"Những chương vỡ" của Nguyễn Trần Nam

Mê tiểu thuyết, chịu hấp lực từ những bộ phim chiến tranh, đồng thời được khơi cảm hứng từ chính trải nghiệm của cha, một người lính công binh trong thời chiến, một họa sĩ vẽ tranh tuyên truyền trong thời bình, nghệ sĩ Nguyễn Trần Nam đã làm nên được một cuộc đối thoại với quá khứ khá ấn tượng.

Đọc E-paper

Không gian trưng bày trống vắng và kiệm màu. Đoạn video chiếu cảnh đầu đạn xuyên qua không trung, lặp lại và lặng thinh. Văn bản miêu tả khoảnh khắc trước, trong và sau cái chết, chi tiết và viết tay. Cuốn phim gia đình tìm trên mạng và được xử lý chậm lại, chiếu giây phút thân mật giữa cha và con trai.

Cuộc đối thoại giữa cha và con trai, phi lí và dàn trải trên tường. Bức ảnh chụp một nhóm các chàng trai trẻ, hân hoan và bạc phếch... Đó là những gì có trong triển lãm "Những chương vỡ" của Nguyễn Trần Nam.

Mê tiểu thuyết, chịu hấp lực từ những bộ phim chiến tranh, đồng thời được khơi cảm hứng từ chính trải nghiệm của cha, một người lính công binh trong thời chiến, một họa sĩ vẽ tranh tuyên truyền trong thời bình, chuỗi tác phẩm mới của Nam sử dụng khái niệm chiến tranh làm phông nền cho ba đề tài: bạo lực, cái chết, mối quan hệ giữa cha và con trai.

Với "tham vọng" kể lại câu chuyện của người khác từ những câu chuyện riêng, theo cách của bản thân, tác phẩm của Nam vì thế vừa "riêng" lại vừa "chung". Trong "Những chương vỡ", Nam đưa ra quan điểm về sự tác động của tư tưởng và niềm tin tới việc xác lập căn tính và nhận thức của một thế hệ.

Đồng thời, anh thể hiện các kẽ hở, các mảnh vỡ thất lạc cũng như sự gắn kết chặt chẽ giữa thế hệ này với thế hệ khác - bất chấp việc các thế hệ có xa rời nhau như thế nào.

Ngắm nghía những tác phẩm của Nam, người xem có cảm giác, Nam vừa là người khai quật ký ức, vừa là người kể chuyện giả tưởng, thêu dệt họa tiết đời thực với sắc màu hư cấu, xây dựng một thế giới tưởng tượng không bị gò bó bởi bất kì sự thật, không gian hay thời gian nào.

Sinh năm 1979, Nguyễn Trần Nam thuộc lứa nghệ sĩ đương đại thứ hai của Hà Nội và là một trong những nghệ sĩ trụ cột của Nhà Sàn Studio (nay là Nhà Sàn Collective) - không gian nghệ thuật thể nghiệm do nghệ sĩ vận hành đầu tiên tại Hà Nội.

Năm 2003, sau khi tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam, anh đã xây dựng một chuỗi tác phẩm đa dạng, được thực hiện dưới nhiều loại hình và chất liệu khác nhau như Hinterland tại Luggage Store Gallery, San Francisco (2012), Kẽ tại Nhà Sàn Studio, Hà Nội (2010), Vô hạn tại Ryllega Gallery, Hà Nội (2008)...

Khi tối tăm, nặng nề, khi khôi hài, giễu nhại..., tác phẩm của anh phản ánh các vấn đề về lịch sử, chính trị và xã hội Việt Nam trong quá khứ cũng như thực tại. Nổi bật lên trong đó là câu chuyện cá nhân trong mối quan hệ giữa người với người ở các tầng lớp khác nhau, nhất là tầng lớp lao động.

Triển lãm lần này của Trần Nam cũng vậy. Với "tham vọng" kể lại câu chuyện của người khác từ chính những câu chuyện riêng, theo cách của bản thân. Trong "Những chương vỡ, Nam đưa ra quan điểm về sự tác động của tư tưởng và niềm tin tới việc xác lập căn tính và nhận thức của một thế hệ.

Và có lẽ, vì phạm trù "không giới hạn đường biên" của những mảnh vỡ mà Nam quên mất cái tổng thể cấu trúc cần có cho một câu chuyện. Tuy nhiên, vẫn phải thừa nhận câu chuyện người "đương đại" ấy mang lại thêm lần nữa đặt ra nghịch lý luôn song hành, gần như trở thành chân lý qua nhiều thế hệ: mối quan hệ rạn vỡ gắn kết, tiềm ẩn và trong nhau.

"Những chương vỡ" của Nguyễn Trần Nam đang được triển lãm tại Manzi Art Space, số 14 Phan Huy Ích, Hà Nội từ nay tới ngày 26/1.