Out of Context - for Pina: Trải nghiệm bất ngờ

Out of Context - for Pina (tạm dịch: Rời khỏi bối cảnh - dành tặng Pina) của Alain Platel, được biểu diễn bởi đoàn múa nổi tiếng C de la B của Bỉ, đúng như tên gọi của nó: Không phông màn, không phục trang, chỉ có trơ trọi sàn gỗ, những tấm vải đỏ thẫm, hình khối, chuyển động từ "những cơn co giật" của các diễn viên.

Một số hình ảnh trong vở diễn

Chuông reo, khán giả ổn định chỗ ngồi, màn được kéo ra. Sân khấu trống trơn. Mọi ánh mắt đổ dồn về hai cánh gà. Chờ đợi, hai phút trôi qua vẫn chẳng thấy gì. Đang nghĩ "hay tại kéo màn sớm quá, diễn viên chưa kịp chuẩn bị” thì một anh chàng từ hàng ghế khán giả tiến thẳng lên bục gỗ. Khán giả đoán chắc đó là tay điều khiển đạo cụ hay xem xét kỹ thuật. Anh ta bình thản tiến về phía cuối sân khấu, cởi giày, tháo trang sức là một sợi dây đeo cổ, rồi... thay quần áo.

Một cô gái cũng từ hàng ghế khán giả tiến về hướng sân khấu. Cô cũng có những hành động kỳ quái như anh chàng kia. Lúc này người xem bắt đầu ngờ ngợ...

Alain Platel dẫn dắt người xem Out of Context tìm kiếm, kết nối với vô thức, sự mơ hồ, mất kiểm soát bằng những động tác lấy cảm hứng từ các kiểu rối loạn vận động và rối loạn cơ, nói cách khác là các kiểu co giật. Có thể là những chuyển động miệng rất nhỏ, răng đánh lập cập, thè lưỡi, chớp mắt, cau mày, cử động ngón tay như chơi piano, co giật tay chân, thân mình, hông hoặc đầu, giật bụng, cơ hoành, mất thăng bằng, ngã và các kiểu bước đi ngớ ngẩn. Những động tác co giật nhỏ xen kẽ chuyển động lớn tưởng chừng như loạn xạ, tùy hứng mà thật ra rất lớp lang, bài bản và liên thông.

Có thể nói, với Out of Context, một lần nữa Platel đã quay lại giai đoạn ông là giáo viên giáo dục đặc biệt cho trẻ em khuyết tật về thể chất tại Medisch Pedagogisch Instituut ở Landegem, nơi ông tìm thấy vẻ đẹp và sức mạnh cảm xúc của sự bất bình thường.

Hildegard De Vuyst, biên kịch vở diễn, viết: "Có vẻ như theo năm tháng, Platel càng thấm nhuần bản chất nhân văn. Trước đây, anh từng sử dụng dàn diễn viên phong phú để nhấn mạnh những sự khác nhau về văn hóa và xã hội sử dụng cả văn hóa "cao" và "thấp" (sử dụng cả Bach lẫn Prince). Anh từ từ lột bỏ những lớp bên ngoài để chạm tới cốt lõi, ví dụ như trong vở vsprs (2006, dựa trên Vespro de la Beata Vergine của Claudio Monteverdi) và vở pitié! (2008, dựa trên Matthew Passion của Bach) hợp tác với nhà soạn nhạc Fabrizio Cassol, hay vở Chín ngón tay (2007) hợp tác cùng Benjamin Verdonck và Fumiyo Ikeda. Ngay cả trong các tác phẩm đầu tiên, Platel đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề này. La Tristeza Complice (1995) dựa trên hội chứng Tourette, một hội chứng co giật của cơ thể và lời nói, là một điển hình".

Cũng theo Hildegard De Vuyst, cái tên Out of Context còn gợi lên kỳ vọng vào một cái gì đó "khác biệt". Nhưng cái gì "khác biệt"?

Cái tên Out of Context được chọn vì tác phẩm không dựa trên một nền nhạc được chọn sẵn như vsprs hay pitié!, phần âm nhạc của Out of Context là những mảnh gỗ trôi của nhiều thế kỷ, dạt vào bờ như những gì còn sót lại của nền văn minh nhân loại. Tiếng người được lấy làm tâm điểm trong nỗ lực tái xây dựng và giao tiếp. Micro là sự mở rộng của nó, thỉnh thoảng chúng ta chỉ có thể thì thầm, kêu hay gầm lên.

"Out of Context được đặt ở một không gian tinh thần. Nó dần dần trở thành lối đi về những kỷ niệm của quá khứ. Nó là một sự tìm tòi về nguồn gốc của tuổi thơ và tiền sử trong sự tồn tại của con người. Nó tìm đến một cái gì đó giữa con và người, một kiểu hòa hợp đi qua (hoặc đến trước) tính hai mặt của vẻ đẹp và cái xấu, thiện và ác, tôi và bạn, cá nhân và cộng đồng. Nó đi tìm một bối cảnh mà tất cả đều dễ dàng thay đổi một cách không rõ ràng. Với ý nghĩa đó, Out of Context dường như trở thành một kiểu nghi lễ, một buổi tụ họp của những con người đang tìm kiếm một bản chất mà mãi không thấy, nhưng cùng lúc đó lại tìm được một trải nghiệm bất ngờ nhưng thú vị”, Vuyst nói.