Dặm đường Bhubaneswar

Thành phố Bhubaneswar là thủ phủ bang Orissa, vùng duyên hải nghèo nằm ở miền Đông Ấn Độ, nơi được mệnh danh là "Thành phố của những đền thờ" với hàng ngàn đền thờ thần Vishnu và Shiva cùng với lịch sử phát triển hàng ngàn năm.

Đọc E-paper

Các cô gái Ấn Độ trong lễ hội truyền thống

Chúng tôi viếng thăm Đại học KIIT chỉ mới được thành lập từ năm 1997 bởi Tiến sĩ Achyuta Samanta, nhưng đã phát triển nhanh và tạo được nhiều tiếng vang. Hiện KIIT đã có 18 trường trực thuộc và cơ sở giảng dạy khang trang với đủ các ngành học từ kỹ thuật tới y khoa, có hơn 18 ngàn sinh viên đang theo học tất cả các ngành.

Nam, nữ sinh viên của KIIT có ký túc xá riêng, khá khang trang, khuôn viên rộng rãi, chưa thể gọi là tuyệt đẹp nhưng cũng đã là đáng mơ ước trong bối cảnh một quốc gia với rất nhiều người còn nghèo khổ và một gánh nặng với nhiều định chế xã hội, đa chủng tộc, đa ngôn ngữ, đa dạng các mâu thuẫn lợi ích nhóm, lợi ích sắc tộc, đảng phái.

Một quốc gia vẫn đang trong giai đoạn định hình phát triển mà chưa thể thoát ra ngay, chưa thể hóa thân thành một hùng cường vào lúc này.

Tiến sĩ Samanta tiếp chúng tôi trong trang phục giản dị, áo sơ mi trắng truyền thống kiểu Ấn, mang dép có kiểu dáng đơn giản. Sau cái bắt tay xã giao, đoàn chúng tôi được đưa đi tham quan các cơ sở giảng dạy của Đại học KIIT.

Qua đó chúng tôi mới biết sự đổi thay nhanh chóng có được của KIIT là nhờ sự nỗ lực của những cá nhân thầm lặng cống hiến không biết mệt mỏi, cho dù lịch sử có nêu tên họ hay ghi nhận công lao của họ hay không.

Cửa hàng sách của Oxford tại Bhubaneswar

Trường mẫu giáo và tiểu học dành cho trẻ em nghèo, mồ côi chính là điểm cộng khiến Đại học KIIT được xếp hạng 5 toàn Ấn Độ. Trẻ em được dạy học, dạy kỹ năng thuyết trình, kỹ năng sống, dạy nghề, hướng nghiệp, được phát hiện năng khiếu để phát triển.

Một quốc gia vẫn đang trong giai đoạn định hình phát triển mà chưa thể thoát ra ngay, chưa thể hóa thân thành một hùng cường vào lúc này.

Tiến sĩ Samanta tiếp chúng tôi trong trang phục giản dị, áo sơ mi trắng truyền thống kiểu Ấn, mang dép có kiểu dáng đơn giản. Sau cái bắt tay xã giao, đoàn chúng tôi được đưa đi tham quan các cơ sở giảng dạy của Đại học KIIT.

Qua đó chúng tôi mới biết sự đổi thay nhanh chóng có được của KIIT là nhờ sự nỗ lực của những cá nhân thầm lặng cống hiến không biết mệt mỏi, cho dù lịch sử có nêu tên họ hay ghi nhận công lao của họ hay không.

Trường mẫu giáo và tiểu học dành cho trẻ em nghèo, mồ côi chính là điểm cộng khiến Đại học KIIT được xếp hạng 5 toàn Ấn Độ. Trẻ em được dạy học, dạy kỹ năng thuyết trình, kỹ năng sống, dạy nghề, hướng nghiệp, được phát hiện năng khiếu để phát triển.

Sân trường KIIT

Bên cạnh đó, ông còn được xem là nhà giáo dục học với tâm nguyện từ thiện đã thành công trong việc phát triển các hoạt động thiện nguyện, cung cấp các giải pháp giáo dục vừa miễn phí (cho người nghèo), vừa có thu phí (cho người có khả năng trả học phí), và tất cả lợi nhuận thu được lại được dùng để tái đầu tư cho các mục tiêu và đối tượng hưởng lợi ban đầu.

