừng lim cổ thụ ở xã Lăng Thành không thể nói đơn thuần về giá trị kinh tế của gỗ quý được. Điều đặc biệt là một khu rừng quý hiếm như thế mà vẫn được giữ gìn, bảo vệ đến ngày hôm nay thì thật là điều hiếm có.

Để tháo gỡ khó khăn cho công tác chăm sóc, bảo vệ rừng lim, năm 2012, huyện đã xây dựng đề án "rừng đặc dụng" cho khu rừng nói trên. Hiện mọi việc đang diễn ra thuận lợi và chỉ còn chờ cấp Trung ương đồng ý ký phê duyệt là rừng lim sẽ trở thành khu rừng đặc dụng.

Chỉ tiếc là không có một ai trong xã, trong huyện biết được tuổi của khu rừng này vì ngay cả các bậc cao niên đều nói là lớn lên đã thấy rừng lim như bây giờ; mặt khác cũng chưa có một nghiên cứu khoa học nào về khu rừng này.

Khi nào được duyệt thành rừng đặc dụng sẽ có nghiên cứu về tuổi của khu rừng để giải đáp câu hỏi canh cánh bấy lâu của chính quyền và người dân huyện Yên Thành".

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Rừng lim cổ thụ trên quê lúa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO