Số ít được lựa chọn

Năm 70 sau Công nguyên, người Do Thái sống trên mảnh đất Israel và Mesopotamia đa số làm nghề nông và mù chữ.

Đến năm 1492, họ đã trở thành nhóm thiểu số biết đọc, biết viết và làm những công việc đòi hỏi phải có hiểu biết và tay nghề như nghề thủ công, lái buôn, cho vay lãi, doanh nghiệp, ngân hàng, tài chính, luật sư, bác sỹ, học giả tại hàng trăm đô thị rải rác khắp châu Âu, châu Phi và châu Á, từ Seville thuộc Tây Ban Nha tới Mangalore của Ấn Độ.

Về mặt nhân khẩu học, cũng trong thời kỳ này, một khảo sát rất gây sốc cho thấy 2/3 dân số Do Thái đã biến mất vào cuối của thiên niên kỷ thứ nhất tức là khoảng thế kỷ 10 sau Công nguyên. Lý do gì đã dẫn đến những thay đổi này? Số ít được lựa chọn là câu trả lời cho câu hỏi này qua những phân tích kinh tế, xã hội và tôn giáo dựa trên những sự kiện chính xảy ra trong suốt 15 thế kỷ hình thành lịch sử Do Thái.

Trong cuốn sách này, hai học giả Maristella Botticini và Zvi Eckstein đưa ra một cách giải thích mới rất thuyết phục về một trong những chuyển biến quan trọng trong lịch sử Do Thái đồng thời cũng cung cấp những hiểu biết mới mẻ trong những tranh luận về sự ảnh hưởng của tôn giáo đến các khía cạnh xã hội và kinh tế.

Tên cuốn sách Số ít được lựa chọn, về mặt ngữ nghĩa được hiểu là “một nhóm người nhỏ được ban những ân sủng đặc biệt hơn những người khác”. Đây là nhóm người Do Thái còn lại vào năm 1492 sau khi phần lớn đã biến mất. Những người này được coi là đã tồn tại thành công trong sự nghiệp và đã để lại cho đất nước Do Thái một di sản trí tuệ đặc sắc cho đến ngày nay.

Một vài học giả phương Tây nhận định rằng một phần ba của văn minh phương Tây mang dấu ấn của người Do Thái. Chúng ta có thể cảm nhận sức nặng của nhận định này từ những tên gọi như Abraham Lincolh – tên của tổng thống thứ 16 của nước Mỹ, cho đến bức tượng nổi tiếng David của điêu khắc gia người Ý Michaelangelo; từ tên tuổi các tư tưởng gia đã làm thay đổi tư duy của thế giới như Albert Einstein, Sigmund Freud; các chính trị gia lỗi lạc Henry Kissinger, Thủ tướng Áo Bruno Kreisky, Thủ tướng Pháp Pierre Mendès…; các văn sĩ nổi tiếng Franz Kafka, Issac Asimov, Shai Agnon…; các nhạc sĩ cổ điển Isaac Stern, Yascha Heifetz, Arthur Rubinstain…; các đạo diễn điện ảnh Woody Allen, Steven Speilberg…; các doanh nhân tỷ phú Phố Walls như George Soros, Ralph Lauren… Ở nước Mỹ hiện nay có 1/3 triệu phú và 20% giáo sư các trường đại học hàng đầu thế giới là người Do Thái.

Trong Số ít được lựa chọn, hai tác giả Maristella Botticini và Zvi Eckstein sẽ dẫn chúng ta trở lại thời kỳ từ năm 70, tức là từ thời điểm Đền thờ Jerusalem bị Đế quốc La Mã san bằng lần thứ 2, khi mà người Do Thái còn làm nghề nông và mù chữ, cho đến năm 1492 khi mà các cộng đồng Do Thái đã biết đọc biết viết và có thể gọi là đứng vững tại các đô thị rải rác khắp châu Âu, châu Phi, và châu Á.

Theo Maristella Botticini và Zvi Eckstein những đặc trưng này của người Do Thái là kết quả của một quá trình chuyển biến sâu sắc của tín ngưỡng Do Thái sau khi Ngôi Đền thứ hai bị phá hủy năm 70 sau Công nguyên. Quá trình chuyển biến này làm thay đổi giới lãnh đạo tôn giáo trong cộng đồng Do Thái, biến Do Thái giáo từ một tín ngưỡng dựa trên nghi lễ hiến sinh trong đền thờ thành một tôn giáo với giáo dục là chuẩn mực chính yêu cầu tất cả người Do Thái phải đọc và nghiên cứu Kinh Torah bằng tiếng Hebrew, gửi con trai của mình từ 6 đến 7 tuổi tới trường tiểu học hoặc giáo đường để học Kinh Torah. Có thể nói rằng chính giáo dục đã định hình lịch sử Do Thái trong giai đoạn 70-1492 và trong những thế kỷ tiếp theo.

Cũng từ thời điểm này, dân tộc Do Thái và Do Thái giáo đã có được được một nền tảng trí tuệ vững chắc giúp họ những bước tiếp theo cho đến khi quốc gia Israel được Liên Hiệp Quốc chấp nhận thành lập vào năm 1948 rồi kéo dài cho đến ngày nay. Đối với người Do Thái giáo, quốc gia Do Thái được thành lập vào năm 1948 được coi là đỉnh cao của những ước mơ và khao khát về một tổ quốc hiện hữu sau 4000 năm lưu lạc cay đắng. Nhiều người Do Thái giáo coi đây là sự hoàn thành tuyệt mỹ vai trò của Đấng Cứu Thế và tên gọi Số ít được lựa chọn cuối cùng đã trở thành hiện thực.

>5 lý do người Do Thái giành nhiều giải Nobel nhất
>Vì sao người Do Thái giỏi làm kinh tế?
>Vì sao Israel có tỷ lệ doanh nhân thành công cao nhất thế giới?
>Muốn thành tỷ phú tự thân, hãy tới Hồng Kông và Israel
>Israel - Quốc gia khởi nghiệp
>Câu chuyện thần kỳ Israel