Sức sống của Edinburgh

Trên chuyến tàu từ thành phố Newcastle ở miền Bắc nước Anh đến Edinburgh (thủ phủ xứ Scotland), chúng tôi hơi lo lắng vì thời tiết không được như ý. Trời u ám, mưa lất phất. Cung đường chạy sát bờ biển nhìn ra đại dương chỉ thấy một màu xám xịt, gió lùa lạnh tê tái.

Đọc E-paper

Vậy mà may sao khi tàu vào đến thủ phủ của Scotland trời đã hửng nắng. Ga Waverley nằm trong thung lũng, nơi phân chia phố Cổ và thành phố Mới của Edinburgh. Từ đây nhìn lên phố Cổ hay phố Mới đều thấy những bức tranh tuyệt đẹp về kiến trúc lẫn màu sắc.

Lâu đài Edinburgh, kiệt tác quân sự và nghệ thuật

Sau khi liếc qua phố Mới mang phong cách kiến trúc Georgian với những tòa nhà năm, sáu tầng bằng đá có các khung cửa sổ cao thanh thoát, chúng tôi quyết định sẽ thuê khách sạn ở phố Cổ.

Phố Cổ được quy hoạch theo hình xương cá, tỏa ra từ con đường chính Royal Mile là những phố nhỏ chỉ rộng chừng một mét. Những con đường nhỏ xíu, sâu hun hút này vậy mà lại nối các tòa nhà đồ sộ tuổi đời bảy tám thế kỷ, đến cuối đường mới gặp những ngôi nhà nhỏ thoai thoải trên sườn đồi.

Phố Cổ Edinburgh được UNESCO công nhận là thành phố trung cổ có quy mô lớn nhất và nguyên vẹn nhất châu Âu. Nằm trên lưng chừng dãy núi nhìn ra biển Bắc, Edinburgh có vẻ đẹp đa dạng mà ít thành phố Anh quốc nào theo kịp.

Nơi đây, chỉ cần đi bộ hoặc theo xe bus là du khách có thể nhìn thấy các kiến trúc từ cổ kính đến hiện đại, từ biển đến núi, từ đường phố náo nhiệt đến đồng quê yên ả.

Bỏ ra 16 bảng Anh một người, chúng tôi mua vé vào thăm lâu đài Edinburgh, trái tim của phố Cổ. Đây là quần thể pháo đài, tháp canh, cung điện… tọa lạc trên ngọn núi thấp nằm ở trung tâm thủ phủ.

Ngọn núi đá lửa này có cấu tạo rất hiểm yếu: vách núi dựng đứng, phần ngọn lõm xuống tạo thành thung lũng khiến toàn bộ kiến trúc xây dựng trên đỉnh núi được bảo vệ bởi bức tường đá tự nhiên.

Chế ngự được ngọn núi này thì chắc chắn chế ngự được cả Edinburgh. Vì thế mà từ thế kỷ XII, các bậc quân vương đã ra sức xây những công trình vô cùng kiên cố trên núi.

Đường lên lâu đài vòng vèo. Men theo lối đi lát đá, chúng tôi lần lượt chiêm ngưỡng hết các tòa nhà xám xịt nhưng uy nghi. Đường vào trong lâu đài quanh co lên xuống mở ra nhiều không gian khác nhau.

Vị trí cao nhất, khoáng đạt nhất là các tháp canh, xuống thấp hơn một chút là đại sảnh và những gian phòng lộng lẫy, nơi ở của hoàng gia ngày xưa. Xuống thấp hơn chút nữa thì gặp bảo tàng và phòng của các tướng lĩnh. Dưới cùng là nơi ở của binh lính.

Cách đấy không xa có cả nghĩa trang dành cho… chó của hoàng gia và các vị tướng. Còn một tầng hầm được dùng làm nơi giam giữ tù nhân thì du khách không được vào.

Theo chân hướng dẫn viên đi hết một vòng thì cũng đã mấy tiếng trôi qua, xem xong màn bắn đại bác vào lúc 1 giờ trưa, cả đoàn kéo nhau xuống núi.

Món ngon dân nghèo và con đường Hoàng Gia

Sau một hồi lần tìm qua những hẻm hóc nhỏ xíu, chúng tôi cũng đến được nhà hàng mà anh bạn địa phương giới thiệu. Cả nhóm cố công tới đây chỉ vì muốn nếm thử món haggis truyền thống của xứ này.

Nếu ai từng nghĩ rằng đa số người châu Âu đều không ăn nội tạng động vật thì nhầm to. Haggis đúng nghĩa là “cỗ lòng”. Món này bao gồm tim, gan, phổi, mỡ thận của cừu đem băm nhỏ trộn đều với gia vị và bột yến mạch rồi nhồi trong bao tử cừu đem luộc suốt ba giờ đồng hồ.

