Dịch vụ có bù tín dụng?

Sau một thời gian dài chú trọng nhiều hơn đến lĩnh vực bán lẻ dịch vụ và tiện ích cộng thêm, nhiều ngân hàng (NH) đã đạt được kết quả bước đầu.

Đọc E-paper

Khi lĩnh vực tín dụng cũng như các hoạt động kinh doanh truyền thống sa sút, các NH một lần nữa trông đợi nhiều vào nguồn thu từ mảng dịch vụ. Xu hướng này diễn ra khá rõ nét ở các tổ chức tín dụng tại TP.HCM khi những đơn vị này đều cho biết đã dành rất nhiều vốn và nhân lực để đầu tư trở thành NH bán lẻ.

Theo số liệu thống kê của NH Nhà nước chi nhánh TP.HCM, mảng khách hàng cá nhân tính đến cuối tháng 10 đã khởi sắc, tăng đến 22% so với cuối năm 2012, tăng nhanh hơn nhiều so với các năm trước.

Số liệu này cũng được thể hiện khá chi tiết trong báo cáo tài chính của các NH ở quý III này. Qua báo cáo, trừ các NH lớn như BIDV, Vietcombank, Vietinbank và Sacombank, phần lớn thu nhập thuần từ lãi trong 9 tháng đầu năm đều giảm so với cùng kỳ năm trước.

Chính vì thu từ lãi giảm nên tỷ trọng nguồn thu từ hoạt động dịch vụ của các NH lại tăng lên. Đơn cử, trong số các tổ chức tín dụng đã công bố báo cáo tài chính quý III, hiện có đến 8 NH công bố có mức tăng tuyệt đối về lợi nhuận thuần từ hoạt động dịch vụ cao hơn so với những năm trước đó.

Trong đó, 3 NH quốc doanh công bố con số thu lãi từ dịch vụ rất cao, gồm: BIDV 1.791 tỷ đồng, Vietcombank 1.179 tỷ đồng, Vietinbank 1.092 tỷ đồng.

Về phần mình, các ngân hàng thương mại (NHTM) cổ phần cũng đang bước đầu thu lãi lớn từ dịch vụ, như Sacombank với 774 tỷ đồng lợi nhuận thuần từ mảng dịch vụ, NH Quân Đội với 603 tỷ đồng, và ACB với 563 tỷ đồng. Mới đây, VPBank thể hiện con số rất tích cực khi cho biết đơn vị này có nguồn thu từ dịch vụ chiếm hơn 50% lợi nhuận trước thuế...

Thừa nhận điều này, ông Lê Hùng Dũng, Chủ tịch HĐQT Eximbank, nói rằng, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng khó khăn, tỷ trọng thu lãi của NH buộc phải thay đổi. Nếu như trước đây, các NH dành 70% thu lãi ở mảng tín dụng thì nay tỷ trọng này được điều chỉnh sao cho phù hợp với thị trường.

Bởi ngoài việc khó cho vay mới thì việc thu hồi nợ hiện cũng không khá hơn. Do vậy, mỗi NH đều phải tính cho mình cách tính lãi sao cho hiệu quả nhất.

Ví dụ, bản thân Eximbank sau thời gian tái cơ cấu, NH này đang có những bảng kê tích cực từ các hoạt động dịch vụ, dù tỷ trọng thu lãi từ dịch vụ tại NH chưa cao. Song xác định nguồn thu từ mảng dịch vụ đang còn rất nhiều tiềm năng.

Chẳng hạn, thu từ dịch vụ phát hành tín dụng thư (L/C), thanh toán quốc tế, chuyển tiền... đối với doanh nghiệp và các loại phí cho thẻ ATM, thẻ thanh toán quốc tế, hay chuyển tiền... đối với các khách hàng cá nhân. Do vậy, từ đầu năm 2014, theo ông Dũng, không chỉ Eximbank mà các NH khác cũng bắt đầu cạnh tranh nhau từng chút một.

Tuy nhiên, cũng dễ thấy việc thu lãi từ dịch vụ mới chỉ có được ở những NH lớn chứ bản thân các NH nhỏ thì mảng này có nguồn thu rất thấp, thậm chí vẫn còn bị lỗ. Ông Trần Ngọc Tâm, Phó tổng giám đốc Nam A Bank, nói rằng, chỉ có những NH lớn đã đầu tư từ lâu mới thu lãi được từ hoạt động dịch vụ.

Còn nguồn thu chính của những NH nhỏ vẫn phải trông đợi từ hoạt động tín dụng. Lãnh đạo NH Kiên Long cũng cho biết, dù mức lỗ trong mảng tín dụng đã giảm nhưng tính đến thời điểm hiện tại, NH này vẫn đang còn lỗ 283 triệu đồng.

Lý giải điều này, lãnh đạo NH Kiên Long nói rằng, trong thời điểm tăng trưởng tín dụng khách hàng doanh nghiệp èo uột, các NHTM buộc phải tập trung vào khách hàng cá nhân. Tuy nhiên, chính sự dịch chuyển sang lĩnh vực bán lẻ của các NHTM trong nước cũng chỉ là giải pháp tình thế và bị động.

"Phần lớn các NHTM trong nước có ít kinh nghiệm về bán lẻ, trong khi đó, một sản phẩm NH thường phải mất từ một, hai năm để chứng minh sự hiệu quả. Nay các NH nhỏ mới manh nha đầu tư nên thu không bù chi là chuyện đương nhiên", vị này nói.

Quả vậy, nói về quan điểm tăng thu từ dịch vụ, NH Nhà nước cũng không có chủ trương hạn chế phát triển mảng kinh doanh này nhưng theo một chuyên gia, các NHTM cần thận trọng, thẩm định kỹ càng hơn khi đẩy mạnh tín dụng cá nhân.

Trong đó, chú ý mảng thẻ thanh toán, vì nợ xấu ở lĩnh vực thẻ thanh toán đang tăng khá nhanh. Tương tự, một đại diện của NH ANZ nói rằng, các NHTM trong nước có lợi thế rất nhiều trong việc phát triển hệ thống bán lẻ.

Nhưng muốn tận dụng được những lợi thế am hiểu địa phương và mạng lưới so với các NH nước ngoài để phát triển lĩnh vực bán lẻ, các NHTM trong nước cần xác định rõ được chiến lược kinh doanh và chuyển đổi mình về quản trị, công nghệ NH... chứ không thể nói chuyển là chuyển sang ngay được.

Nói chung, đây là lĩnh vực còn tiềm năng, nhất là thành phố có tiềm năng rất lớn nhờ dân số trẻ chiếm phần lớn, sức mua lớn..., nhưng cũng còn không ít rủi ro do vấn đề quản lý thông tin cá nhân còn lỏng lẻo mà các NH phải cân nhắc.