Porto, thành phố cảng trữ tình

Gió mát lùa tóc, những bàn tay đan vào nhau, ánh mắt lúng liếng vì men rượu nho khi thuyền lướt nhẹ trên sông Douro, qua những cây cầu hùng vĩ. Nhìn sang hai bên bờ thấy những mái nhà nở bung ngói đỏ dọc sườn đồi và dập dờn những chiếc thuyền nhỏ chở thùng gỗ sồi đựng rượu vang đang neo dọc bờ sông, chúng tôi biết mình sẽ không bao giờ quên được Porto, thành phố cảng xinh đẹp nằm ở phía Bắc Bồ Đào Nha.

Xuôi dòng Douro

Sảnh chờ nhà ga trung tâm São Bento chứa đựng bộ tranh tường azulejo quý giá

Sông Douro chảy qua thành phố Porto khá hẹp, nhiều khúc quanh nước xiết đa từng là trở ngại cho thuyền bè chở rượu, nay hiền hòa êm đềm nhờ rất nhiều đập ngăn, đê bao. Dòng sông như con đường uốn lượn giữa vùng đồi núi xanh ngắt những ruộng nho, hoa trái chảy tới tận biên giới với Tây Ban Nha.

 Làm sao có thể bỏ lỡ một chuyến du ngoạn bằng thuyền khi đa đến Porto. Ai nấy say mê khám phá vẻ đẹp khác của thành phố cảng còn nguyên vẹn kiến trúc Trung cổ từ dưới mặt sông, ngắm những cây cầu đinh tán của kiến trúc sư lừng danh Eiffel và cộng sự của ông sừng sững trên đầu.

Nhà thờ San Francisco xây cất bằng đá, đường nét khỏe khoắn, vững chắc.

Hàng giờ trên thuyền cũng không làm mọi người thấy chán vì cảnh vật luôn thay đổi sau mỗi khúc quanh.

Có những đoạn vách đá thẳng đứng cao vút, quãng qua làng mạc lại yên ắng lạ kỳ và những lúc thuyền tăng tốc rào rào sánh cùng tốp người chơi lướt ván hất tung sóng tóe bọt nước lên cao.

Là thành phố công nghiệp nhưng Porto lại được biết đến nhờ có phong cảnh vô cùng hữu tình với núi đồi, sông dài, biển cả nằm cạnh nhau; phố xá nhà cửa đẹp đẽ uốn lượn trên các triền đồi; ẩm thực tinh tế và đa dạng; con người thân thiện dễ mến lối sống gần gũi như phong cách người Việt và đặc biệt là giá dịch vụ rất phải chăng.

Tên thời xa xưa của thành phố là Portus Cale, rồi thành Portucale và là nguồn gốc của tên nước Portugal hiện đại. Vào thế kỷ XI, Porto trở thành thủ phủ của hạt Portucalia, cội nguồn của vương quốc Bồ Đào Nha sau này.

Với lịch sử lâu dài và bề dày văn hóa như thế, Porto có một bộ sưu tập các công trình kiến trúc phong cách baroque rất đặc sắc.

Nhà thờ chính Cathedral chạm khắc tinh xảo có niên đại từ thời Phục hưng, khu vực Tu viện theo lối Gothique cầu kỳ và nội thất kiểu baroque. Nhà thờ Santa Clara có từ thế kỷ XV thuộc về tu viện cùng tên, gây ấn tượng với công trình chạm khắc gỗ quý và mạ vàng công phu bên trong.

Nhà thờ Igreja de Santo Ildefonso và Igreja do Carmo thì lại thu hút du khách bởi những bức tranh sứ azulejo truyền thống của người Bồ ghép trên mặt tường ngoài. Nhiều du khách không đến Porto bằng đường sắt nhưng vẫn đến thăm nhà ga trung tâm São Bento xây dựng năm 1900 vốn là một phần của một tu viện. Sảnh chờ của nhà ga thực sự là một phòng trưng bày tác phẩm azulejo quý giá.

Một cửa hàng bán rượu vang

Ở đó, rất nhiều người đứng hàng giờ để đọc và tưởng tượng về lịch sử đất nước Bồ Đào Nha được tái hiện qua nét vẽ điệu nghệ nung trên những viên gạch men.

Cách ga São Bento không xa là nhà thờ phong cách baroque Clérigos có tòa tháp cao 78m, cao nhất Bồ Đào Nha mà thủy thủ nào cũng nhìn thấy được từ ngoài bờ Đại Tây Dương. Leo lên đỉnh tháp để phóng tầm mắt nhìn toàn cảnh thành phố cảng đầy màu sắc và tận hưởng làn gió mát rượi của sông Duoro thật không gì sảng khoái bằng.

Chỉ khoảng hai trăm năm mươi ngàn dân, đời sống Porto không quá vội vã, hối hả như các trung tâm kinh tế tài chính lớn. Khi thành phố lên đèn, diện mạo hai bên bờ sông chợt khác hẳn.

Nam thanh nữ tú mang vẻ đẹp mặn mà của xứ Bồ dập dìu đi dạo, các nhóm bạn rủ nhau la cà ngồi quán ven sông và âm nhạc dịu dàng vang lên. Ánh đèn từ những dãy nhà nhiều màu xây cất ngay trên vách đá sừng sững hắt xuống sông Duoro, đêm ở Porto thật huyền diệu và thật dài.

Trong lòng phố cổ Porto

Nơi thường được du khách chọn tham quan đầu tiên tại Porto là khu vực phố cổ ở trung tâm đa được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới từ năm 1996.