Haggis ăn kèm với củ cải luộc và khoai tây nghiền rất ngon. Bao tử cừu giòn giòn, nội tạng cừu vừa béo vừa bùi ngấm gia vị nhắm với whisky rất “đã”. Đây vốn là món ăn của dân nghèo ngày xưa, bây giờ thì thành đặc sản mà các tờ thông tin về Edinburgh đều ra sức quảng bá.

Du khách có thể ăn món của dân nghèo, nhưng đi tham quan thì nhất định phải đi qua con đường Hoàng Gia (Royal Miles). Đường bắt đầu từ cổng chính lâu đài Edinburgh, đi qua nhiều tòa nhà to lớn với nhiều câu chuyện lịch sử gay cấn, nhiều nhà thờ Gothic mái cao vút uy nghi.

Royal Miles chỉ dài chừng ba cây số mà chúng tôi đi cả buổi chiều mới hết. Không chỉ các kiến trúc tên tuổi mới có sức thu hút, cả những hẻm nhỏ lắt léo cũng đầy cám dỗ!

Đi giữa hai bức tường đá lạnh lẽo, cứ một chút lại thấy từ khung cửa kính hắt ra ánh đèn vàng ấm áp, bên trong là không gian ấm cúng của quán rượu hoặc phòng tranh với bài trí rất độc đáo. Đường Hoàng Gia kết thúc ở lâu đài Nữ Hoàng ngay chân núi Holyrood.

Tọa lạc bên cạnh lâu đài xinh đẹp, Tòa nhà Nghị viện phong cách hiện đại như một nét vẽ khiến bức tranh “quý tộc” Edinburgh trở nên thật hoàn hảo.

Những câu chuyện ở phố Mới

Không vương giả như phố Cổ nhưng thành phố Mới của Edinburgh cũng được UNESCO công nhận di sản văn hóa. Đô thị xây từ thế kỷ XVIII này đến giờ vẫn là ngôi sao sáng trong lĩnh vực quy hoạch – kiến trúc. Ngoài phố xá rộng rãi, nhà cửa sáng sủa, chúng tôi còn thích phố Mới bởi nhiều tượng đài tuyệt đẹp và nhiều câu chuyện hư hư thực thực nhưng đầy lôi cuốn.

Đặc sản nổi tiếng của thành phố này là “chuyện ma”. Một thành trì đông đúc người sinh sống từ quá lâu và trải qua nhiều biến cố tất nhiên sẽ chứng kiến nhiều bi kịch.

Dựa vào nhiều bí ẩn chết chóc của cha ông, con cháu thành Edinburgh bán khá chạy tour đi xem ma vào buổi tối với giá phải chăng 10 bảng Anh. Tiếc tiền, chúng tôi đi thăm nghĩa trang để được “rùng rợn miễn phí”.

Nghĩa trang của Edinburgh quả cũng có nhiều nét khác lạ so với những nghĩa trang chúng tôi từng thấy. Nhiều ngôi mộở đây được bao bọc bằng lồng sắt kiên cố để chống lại nạn… ăn cắp xác!

Chẳng là vào thế kỷ XVIII, thành phố này giữ vị trí trung tâm nghiên cứu y học lớn của toàn châu Âu. Nhu cầu nghiên cứu xác người rất lớn mà chuyện hiến xác thì chưa có. Vậy là xảy ra tệ nạn đạo tặc trộm xác ở nghĩa trang đem bán cho trung tâm nghiên cứu.

Thời đó, nhà nào có người mới chết đều phải làm lồng sắt bảo vệ mộ phần, nhà nào nghèo thì cử trẻ em ra canh mộ ngày đêm, đến khi nào xác bị phân hủy mới thôi. Vì lý do đó mà suốt thời gian dài Edinburgh từng nổi tiếng về phát triển y học lẫn tỷ lệ người bị mắc bệnh thần kinh!

Trước khi tạm biệt Edinburgh, chúng tôi đi dạo trên Prince Street, đại lộ đẹp nhất phố Mới. Đường này dẫn đến đồi Carton, điểm lý tưởng để ngắm toàn thành phố. Đồi Carton rất thơ mộng với cây cối, hoa lá được chăm sóc tỉ mỉ.

Trên đồi có đài tưởng niệm Nelson, người hùng của nước Anh. Bên cạnh đó là hàng cột theo phong cách đền thờ Parthenon Hy Lạp. Nghe đâu đây là một dự án dang dở do thiếu kinh phí của thành phố.

Edinburgh ngày xưa hay ngày nay thì cũng đều có những chuyện giật gân để kể cho du khách. Ừ thì khách du lịch đâu phải ai cũng chỉ thích ngắm nhìn vẻ đẹp, nhiều người còn muốn tìm kiếm những câu chuyện muôn màu đằng sau cái đẹp mê hồn ấy!