Cơ hội nào cho doanh nghiệp nhỏ?

Lá phổi của nền kinh tế năng động nằm ở làn sóng khởi nghiệp trong khối tư nhân, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp (DN) nhỏ. Tại Việt Nam, có đến 97% DN nhỏ và vừa.

Trong khi đó, tại Anh và Mỹ, DN nhỏ tạo ra hơn 50% GDP. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu DN nhỏ, động lực chính để hồi phục kinh tế, không tiếp cận được những khoản kích thích kinh tế, vốn vay với lãi suất hợp lý? Chủ DN nhỏ luôn được khâm phục với khả năng xoay vốn từ các nguồn dân gian (gia đình, bà con, bạn bè...). Nhưng nếu những nguồn này cũng cạn kiệt dần, tương lai sẽ ra sao?

Sẽ là thảm họa nếu những giả định trên xảy ra. Nhưng nếu phân tích kỹ, những vấn đề trên mang tính bị động rất nhiều. Bị động ở chỗ DN nhỏ không thể kiểm soát việc gói kích cầu có đến tay mình hay không. Họ cũng không thể đề ra chính sách vĩ mô để điều tiết kinh tế, qua đó tác động đến lãi suất cho vay. Họ không thể “ép” gia đình, bà con, bạn bè cho vay tiền mãi. Và họ cũng không thể dự đoán tương lai.

Nhưng DN nhỏ có thể chủ động tìm kiếm cơ hội ngay cả trong biến động và phát huy những cơ hội đó. Nhìn lại lịch sử, trải qua bao cuộc khủng hoảng kinh tế, DN nhỏ vẫn có thể vươn lên. Vì sao? Đơn giản, điều cốt yếu trong khởi nghiệp chính là khả năng xác định, theo đuổi và hiện thực hóa giá trị từ những cơ hội kinh doanh. Làm sao có thể tự gọi mình là nhà khởi nghiệp hay chủ DN nếu không theo đuổi cơ hội?

Vấn đề ở chỗ làm thế nào nhận ra cơ hội tốt? Chúng ta vẫn có thể xác định vài cơ hội trong môi trường kinh doanh tại Việt Nam hiện nay. Điều đầu tiên cần làm là hiểu đúng vài điều “huyền bí” về khái niệm cơ hội với những câu hỏi: Là gì? Ở đâu? Như thế nào?.

Cơ hội luôn đầy rẫy xung quanh chúng ta. Nhiều người vẫn nghĩ rằng cơ hội tùy thuộc vào ai sẽ nhận ra và tận dụng chúng. Nhưng chưa hẳn thế. Nhiều người có thể cùng nhìn ra cơ hội, nhưng cách nhìn khác nhau, cách tiếp cận cũng sẽ khác nhau.

Đã bao lần chúng ta đọc báo, xem tivi, lướt web và nghĩ trong đầu rằng đấy là ý tưởng của mình. Đừng quá lo. Ý tưởng vẫn chỉ là ý tưởng. Lợi nhuận chỉ dành cho những ai chủ động theo đuổi và biến ý tưởng thành thực tế. Dĩ nhiên có rất nhiều cơ hội trong môi trường hiện tại. Bài viết này chỉ nêu lên ba cơ hội chúng ta có thể chủ động nắm bắt:

Nhượng quyền thương mại (Franchising):

Nhượng quyền thương mại (NQTM) đơn giản là sử dụng những mô hình kinh doanh (sản phẩm, dịch vụ) đã được kiểm chứng qua việc mua hoặc nhượng lại. Dù đầu tư để mua hay nhượng lại cho các nhà đầu tư khác, điều đó giúp chúng ta giảm thiểu rủi ro, linh hoạt trong việc sử dụng vốn.

Đặc biệt, NQTM là áo giáp hiệu quả giúp vượt khủng hoảng. NQTM không chỉ giới hạn đến thức ăn nhanh hay đồ uống. Trên thực tế, NQTM rất đa dạng, từ hữu hình (nhà hàng, khách sạn...) cho đến vô hình (đào tạo, tư vấn...). NQTM có thể là lời giải cho bài toán huy động vốn để mở rộng kinh doanh hoặc gia tăng giá trị cho khách hàng.

Tiếp thị truyền miệng từ việc xây dựng và phát triển quan hệ (Networking):

DN nhỏ không thể so bì với DN lớn về ngân sách tiếp thị hay quảng cáo. Chính những mối quan hệ cá nhân sẽ giúp DN nhỏ tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, xây dựng và phát triển quan hệ không chỉ đơn thuần là tham dự các hoạt động xã giao, mà xây dựng một cách có hệ thống. Hệ thống đó phải giúp chủ DN nhỏ phát triển cơ hội giao thương thông qua những nỗ lực xây dựng hình ảnh và uy tín cá nhân. DN nhỏ có thể tận dụng mạng lưới có sẵn từ những tổ chức kết nối thương mại, chẳng hạn như BNI (Business Networking International).
Trao đổi dịch vụ/sản phẩm

DN nhỏ sẽ không bao giờ có đủ ngân sách để đầu tư “dàn trải” từ đào tạo, quảng bá đến kiểm soát chất lượng, khen thưởng... Vậy tại sao không trao đổi dịch vụ/sản phẩm? Có mất mát gì khi lấy lợi thế cạnh tranh của mình để đem lại lợi ích cho nhau? Công ty A cung cấp cho công ty B phần mềm kế toán. Để đổi lại, công ty B hỗ trợ đào tạo đội ngũ bán hàng của công ty A. Khi phát huy được điều đó, “thiếu vốn” sẽ không còn là mối đe dọa nghiêm trọng cho DN.

Sẽ không có khái niệm cơ hội “dễ” hay “khó”, “đơn giản” hay “phức tạp”. Chỉ là vấn đề chủ động nhận ra và hiện thực hóa cơ hội đó. Đôi khi chỉ cần một cơ hội cũng đủ để nhà khởi nghiệp, chủ DN nhỏ lật ngược tình thế.