Mặt tường ngoài ốp đầy tranh azulejo của nhà thờ Igreja de Santo Ildefonsothu hút khách tham quan

Sang trọng và cổ kính với phong cách Barock, những ngôi nhà tuổi thọ nhiều trăm năm vẫn được bảo quản tốt, các quảng trường, ngõ phố đều lát đá cẩm thạch kiểu mosaic rất đặc biệt dễ hút mắt người xem.

Những con phố nhỏ xinh quanh co dẫn khách lạ đi từ quảng trường này tới khu đi bộ nọ, miên man theo đường nét trang trí của các ngôi nhà cổ xưa và chúng tôi bỗng thấy mình đứng bên cây cầu nổi tiếng mang tên nhà vua Ludvig I lúc nào không hay. Một cảnh tượng hùng vĩ bày ra trước mắt: Sông Douro xanh thẳm uốn lượn chảy giữa một vùng đồi xanh và những mái nhà ngói đỏ lô xô.

Cây cầu thép Dom Luis I được xây từ năm 1886 vắt ngang hai sườn đồi dài 385,25m, có hàng trăm bậc cầu thang từ mép sông lên mặt cầu cũng là một trong những kỷ lục của thế giới thời cuối thế kỷ XIX.

Dạo bộ qua cầu, lơ lửng ở độ cao 46,5m trên mặt sông trong ánh chiều tà vàng óng, đôi khi dừng lại ngắm những con tàu xuôi ngược, ngắm những toán thuyền chở rượu nho dập dềnh - có lúc chúng tôi nghĩ mình đang ở trong một cảnh phim lãng mạn nào đó. Chỉ khi có đoàn tàu băng qua nghiến trên đường ray làm cầu rung rinh mới đưa mọi người trở về thực tại.

Vang Porto, men say từ thung lũng sông Douro

Ở Việt Nam có lẽ chưa có nhiều người biết đến dòng Portwine - loại rượu nho ngọt đậm mùi thơm mạnh và độ rượu cao xuất phát từ Porto nên mới có tên gọi này. Thung lũng sông Douro có khí hậu khô nóng vào mùa hè với nhiệt độ lên đến 42 độ C, khô lạnh vào đông và địa hình phù hợp với các loại nho chứa hàm lượng đường cực cao.

Vùng thung lũng phía bắc Bồ Đào Nha này có thâm niên trồng nho và làm rượu đa trên hai ngàn năm nhưng vang Porto chỉ thực sự trở thành một dòng rượu có tiếng và phổ biến khắp thế giới bắt đầu cuối thế kỷ XVII. Khi đó, người Anh bị cắt nguồn cung cấp rượu vang Pháp do chiến tranh nên mới tìm cách kiếm nguồn mới.

Rượu nho Porto được chọn và chuyển thẳng sang Anh sau khi cho thêm rượu mạnh nhằm bảo quản được lâu hơn và có mùi đậm hơn, vị mạnh hơn vang thường. Thế giới có thêm dòng rượu nho mới từ đó.

Với vang port, người ta không cần cân nhắc dùng kèm với thịt đỏ hay cá tôm mà lại cân nhắc xem chọn phó mát hay là sô-cô-la. Vì vang này nặng hơn các dòng rượu vang phổ biến khác, trung bình 20% alcohol, thường dùng nhấm nháp sau bữa ăn cho dễ tiêu hóa.

Thăm hầm rượu vang

Có nhiều loại vang port nhưng phổ biến nhất là tawny làm từ nho đỏ chứa nhiều tannin hơn, sau đó là vang hồng và vang trắng. Nhãn vang port danh tiếng nhất, đắt tiền nhất là vintage port và chỉ có một số nhà sản xuất nhãn vang này, ví dụ như Burmester, Taylor’s, Foncesa, Graham, Churchill, Gonzales, Croft…

Giá tiền mỗi chai vintage 750ml năm 2005 vào khoảng 30 euro, chai năm 1990 khoảng 90 euro và những chai rượu được sản xuất cách
đây trên dưới 100 năm có thể đạt đến mức giá 500-700 euro.

Thật may là chúng tôi đi bộ băng qua cầu Dom Luis I trước khi “ngã” vào một loạt nhà nấu rượu lừng danh của Porto ở quận Vila Nova de la Gaia nằm bên kia sông, chứ chếnh choáng hơi men có khi lâng lâng quá vui chân trèo tuốt lên vòm cầu thì nguy. Dùng từ “ngã” vào các hầm rượu là chính xác nhất.

Đa thử rượu một nhà, quay ra đi ngang qua nhà khác, lại một nhãn hiệu nổi tiếng nữa của Porto, không dừng được lại “ngã” vào hít
hà, nâng ly lắc chất rượu trong veo ánh đỏ, ánh hồng mà soi mà ngắm trước khi nhấm từng ngụm nhỏ ngọt thơm lan tỏa trong miệng, dịu êm trôi xuống.

Thử hết các nhãn hàng đầu với lượng tiêu thụ hàng trăm nghìn chai một năm như Taylor’s, Sanderman, Niepoort, Croft, Cálem, Ferreira… đến cả những nhà làm rượu quy mô gia đinh với vài nghìn chai chọn lọc/năm, mỗi nhà đều cóCả ngày hôm đó chúng tôi trong trạng thái lâng lâng khó tả, leo trèo bao nhiêu đường đồi mà không hề mệt mỏi, nhiều lúc còn tưởng mình có thể bay được!