Tháng Ba ở Lofoten

Địa hình của đất nước Na Uy nổi tiếng với vẻ hùng vĩ của núi non bên biển cả xanh thẳm, và còn nổi tiếng hơn với các khe núi fjord được tạo bởi sự tan chảy của sông băng khi kỷ băng hà chấm dứt, cắt đất liền thành rãnh hẹp hình chữ U. Kiểu địa hình fjord này của Na Uy đặc trưng đến mức các ngôn ngữ khác chấp nhận dùng nguyên từ này mà không chuyển ngữ.

Trên quần đảo Lofoten thuộc vòng cực Bắc của nước này có vô số những fjord như vậy và là điểm đến ưa thích của dân châu Âu vào mùa hè. Nhưng chúng tôi lại đến đây vào tháng Ba vì muốn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp mùa đông trên đảo, để thưởng ngoạn cảnh tuyết phủ khắp nơi, rắc màu trắng lên cả những dàn phơi cá tuyết.

Màu trắng thay thế màu xanh

Cầu bắc qua vịnh hẹp nối hai đảo nhỏ trong quần đảo - Ảnh: Trung Công

Tháng Ba vẫn là mùa đông ở vòng cực Bắc. Tuy ở Lofoten nhiệt độ ấm hơn rất nhiều vùng Bắc Âu do có dòng hải lưu ấm (gulf stream) chảy qua, nhưng khung cảnh khắp đảo vẫn khoác một màu tuyết trắng.

Những ngọn núi đá cao sừng sững dường như có vẻ to lớn hơn rất nhiều với các khe rãnh màu trắng tạo đường gân dài chạy dọc chi chít. Tuyết trắng rắc trên mái nhà màu đỏ kiểu rorbuer truyền thống dành cho dân đánh cá Bắc Âu thời trước khiến xóm chài càng nổi bật.

Màu xanh của cây lá vốn phủ kín Lofoten suốt hè đã phải nhường chỗ cho màu tuyết trắng chế ngự.

Hậu duệ của các Vikings lừng lẫy thuở nào giờ đây sống đời hiền lành và yên bình đi đánh cá tuyết ngoài vịnh, biến ngành xuất khẩu loại cá này thành mũi nhọn kinh tế của Lofoten.

Trời nổi gió phần phật, tưởng cuốn chúng tôi ngã nhào xuống biển. Tuyết rơi dày mù mịt, những người công nhân vẫn phơi cá mải miết bên giàn. Quần áo bảo hộ lao động của họ màu cam rất dễ nhận ra trong màn tuyết.

Con đường mênh mang tuyết - Ảnh: Trung Công

Tháng Ba là thời điểm tốt nhất tới Lofoten nếu không muốn bỏ lỡ mùa thu hoạch cá tuyết ở đây. Phong cảnh ấn tượng và bức tranh lao động của người địa phương thời điểm này thu hút dân chụp ảnh chuyên nghiệp đổ về đảo với lỉnh kỉnh máy móc thiết bị.

Còn với du khách, họ thấy mình đang ở một thế giới hoàn toàn tách biệt với thế giới còn lại. Không chỉ vì Lofoten nằm ở vòng cực Bắc xa xôi của trái đất mà còn bởi phong cảnh đẹp tới mức phi thường và cuộc sống giản dị, thưa dân mà chẳng hề lạc hậu.

Biển cả bao quanh

Đứng ở chỗ nào tại Lofoten du khách cũng cảm nhận được sự hiện diện của biển cả. Quần đảo gồm 80 đảo lớn nhỏ diện tích khoảng 1.227km² này có hình dạng tựa chân của một con linh miêu.

Người xưa đặt tên Lofoten cũng chỉ ra dáng hình này. Dài và thon như chân miêu, còn chi chít các vịnh hẹp ăn sâu vào trong, chính vì thế bạn nhìn đâu cũng thấy nước biển.

Thuyền là phương tiện sinh sống, đi lại ở quần đảo Lofoten - Ảnh: Trung Công

Các đảo nối với nhau bằng cầu hoặc đường hầm, khoảng cách không xa mấy nên hầu như không có cảm giác đi từ đảo nọ sang đảo kia. Một tuyến đường chính chạy dọc quần đảo với các nhánh rẽ hình xương cá đến từng xóm nhỏ, xe bus công cộng chạy vài chuyến trong ngày đủ nhu cầu đi lại cho những người không muốn tự mình lái xe.

Vào mùa hè thì phương tiện xe đạp lên ngôi, trừ những ngày gió mạnh.

Tháng Ba thuyền bè từ khắp nơi của Na Uy đều đổ đến Lofoten để đánh bắt cá tuyết. Loài cá này tập trung trong những vịnh hẹp của quần đảo bao quanh bởi làn nước ấm gulf stream để đẻ trứng. Đánh bắt cá rất dễ dàng, thuyền nào xuất phát đều quay về chở nặng cá.

Cá chồng lên cá cao nghệu trên tàu, chất đống trong các thùng lớn ngoài cảng chờ được chuyển vào nơi chế biến. Lượng cá dồi dào tới mức khách du lịch tay mơ chỉ cần thuê thuyền ra vịnh ngay gần bờ, thả lưới xuống và đếm đến mười rồi nhấc lên cũng tóm được ít nhất năm con to đùng mỗi con nặng đến 5kg.

