Mùa gặt quê tôi

Về quê, làng đang vào mùa gặt, lúa chín vàng ươm hai bên đường đi. Nhìn cánh đồng đang vào vụ gặt lại chạnh nhớ ký ức tuổi thơ.

Đọc E-paper

Nhớ những buổi chiều mùa gặt, mẹ sai xách mấy cái bánh tráng gạo nhúng nước cuốn với đường đen cho ba và mấy chú, mấy bác đang gặt ở ruộng. Nhớ mấy cái tổ chim sâu trong ruộng lúa với mấy chú chim non mới nhú lông há mỏ chờ mồi. Nhớ những đìa cá chân ruộng sâu chỉ còn lấp xấp nước tha hồ mà bắt cá.

Cái thời đầu trần, quần đùi, chân đất đó lũ trẻ của làng tôi chạy chơi cả ngày trên cánh đồng mà không biết mệt. Chạy miết ngoài đồng rồi về làng lủi vô mấy đống rơm phơi trên đường hay đi theo mấy chú trâu đến từng nhà coi chúng đạp lúa.

Trong ký ức của tôi luôn có mùi rơm rạ lẫn với mùi phân trâu ngày mùa. Cái mùi chẳng thơm, cũng chẳng hôi; cái mùi không phải là dễ chịu nhưng nghe riết thành quen thân để rồi mỗi khi gặp lại trong một lần nào đó tình cờ thì khung cảnh ngày mùa của làng quê yêu dấu lại hiện về tươi nguyên, hồ hởi mà thương nhớ.

Những năm 1980, lúa gặt về chất thành vòng tròn giữa sân để trâu lên đạp. Người cầm dây dắt trâu với những từ quen thuộc mà trâu đã hiểu "tắc" là đi, "ri" là cua vòng và "hò” là đứng lại... Có khi thong thả thì người hát một bài hát chi đó mà trâu vẫn đi... Trâu đạp từ sẩm tối đến khi trăng lên bằng ngọn tre mới "ra rơm" và vun đống lúa lại...

Tôi thích nhất là theo mẹ đi dên lúa vào những buổi chiều gió lộng. Lúa phơi đã khô khén, mẹ gánh từng gánh một xuống ngã ba xóm để dên. Một cái nống to được bày ra, mẹ xúc từng mủng một để dên lúa theo hướng gió. Những hột lúa chắc ở lại trong nống, còn những hột lép thì gió đẩy đi ra ngoài.

Sau này, máy quạt lúa đã đỡ đần cho người công đoạn dên lúa này, tôi lại thấy tiếc cái cảnh ba, bốn người phụ nữ vừa dên lúa vừa chuyện trò về đồng áng, gia đình... Còn lũ con nít thì dồn đống lúa lại đốt lửa để nướng mấy chẹn nếp chín hay mấy củ khoai lang...

Rơm cũng là thức ăn của trâu những ngày đông giá... Quan trọng là thế nên nhà nào cũng có một cây rơm thật to ở góc vườn. Khi lúa đã khô khén vào bồ, ngày mùa cuối cùng là xây cây rơm.

Tôi và thằng em được phân công lên đứng trên cây đi vòng quanh chiếc cột trụ để cho rơm được cuộn chắc không thể ướt trong những ngày mưa gió. Cây rơm được xây cao dần, cao dần cho đến khi chỉ còn một cái chóp vừa một người đứng. Thích thú làm sao khi đứng trên cao nghe gió thổi nồng nàn mùi rơm, mùi lúa của ngày mùa...

Một người bạn là người thành phố về làng tôi chơi đúng vào ngày mùa. Hai anh em tha thẩn đi ngắm đồng buổi chiều tắt nắng. Anh đưa tay bứt mấy bông lúa chín rồi cột lại thành bó: "Mai mang lên Huế rồi kể cho thằng cu nó biết hột cơm nó ăn có xuất xứ từ đâu...".

Nhớ chuyện người bạn, có lần tôi hỏi con gái: "Con có biết hột cơm con ăn có từ mô không?". "Dạ, con biết rồi, hột cơm có từ cánh đồng lúa ngoài làng ông nội". Nghe con trả lời mà lòng thấy vui...

Đứng vẩn vơ nhìn cánh đồng làng chợt gặp thằng bạn nối khố đang đốt đồng sau buổi gặt. Bạn hồi trước luôn mơ lớn lên sẽ đi thật xa nhưng rồi cuộc đời đưa đẩy bạn lại gắn bó với đồng ruộng và nghề nông.

"Mi có ở lại không, tau bắt được mấy con cá lóc đồng, tối ghé nhà mần ly rượu chống mỏi với tau!". Lời mời của thằng bạn chân tình, gần gũi như kéo hết tuổi thơ về lại.

>Dịu dàng hương bưởi bên dòng Thu Bồn

>Mưa qua miền Giêng, Hai

>Thương nhớ bếp Việt