Hỗ trợ "nền kinh tế internet"

Thời gian gần đây, các phương tiện truyền thông cũng như các trang mạng xã hội bàn tán nhiều về chuyện liệu Nguyễn Hà Đông (người sáng tạo trò chơi Flappy Bird nổi tiếng thế giới từ 2 năm trước) có bị xử lý theo Điều 292 Bộ luật hình sự 2015 (hiệu lực từ 1/7) hay không. 

Đọc E-paper

May thay, ngày 29/6, Quốc hội đã ra nghị quyết về việc lùi hiệu lực thi hành Bộ luật Hình sự, do phát hiện có nhiều sai sót trong bộ luật này. 

Bộ luật kể trên có điều 292 quy định về tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông. Quy định này được cho là có thể ảnh hưởng rất nhiều đến các hoạt động kinh doanh dịch vụ trên internet - xu hướng khá phổ biến hiện nay.

Điểm mới này được cho là cần thiết để đảm bảo vai trò quản lý của nhà nước, cũng như bảo vệ người tiêu dùng trước những hành vi cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng hiện nay. Đây là một lĩnh vực mới nhưng có sức lan toả mạnh mẽ nhờ internet. Chính vì vậy cần có một quy định điều hành rõ ràng nhằm răn đe và phòng ngừa các hành vi phạm tội.

Nghị định 72/2013 của Chính phủ cũng đề cập, để cung cấp dịch vụ trên mạng máy tính, mạng viễn thông như trò chơi điện tử một cách hợp pháp thì nhà cung cấp dịch vụ phải là doanh nghiệp, được thành lập theo pháp luật Việt Nam để được cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử thông qua việc thiết lập hệ thống thiết bị và sử dụng hợp pháp phần mềm trò chơi điện tử.

Còn theo quy định tại khoản 1 điều 292 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì việc cung cấp dịch vụ trò chơi này nếu nhằm mục đích thu lợi từ 50 triệu đồng trở lên, hoặc có doanh thu từ 500 triệu đồng trở lên mà không có giấy phép thì bị xem là hành vi nguy hiểm cho xã hội, bị điều chỉnh bởi Bộ luật Hình sự.

Điều này khiến nhiều người liên tưởng đến Nguyễn Hà Đông cùng trò chơi Flappy Bird của anh đã gây sốt trên toàn thế giới từ 2 năm trước. Ứng dụng này không chỉ gây tiếng vang cho cộng đồng lập trình viên Việt Nam mà còn giúp Hà Đông thu về cả chục tỷ đồng trong thời gian ngắn.

Hành vi của những lập trình viên như Hà Đông trước đây chỉ có thể gặp rắc rối bởi quy định về xử phạt hành chính, nhưng sau ngày 1/7 năm nay sẽ có nguy cơ bị hình sự hóa vì mục đích vụ lợi nhưng chưa được cấp phép hợp pháp.

>>Vì sao Nguyễn Hà Đông gỡ Flappy Bird?

Theo ý kiến của một luật sư, ở đây phải có một sự phân biệt rạch ròi giữa người làm ra sản phẩm công nghệ (Product/Technology Creators) và người cung cấp dịch vụ trên mạng máy tính (Service Providers). Điều 292 hoàn toàn không có mục tiêu quản lý tất cả các hành vi làm ăn liên quan đến máy tính và mạng máy tính, vốn ngoài cung cấp dịch vụ ra còn bao gồm cả lập trình thiết kế phát triển chương trình phần mềm, ứng dụng di động, hay thiết kế, sản xuất, chế tạo các loại sản phẩm công nghệ khác...

Tuy nhiên, cũng nên nhìn nhận thêm rằng trong thời đại công nghệ thông tin ngày nay, ranh giới giữa sản phẩm công nghệ và dịch vụ công nghệ trong nhiều trường hợp là khá mờ nhạt.

Lấy ví dụ Uber. Dịch vụ công ty này cung cấp là kinh doanh mạng lưới giao thông vận tải và taxi dựa trên một ứng dụng di động thông minh liên kết người cần xe và người lái xe. Nghĩa là Uber vừa là bên làm ra sản phẩm công nghệ (ứng dụng di động thông minh) vừa là bên cung cấp một số dịch vụ (vận tải và taxi).

Nhiều startup trẻ của Việt Nam đang hướng đến những mảng dịch vụ trên nền tảng ứng dụng thông minh theo xu hướng như của Uber, kết nối doanh nghiệp với người tiêu dùng (Business to Consumers - B2C) hay kết nối người tiêu dùng với nhau (Consumers to Consumers - C2C).

Nhiều ý kiến cho rằng, Nguyễn Hà Đông là người viết phần mềm hay lập trình chương trình máy tính chứ không phải là người kinh doanh dịch vụ nên không cần xin phép. Thế nên việc xử phạt sẽ cần xem xét kỹ lưỡng. Trên thực tế, nếu bộ luật được thực thi, sẽ có rất nhiều người gặp rắc rối từ thực tế kinh doanh của mình liên quan đến internet.

Việc Quốc hội ra nghị quyết hoãn hiệu lực thi hành của Bộ luật Hình sự 2015 đến ngày 1/1/2017 để chờ sửa đổi, đã khiến cộng đồng thở phào nhẹ nhõm.

Mong sao tính cầu thị của cơ quan lập pháp trong việc sửa đổi Bộ luật Hình sự sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng sản xuất kinh doanh các dịch vụ liên quan đến internet. Có một trào lưu đang phát triển rất mạnh mẽ trên thế giới cũng như tại Việt Nam hiện nay: một "nền kinh tế internet".

>>Kinh tế internet: Tăng trưởng chạm tới "mây"