Truyền thống

KIM DUY/DNSGCT| 28/02/2015 09:44

Bây giờ các bà nội trợ được phục vụ mọi thứ...

Truyền thống

Bây giờ các bà nội trợ được phục vụ mọi thứ. Các chợ hay siêu thị đều có bán mè các loại đã đãi sạch và rang sẵn. Có cả mè đen đã xay, chỉ cần mua về pha uống. Thậm chí, còn có cả nước mè đen uống ngay. Vậy mà nhiều người lại mơ về thời “không có sẵn”, để có cái mà bày ra làm.

Đọc E-paper

Có những thứ rất thịnh hành trong thập niên 1980 bây giờ đã hoàn toàn cáo chung, đãi gạo chẳng hạn. Cái thời mà gạo nào cũng có sạn, gạo quốc doanh càng nhiều sạn, muốn nấu nồi cơm đầu tiên phải biết đãi sạn.

Nấu cơm thành nhiều công đoạn hơn như: gạo đãi xong cho vào rá để ráo, bắc nước chờ sôi trút gạo vào đảo đều rồi ngồi đợi cơm sôi bớt lửa. Còn phải biết gạt than dưới lò chỉ để lại rất ít, trên nắp thì bỏ than lớn hơn cho nồi cơm chín đều trên dưới. Làm sao các bạn trẻ biết thế nào cái rá đãi gạo hay “bòn tro đãi sạn”?

Không bàn về nghĩa bóng của thành ngữ này nói lên tính tiết kiệm, hà tiện hay keo kiệt, mà chỉ đề cập đến ý nghĩa của việc lượm những hòn than nhỏ trong đống tro để dành đun lại (bòn tro) cũng như hành động đãi sạn. Đừng nghĩ người xưa quá keo kiệt khi phải bòn tro.

Một ví dụ rất nhỏ của ngày nay qua cách dùng chai dầu gội đầu cũng thể hiện điều này. Nếu bóp chai dầu không ra, các cô con gái sẽ vứt ngay chai vào thùng rác, nhưng các bà mẹ sẽ nhặt lại, cho nước vào để có thể gội thêm hai, ba lần nữa.

Mà, không xa lắm đâu, những bà mẹ này, ngày trước đã từng giống con gái bây giờ, vứt đi khi chai dầu gội vẫn còn dùng được thêm vài lần và còn càm ràm mẹ tiết kiệm làm chi!

Trở lại việc… đãi sạn hay nhặt sạn. Nếu không hình dung được công việc này tỉ mỉ, cẩn thận nhằm mục đích cho bữa cơm ngon, không phải nhai nhầm sạn thì làm sao hiểu được hai từ “nhặt sạn” trong văn vẻ người ta vẫn hay dùng?

Đi loanh quanh mấy chục năm lại quay về “chốn cũ” – giờ đây ai mà biết nữ công gia chánh sẽ cảm thấy hãnh diện và được nhiều người ngưỡng mộ. Không chỉ phái nữ mà các đấng mày râu cũng khoe thành tích… gói bánh chưng bánh tét.

Không mua đậu xanh đãi vỏ sẵn bán ngoài chợ đâu. Đậu xanh mang về, cà vỏ, ngâm nước qua đêm cho mềm rồi đãi. Tất nhiên, các ông không làm công việc này mà đãi thế nào là việc của các bà.

Phải có tay nghề, còn nếu lóng nga lóng ngóng sẽ làm đậu bị hao hụt mà lại không sạch vỏ. Rổ đậu xanh đãi xong sạch tinh tươm, màu vàng bắt mắt. Cô con gái tấm tắc khen mẹ… giỏi ghê.

Đãi đậu xanh mà khéo rồi thì đãi nếp chỉ là chuyện nhỏ! Loáng cái là xong. Mọi thứ để ráo. Thịt ba rọi hay mông sấn thái miếng và ướp thế nào là chuyện của các ông. Xấp lá dong cũng để đấy, khi nào gói thì các ông tự sắp xếp.

Rất nhanh chóng. Khuôn sẵn. Mọi thứ bày thuận tay, hai ông ngồi gói, một ngày veo veo cả trăm cái bánh chưng. Làm gì có “văn ôn võ luyện”, mỗi năm gói một lần mà tay nghề vẫn “ngon”. Các cô lại có dịp nịnh bố: “Công nhận bố khéo tay thật”.

Đến công đoạn nấu bánh mới vui. Cả nhà thay phiên nhau canh nồi bánh ở ngoài sân. Rồi mì gói, bánh trái…, cùng thức nói chuyện cười đùa đến sáng. Vừa quấn cái mền chợp mắt chút xíu đã bị mẹ đánh thức đi vào nhà mà ngủ.

Càu nhàu mắt nhắm mắt mở vô nhà, thậm chí không hề biết hôm qua đã thức đến mấy giờ, có việc gì phải thức nữa kia! Tết vui, sum vầy là ý nghĩa đó chứ đâu cần mâm cao cỗ đầy, biệt thự hay xe hơi?

Có bà mẹ chạnh lòng, bao nhiêu năm chưa bao giờ ở nhà biết gói cái bánh chưng. Làm được hũ kiệu, thịt ngâm là quá sức rồi. Thế nên con cái hơn hai mươi tuổi rồi mà chưa bao giờ biết thế nào là đãi đậu xanh, gạo nếp. Than thở, bánh chưng mua hai cái (loại xịn nhất) ăn không hết để mốc, vậy mà chúng đi nhà người khác ăn miếng bánh chưng tấm tắc khen ngon.

Thật ra, không phải với ai cũng có ngày tết vui, đầm ấm hạnh phúc vì mỗi người mỗi cảnh đời. Thế nhưng, bởi ý nghĩa thiêng liêng xuân về, năm mới đến mà người ta rất coi trọng việc ăn tết.

Còn nữa, được nghỉ dài ngày, con cháu kéo nhau về (ăn) với cha mẹ. Nên, những ngày hiếm hoi trong năm đó, chín bỏ làm mười. Có buồn cũng nén xuống.

Và, truyền thống là gì? Biết đãi nếp, đậu xanh, ướp thịt, tập gói một cái bánh chưng, bánh tét. Ngồi lại bên cha mẹ kể chuyện một năm dài. Đó mới đúng là tết!

>Nào đâu yếm trắng xa xôi
>Ngồi vào cháy… mông
>
Món ngon quá khứ

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Truyền thống
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO