Sức mua phục hồi và lạc quan về tương lai

Cuộc khảo sát của Hãng Nielsen tại 50 thị trường trên thế giới cho thấy niềm tin của người tiêu dùng VN đã giảm từ 97 điểm từ cuối năm 2008 xuống 85 điểm trong quý đầu năm nay. Liệu có quá bi quan về kết quả này?

Nhìn chung thì niềm tin của người tiêu dùng trên toàn cầu đã giảm xuống mức thấp nhất trong đợt khảo sát này (từ 88 điểm xuống 77 điểm), chỉ có một nước không bị suy giảm niềm tin trong vòng 6 tháng qua là Đài Loan và hai nước có chỉ số niềm tin trên 100 điểm là Indonesia (104 điểm) và Đan Mạch (102 điểm).

Tại VN, niềm tin của người tiêu dùng giảm nhẹ, từ hạng 9 vào tháng 10/2008 xuống vị trí thứ 13 vào nửa đầu năm 2009. Nhìn toàn cục thì kết quả này không quá tệ vì nếu so sánh với những quốc gia khác, người tiêu dùng VN tương đối lạc quan về tương lai. So với chỉ số niềm tin trung bình trên toàn cầu (77 điểm) thì VN vẫn còn ở mức cao là 85 điểm.

* Theo ông thì tại sao niềm tin của người tiêu dùng VN lại giảm sút trong thời gian gần đây?

- Theo tôi, lý do chủ yếu của việc giảm niềm tin này là vì suy giảm kinh tế toàn cầu, mặc dù hậu quả của việc suy giảm này không mạnh lắm ở VN. Lý do thứ hai cũng quan trọng không kém là tình hình lạm phát quá cao trong năm vừa qua, đỉnh điểm là lạm phát 28,3% vào tháng 8/2008.

- Ngay tại thời điểm làm khảo sát này, người VN có lo lắng về tình hình kinh tế trong nước và viễn cảnh về nghề nghiệp trong tương lai. Cụ thể, hơn một nửa số người được khảo sát nói rằng, công việc của họ, tình hình tài chính cá nhân của họ trong vòng một năm tới sẽ không tốt hơn. Tuy nhiên, khi được hỏi về tương lai thì người VN xếp hạng 6 về độ lạc quan, khi hầu hết những người được hỏi đều tin rằng tình hình suy giảm kinh tế sẽ kết thúc sớm trong vòng 12 tháng tới. Nên nhìn chung, tất cả đều lạc quan về tương lai.

* Kế hoạch kích cầu của Chính phủ có tác động nào đến tâm lý tiêu dùng của người VN trong thời gian qua?

- Người VN nói chung đang để tâm nhiều hơn đến giá cả và kiểm tra chặt chẽ hơn việc chi tiêu. Hơn một nửa người được khảo sát cho rằng họ đã thay đổi hành vi mua sắm nhằm tiết kiệm hơn nữa bằng cách cắt giảm chi phí cho việc mua sắm áo quần, chi phí giải trí, thậm chí gas và điện. Kế hoạch kích cầu của chính phủ đã phần nào tác động đến tâm lý người tiêu dùng trong thời gian qua.

- Mặc dù người tiêu dùng có lo lắng về tương lai và để dành tiền nhiều hơn, nhưng nhìn chung họ vẫn cố gắng dành khoản tiền nhỏ để cân bằng cuộc sống. Điều thú vị là có đến khoảng 1/4 người tiêu dùng cho rằng họ sẵn sàng chi tiền để mua thiết bị công nghệ cao. Và kế hoạch kích cầu của chính phủ đóng vai trò không nhỏ trong hành vi tiêu dùng này.

* Các thông tin công bố về khả năng phục hồi sớm của kinh tế VN có hỗ trợ tâm lý tiêu dùng của người VN trong thời gian tới?

- Có đến 60% số người được hỏi cho rằng kinh tế VN sẽ thoát khỏi suy thoái trong 12 tháng tới. Bằng chứng cho thấy là càng ngày niềm tin của người tiêu dùng VN ngày càng được phục hồi nhanh chóng. Theo số liệu khảo sát, sức mua của người tiêu dùng tại 6 thành phố chính (Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Nha Trang, TP.HCM, Cần Thơ) đang hồi phục nhanh chóng vào đầu quý 2/2009. Có được kết quả này, một phần là nhờ chính sách kích cầu và những thông tin về khả năng hồi phục sớm của kinh tế VN.