Những người công nhân mổ cá đứng làm việc yên lặng cạnh nhau. Họ đã đứng bên nhau hàng chục, hàng trăm nghìn giờ trong cả nhiều năm trời, nhiều người là anh em, chú cháu ruột nên đã quá hiểu nhau.

Chỉ tới lúc nghỉ tay uống cà phê mới trò chuyện chút ít hoặc trêu chọc nhau khi phun nước rửa quần áo giày ủng bằng cao su.

Ngủ đêm ở lều gỗ rorbuer và sinh hoạt như dân chài

Cuộc sống của người Lofoten gắn liền với biển cả - Ảnh: Trung Công

Chúng tôi đặt trước chỗ ngủ ở một xóm toàn các lều gỗ theo kiểu của dân chài lưới xưa. Lều gỗ nằm ngay bờ biển và nằm trên biển luôn. Hưởng mấy ngày ướp đẫm mùi biển, tưởng như ăn dưa chuột tươi chỉ cần liếm vào ngón tay để lấy vị mặn mòi mà không cần chấm muối.

Lều gỗ rorbuer vốn là kiểu nhà ở tạm của dân đánh cá thời vụ. Họ dựng lều đơn giản bằng những tấm gỗ ghép trên những cây cột gỗ đứng ngay trên biển, sát vách đá. Thuyền bè cũng buộc ngay cạnh đó để sáng sớm ra vịnh đánh bắt cá tuyết.

Rorbuer thời trước tuềnh toàng, chỉ có vài vật dụng đơn sơ cũng thường làm bằng gỗ và tận dụng cả gác xép làm chỗ ngủ khi có cả toán người đông đúc. Ngày nay rorbuer được cải tạo làm nơi lưu trú cho khách du lịch rất được ưa chuộng.

Lều mở rộng thành nhà gỗ với hai, ba phòng ngủ, một phòng khách và bếp, thích hợp với gia đình, nhóm bạn ở dài kỳ tham gia các tour sinh thái trên đảo.

Thiết bị bếp, dụng cụ nấu ăn hiện đại bóng loáng khiến mọi người nổi hứng nấu nướng. Chúng tôi quyết định đi mua nguyên liệu về chế biến con cá tuyết to đùng tươi rói được mấy anh cho hồi sáng.

Xóm nhỏ toàn lều gỗ rorbuer của dân chài dưới chân núi tuyết - Ảnh: Trung Công

Đường sá phủ đầy tuyết nên ý định tự thuê xe lái đi loăng quăng trên đảo tiêu tan. Thời tiết ở biển thay đổi thất thường, nhiệt độ chỉ cần ấm hơn vài độ C cộng với gió mạnh là tuyết tan ngay thành nước, còn nhiệt độ xuống thấp một chút là đông lại tạo băng rất trơn.

Địa hình lạ rất không an toàn cho các tay lái còn chưa nhiều kinh nghiệm. Vậy là ai nấy đành cuốc bộ sang hòn đảo nhỏ hàng xóm mua thực phẩm cho vài ngày ở đây.

Bước đi thong dong từ giàn phơi cá nọ tới điểm ngắm cảnh kia, thỉnh thoảng lại lượn vào các ngõ làng nho nhỏ nên quãng đường có hơn ba cây số đến siêu thị mà chúng tôi đi mất vài tiếng.

Đoạn cuối cả bọn rảo bước nhanh hơn do lo lắng sắp đến giờ đóng cửa. Ngày cuối tuần mùa đông siêu thị, cửa hàng làm việc ít thời gian hơn ngày thường.

Giá cả sinh hoạt ở Bắc Âu thật sự khiến người ta choáng váng. Lofoten không phải là thành phố lớn đắt đỏ, vậy mà muốn mua gừng để ăn cá tươi phải trả tương đương 180.000 VND cho hai miếng gừng chừng 150gr.

Rau và hoa quả tươi đắt vô cùng vào mùa đông. Chúng tôi đành bỏ qua các loại rau thơm và tự nhủ kiểu AQ rằng thỉnh thoảng sống thiếu thốn chút cũng đâu có sao nếu không muốn túi tiền vơi đi thật nhanh.

Nhà thờ nhỏ ở giữa đảo - Ảnh: Trung Công

Chi tiêu ở Na Uy và Bắc Âu thật như đánh rơi tiền khỏi túi. Chẳng thế mà dân Đức rất thích du lịch ngoạn cảnh Na Uy thường chọn cách tự lái xe cả chặng dài đến đó, mang theo lều và túi ngủ hoặc lái xe caravan ngủ luôn trên xe, mang theo đồ ăn từ Đức, hầu như không chi tiêu gì tại Na Uy.

Đến mức dân Na Uy cáu tiết kêu lên: khách du lịch Đức chỉ biết tới ngắm cảnh đẹp của chúng ta mà không tiêu xu nào và để lại rác thải mà thôi!

Thức ăn đắt đỏ là thế nhưng giá phòng ngủ đêm ở rorbuer mùa đông lại rất phải chăng, chỉ khoảng 1 triệu đồng/đêm cho cả căn nhà gỗ chứa đến năm, sáu người.

Vậy nên chúng tôi cũng học theo dân Đức, mang thực phẩm đến Lofoten tự nấu nướng, đi bộ hoặc đạp xe trên đảo, chỉ phải tiêu mỗi tiền phòng. Kỳ nghỉ tràn ngập gió biển, đẫm mùi đại dương và sống cùng với hậu duệ các tay cướp biển Vikings năm nào cũng có tốn kém lắm đâu!