KIIT là một doanh nghiệp phi lợi nhuận nhưng có khả năng tăng lợi nhuận nhanh và rất cao, được hầu hết mọi tầng lớp trong xã hội quý mến. Điều này chứng tỏ ông Samanta còn là một nhà doanh nghiệp kinh doanh giỏi do kết hợp được yếu tố trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) với môi trường kinh doanh cạnh tranh đang ngày càng khốc liệt.

Vậy yếu tố quan trọng hàng đầu nào đã dẫn tới thành công của Đại học KIIT? Câu trả lời xin dành cho các nhà giáo dục học và xã hội học ở nước ta. Tuy vậy, theo quan điểm của cá nhân người viết thì cách làm của Dr. Samanta đã có rất nhiều người biết, thậm chí đã và đang làm.

Vấn đề là làm sao để giữ được lương tâm trong sáng, cách làm và thể chế, cơ chế làm việc phải "rất minh bạch, rõ ràng". Phải xác định rõ ràng rằng lợi nhuận thu được từ doanh nghiệp làm công tác giáo dục, công tác thiện nguyện này sẽ nằm ở đâu khi xác định tiêu chí "phi lợi nhuận" ngay từ đầu.

Các nhân viên, giáo viên, cộng tác viên, các quan chức chính phủ, địa phương..., những người đã và đang giúp đỡ cho KIIT đã thu được lợi nhuận gì?

Đó là niềm vui cống hiến và nếu được trả công thì họ cũng nhận được khoản thù lao xứng đáng.

Chúng tôi bước đi trên mảnh đất Bhubaneswar có truyền thống ngàn năm như đất Việt, các di sản văn hóa, đền đài, điện thờ được bảo tồn nghiêm ngặt dù người dân vẫn còn rất đói nghèo, đi chân đất, thiếu ăn, nải chuối được chia ra bán từng trái một vì sức mua chỉ đến thế!

Dọc hai bên đường và giữa phố chợ là những chú bò nhởn nhơ luôn được tôn trọng ở Ấn Độ. Người ăn xin cũng nhiều, xếp hàng dài dọc con đường hành hương hướng tới các ngôi đền, toát lên vẻ cam chịu, nhẫn nại chờ nhận được sự ban phát của người khác.

Sân bay Kolkota cũ kỹ nhưng luôn đông nghẹt hành khách, với 26 tuyến metro được nối vào, mang dáng dấp của một bến xe hay nhà ga xe lửa hơn là một sân bay quốc tế hiện đại. Sân bay Mumbai rộng lớn và hiện đại, luôn có cảnh xếp hàng chen chúc còn hơn cả cảnh xếp hàng ở Quảng Châu (Trung Quốc) hay Bangkok (Thái Lan).

Thành phố công nghệ ở Bhubaneswar

Các thủ tục hành chính của Ấn Độ vẫn mang dáng dấp của một thời nhà nước quản lý và độc quyền, nên vẫn có các thủ tục, động tác thừa, kém hiệu quả, cho kết quả chậm trễ làm nhiều du khách thất vọng.

Bằng chứng là rất nhiều du khách tỏ ra mệt mỏi, chán nản vì quá nhiều điểm kiểm tra, soi hành lý được tổ chức không khoa học, chưa hợp lý, kiểm soát an ninh quá nhiều khiến du khách e ngại.

Chúng tôi rởi Bhubaneswar với tâm trạng chợt nhớ đến vị đạo sĩ với râu tóc rối tung bên bờ vịnh Bengal, nước trong xanh, cát vẫn vàng ươm, một chút an nhiên tự tại, một chút điên rồ, một chút van xin cuộc đời hãy thương xót, chợt nhớ chợt quên.

Liệu ông có khác gì nhà thơ Bùi Giáng lang thang trên khắp phố phường Việt Nam? Họ cùng ngắm trăm ngàn vì sao sáng mỗi đêm trong cùng một bầu trời đêm?