Lý Sơn mùa tỏi vừa tàn

Lý Sơn - hòn đảo bé nhỏ giữa biển xanh Quảng Ngãi - luôn là tâm điểm nóng mỗi khi Biển Đông dậy sóng trên các bàn nghị sự quốc tế và khu vực.

Đọc E-paper

Những cuộc tranh chấp lớn, những đổi chác, những phiên tòa quốc tế đều nhất nhất tác động vào hòn đảo này, chẳng khác gì sóng xô bờ. Khi con tàu cao tốc cập đảo sau hành trình 25 phút, nhìn những gương mặt trẻ em háo hức dưới bến tàu bỗng nhớ quay quắt con tàu chợ chao đảo trên sóng bốn tiếng đồng hồ năm xưa ra đảo. Tàu hôi mùi biển, mùi mắm, mùi tỏi hành.

Lý Sơn tháng này mùa tỏi vừa tàn trên những mặt ruộng để trống, không chờ vụ mùa mới. Vẫn hình ảnh quen thuộc: một cặp vợ chồng già đang cần mẫn xúc lớp cát cũ đi để thay vào một lớp cát mới vừa đưa từ dưới biển lên, rồi nhẹ nhàng trộn vào lớp rong biển cũng vừa được vớt từ lòng đại dương vào lúc tờ mờ sáng.

Bà cụ nhai miếng thuốc lá trong miệng, tỉ mẩn với mảnh ruộng của mình từng chút một, làm ruộng tỏi mà chẳng khác nào một thợ tay nghề cao đang tỉa tót chiếc bánh kem.

Giá tỏi Lý Sơn đã lên đến 600 ngàn đồng một ký giữa tin đồn tỏi thật, tỏi giả. Mỗi khi giã tỏi làm chén nước mắm ở chốn thị thành, nghe mùi tỏi bốc lên nồng nàn quyện với nước mắm Nam Ô tôi lại nhớ bà cụ nhai thuốc lá và cẩn thận bốc từng nắm rong biển tươi trộn cát để làm cái nôi cho một củ tỏi giống nảy mầm, kết tinh hương vị của biển vào củ tỏi.

Mỗi khi được ai tặng cho ký tỏi Lý Sơn, nhìn mấy củ tỏi tầm thường lại nhớ hàng người đội cát trên đầu đi thành hàng từ dưới biển lên vào lúc mờ sáng, nhớ phụ nữ gọi nhau đi vớt rong biển lúc hoàng hôn ầm ĩ cả góc đảo nhỏ thanh bình. Đúng là không mấy ai để ý tỏi Lý Sơn mang hương vị đặc biệt do cát và rong biển tạo ra, chứ không phải tinh hoa đất liền.

Chén nước mắm miền Trung từ mắm Nam Ô kết hợp với tỏi Lý Sơn là thứ quà rất đặc biệt đã làm chao đảo người miền Bắc, thế nên đó là thứ mà khách du lịch đóng gói nườm nượp ở các cửa hàng đặc sản Đà Nẵng. Người Bắc với khẩu vị tinh tế, kén chọn đã cảm nhận ngay cái nồng nàn tươi nguyên trong chén nước mắm miền Trung và tiếp nhận.

Hôm nay ra Lý Sơn lại nghe chuyện có những ký tỏi phải vòng vo từ Quảng Bình, Hà Nội lặn lội vào tập kết ở bến cảng Sa Kỳ ra Lý Sơn để đóng mác hòn đảo này vào rồi ngược xuôi ra chợ đặc sản Đà Nẵng chờ khách. Người bạn làm việc ở Quảng Ngãi gọi điện dặn đừng có mua tỏi lung tung ngoài chợ, chờ chị ấy đặt riêng để đảm bảo tỏi Lý Sơn thật.

Chị còn nói thêm, mùa tỏi vừa tàn, thương lái đã tung tiền vét sạch tỏi hành trên đảo. Hàng giả, hai chữ nghe thật buồn khi nhớ lại người ta đã làm ra củ tỏi Lý Sơn kỳ công như thế nào trên từng mét vuông đất hiếm hoi của hòn đảo chật hẹp.

Làm giả tỏi Lý Sơn có thể đem lại lợi nhuận khoảng 100 ngàn đồng trên mỗi ký tỏi khô nhờ hành trình tỏi chạy vòng vo từ Hà Nội, Quảng Bình vào Quảng Ngãi rồi ra lại Đà Nẵng. Nhưng một người như tôi, đã ôm ấp hình ảnh người Lý Sơn làm tỏi trên mảnh ruộng của họ, đã nhìn thấy tận mắt hương vị của Biển Đông đi vào củ tỏi thông qua cát và rong biển như thế nào, bỗng thấy đắng cay.

Chúng ta đã phụ bạc biển trong từng hành vi nhỏ như thế, trong cái thói hãnh tiến vứt tiền ra thật nhiều cho một món đặc sản, chứ nào đâu chỉ chuyện rất lớn như bảo vệ chủ quyền Biển Đông đang mỗi ngày được giảng dạy trong nhà trường.

>Khi Thủ tướng phải cứu dòng sông

>Sự cô đơn của người ra đi

>Những đứa trẻ của di sản

>Thành phố của những người già