Đã có hướng ra cho chuỗi thực phẩm sạch khép kín

Sau 6 tháng triển khai Đề án Quản lý, nhận diện và truy xuất nguồn gốc thịt heo, TP.HCM đã thu được những kết quả khả quan. Cụ thể, đã có 1.280 cơ sở chăn nuôi của 16 tỉnh - thành khu vực phía Nam tham gia chương trình và có hơn 230.000 con heo được truy xuất nguồn gốc.

Có 838 siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng thực phẩm, 2 chợ đầu mối, 23 chợ truyền thống và 146 gian hàng kinh doanh thịt heo Vissan bán thịt heo truy xuất nguồn gốc.

Thành công với heo truy xuất nguồn gốc

Chia sẻ tại buổi sơ kết triển khai đề án này, ông Nguyễn Ngọc Hòa - Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM cho biết, sau thời gian thử nghiệm, Thành phố đã kiểm soát nguồn heo và thịt heo cung ứng cho thị trường. Bình quân mỗi ngày có 1.300 con heo có truy xuất nguồn gốc được tiêu thụ tại kênh phân phối hiện đại và 3.600 con heo bán ra tại 2 chợ đầu mối nông sản Bình Điền và Hóc Môn.

Thành công với việc quản lý chất lượng thịt heo, bắt đầu từ tháng 9/2017, TP.HCM sẽ áp dụng chương trình truy xuất nguồn gốc đối với thịt và trứng gia cầm. Theo đó, người tiêu dùng sẽ trực tiếp kiểm tra thông tin về loại thịt, trứng gia cầm đã mua, truy ngược từ thành phẩm về nơi sản xuất, rà soát từng công đoạn như gà sinh ra, chăn nuôi như thế nào, xuất trại, giết mổ, đóng gói và phân phối ra sao.

Hiện Sở Công Thương TP.HCM đã nhận được hồ sơ đăng ký truy xuất nguồn gốc của các doanh nghiệp C.P, Evimest, CJ, San Hà, Phạm Tôn,... và 27 trang trại gà giống, 339 trang trại gà lấy thịt, 53 trang trại gà lấy trứng, 13 cơ sở giết mổ cùng 1.700 điểm bán. Sau thịt và trứng gia cầm, chương trình sẽ được mở rộng sang các mặt hàng thực phẩm khác như thịt bò, rau củ, quả...

Việc truy xuất nguồn gốc thực phẩm đã được TP.HCM triển khai từ năm 2010 bằng Đề án Xây dựng mô hình điểm và triển khai thực hiện phương án quản lý theo chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn tại TP.HCM giai đoạn 2011 - 2015.

Mục tiêu đề ra là đến năm 2012, tổng sản lượng nông sản, thực phẩm thuộc chuỗi thực phẩm an toàn sẽ đạt trên 15% trong tổng sản lượng nông sản, thực phẩm cùng loại được tiêu thụ trên địa bàn TP.HCM. Tỷ lệ này sẽ tăng lên 50% vào cuối năm 2015.

Hưởng ứng chương trình, nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư xây dựng trang trại chăn nuôi, chế biến để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Chẳng hạn, Công ty Ba Huân xây dựng trang trại chăn nuôi tại Bình Dương trên diện tích 18ha, cung ứng khoảng 62,5 triệu trứng gà/năm cho thị trường nội địa và xuất khẩu. Năm 2011, Công ty Vissan đã đầu tư 3.150 tỷ đồng để xây dựng cụm công nghiệp chế biến thực phẩm khép kín từ khâu giết mổ, pha lóc thịt đến chế biến cùng các nhà máy phụ trợ.

Tiến tới thực phẩm an toàn

Dù đã thành công nhất định nhưng vẫn có những khó khăn trong quá trình triển khai. Ông Nguyễn Ngọc Hòa thừa nhận, do số lượng tham gia quá đông (1.280 trang trại) mà trong số này có nhiều cơ sở chăn nuôi nhỏ lẻ chưa có thói quen sử dụng thiết bị công nghệ hiện đại hoặc địa điểm không có wifi, sóng điện thoại chập chờn nên quy trình truy xuất nguồn gốc diễn ra lúng túng. Hiện mới có 10% trong số các trang trại này kích hoạt khai báo thông tin về truy xuất nguồn gốc.

Một khó khăn khác, theo ông Phạm Văn Dương - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Dương là, hiện nay giá thịt heo giảm sâu và không ổn định, người chăn nuôi phải cắt giảm chi phí tối đa nên việc mua thêm vòng nhận diện theo yêu cầu kỹ thuật ảnh hưởng đến chi phí sản xuất.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Đặng Thị Phương Ninh - Phó tổng giám đốc Công ty Vissan cho biết, đã đồng hành cùng chương trình ngay từ đầu nhưng dường như đến nay người tiêu dùng vẫn chưa quan tâm nhiều đến vấn đề truy xuất nguồn gốc thịt heo.

Ngay thời điểm triển khai phương án quản lý theo chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn vào năm 2010, nhiều doanh nghiệp đã lo ngại về việc liên kết không chặt chẽ giữa các cơ sở áp dụng quy trình này vào toàn bộ chuỗi giá trị ngành hàng (trang trại, cơ sở sản xuất, giết mổ, sơ chế, đóng gói, cơ sở kinh doanh). Đó là chưa kể muốn đầu tư chuỗi khép kín phải có nhiều vốn, nhiều thời gian, đào tạo nhân viên, sản xuất theo quy trình một chiều và kiểm soát được tất cả các khâu.

Các cơ quan có chức năng đã từng kỳ vọng việc triển khai chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn sẽ thực hiện thành công tại TP.HCM vào năm 2015, sau đó, mô hình sẽ được nhân rộng ra cả nước với mục tiêu cung cấp đủ sản phẩm sạch cho người tiêu dùng trong nước. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng có thói quen tiêu dùng sạch mà còn giúp doanh nghiệp có thương hiệu và sản phẩm chất lượng cao. Thế nhưng đến nay, chương trình mới bước đầu thành công với việc truy xuất nguồn gốc đối với thịt heo.

Với thực tế đang diễn ra, lãnh đạo TP.HCM xác định cần tổ chức lại thị trường thịt heo minh bạch, truy xuất nguồn gốc và kết nối thành chuỗi liên kết giữa khâu chăn nuôi đến khâu tiêu thụ. Đây là việc làm lâu dài, phải kiên trì vận động để các chủ thể tham gia nâng cao ý thức trách nhiệm.

"Vấn đề an toàn thực phẩm là rất quan trọng nên dù việc truy xuất nguồn gốc là rất khó nhưng phải quyết tâm làm cho bằng được. Đây là biện pháp căn cơ, đúng với xu hướng của thế giới", ông Trần Vĩnh Tuyến - Phó chủ tịch UBND TP.HCM khẳng định.