Bán khống chỉ số: Đừng tưởng ngon ăn

Với việc thị trường chứng khoán phái sinh vận hành từ ngày 10/8 vừa qua, các nhà đầu tư chứng khoán đã có thêm một công cụ để lựa chọn giao dịch.Trong đó việc cho phép bán khống chỉ số VN 30 qua các hợp đồng tương lai là một sự thay đổi lớn. 

Đọc E-paper

Trong khi thị trường cơ sở vẫn chưa cho phép bán khống thì các nhà đầu tư với dự báo bi quan về thị trường và muốn bán khống chỉ còn cách giao dịch trên các hợp đồng chỉ số tương lai. Thống kê cho thấy từ ngày 10/8 đến 15/9, tổng khối lượng hợp đồng đã giao dịch là 125.459 với tổng giá trị hơn 9.546 tỷ đồng, trong đó tập trung chủ yếu vào các hợp đồng tương lai đáo hạn gần nhất.

Theo dõi diễn biến các hợp đồng tương lai đáo hạn trong tháng 9 và tháng 10 cho thấy giá các hợp đồng này vẫn thấp hơn so với chỉ số VN 30 trên thị trường cơ sở từ 5 - 10 điểm, phản ánh tâm lý nhà đầu tư vẫn đánh giá xác suất thị trường điều chỉnh vẫn cao hơn. Ngược lại, các hợp đồng đáo hạn vào tháng 12/2017 và tháng 3 năm tới thường có giá cao hơn so với chỉ số trên thị trường cơ sở.

Dù vậy, việc bán khống chỉ số VN 30 và kiếm lợi nhuận không phải là dễ dàng. Cụ thể vào thời điểm thị trường phái sinh bắt đầu đi vào vận hành, hầu hết các dự báo đều cho thấy các chỉ số chứng khoán sẽ bước vào giai đoạn điều chỉnh trong ngắn hạn sau khi đã duy trì xu hướng tăng mạnh suốt 8 tháng đầu năm, nhất là khi bước vào thời điểm thiếu các thông tin hỗ trợ và thanh khoản thường sụt giảm trong tháng 7 âm lịch. Do đó nhiều nhà đầu tư đã lựa chọn bán khống chỉ số VN 30 đối với hợp đồng đáo hạn trong tháng 9.

Mặc dù những ngày sau đó đúng là thị trường có những bước điều chỉnh, nhưng chỉ ở mức tương đối nhẹ và sớm phục hồi trở lại, đặc biệt kể từ cuối tháng 8 đến nay, các chỉ số đều đồng loạt tăng mạnh, đặc biệt là chỉ số VN 30. So với mức giá đóng cửa 745,7 vào ngày 11/8, hợp đồng tương lai VN30F1709 tính đến ngày 15/9 đã tăng 38,8 điểm, tương đương với mức tăng 5,2%. Như vậy, những nhà đầu tư nào bán khống hợp đồng trên đã chịu lỗ khi diễn biến thị trường đi ngược lại hầu hết dự báo.

Việc thị trường cơ sở bất ngờ tăng mạnh trở lại với chỉ số VN-Index vượt mốc 800 điểm là một trong những yếu tố quan trọng đẩy giá các hợp đồng tương lai chỉ số VN 30 đi lên mạnh mẽ. Với định hướng của Chính phủ quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng 6,7%, theo đó yêu cầu Ngan hàng Nhà nước phải nới lỏng tiền tệ thêm bằng cách giảm lãi suất cho vay thêm 0,5% và điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng tín dụng lên trên 20% đã hỗ trợ đáng kể cho thị trường chứng khoán.

Việc kéo các mã trụ với vốn hóa lớn cũng giúp chỉ số VN-Index nói chung và VN 30 nói riêng tăng tốc nhanh hơn. Cụ thể, so với thời điểm thị trường chứng khoán phái sinh đi vào hoạt động, giá cổ phiếu Sabeco (SAB) đã tăng 9,7%, giá cổ phiếu GAS đã tăng 10,3%, giá cổ phiếu VIC tăng 13,2%,...

Rõ ràng với việc các nhà tạo lập thị trường và các quỹ nắm giữ cổ phần chủ yếu tại các mã có vốn hóa lớn, trong khi những mã này có tỷ lệ cổ phiếu lưu hành tự do khá thấp do một số doanh nghiệp vẫn do Nhà nước nắm quyền chi phối, thì với tiềm lực tài chính dồi dào nên việc kéo giá các cổ phiếu này để tác động đến chỉ số VN30 là không quá khó, nhất là khi càng gần thời điểm đáo hạn các hợp đồng tương lai.

Tuy vậy, nhà đầu tư có thể sử dụng các hợp đồng tương lai để bù trừ rủi ro và hạn chế mức thua lỗ khi thị trường có biến động bất ngờ, nhất là khi giao dịch trên thị trường cơ sở vẫn phải theo quy định T+2.

Cụ thể, khi nhà đầu tư tiến hành mua cổ phiếu trong nhóm VN 30 tuy nhiên sau đó thị trường bất ngờ đón nhận những tin xấu gây áp lực giảm giá lên toàn thị trường, nhưng cổ phiếu phải sau hai ngày nữa mới về tài khoản, khi đó có thể bán khống nhằm bù trừ rủi ro. Nếu thị trường sau đó đi xuống mạnh thì mức lỗ từ việc đã mua các cổ phiếu trong nhóm VN 30 sẽ được hạn chế phần nào bởi mức lợi nhuận đạt được từ việc bán khống chỉ số.

>>Những điều cần biết khi đầu tư chứng khoán phái sinh