Cô gái nhỏ dũng mãnh của nhạc Việt

"Tôi đã làm việc cùng Nhi 10 năm nay từ khi Nhi còn là một cô bé nhỏ xíu luôn tin rằng mình là một cậu con trai. Đó là một cô bé rất hoạt bát" - nhạc trưởng người Nhật Honna Tetsujii nói về tài năng trẻ Việt Nam.

Đỗ Phương Nhi năm 2013

Trong tâm trí nhiều người yêu nhạc cổ điển, học và theo đuổi nghệ thuật cổ điển có nghĩa là phải ra nước ngoài tập luyện, chứ nếu tập tành trong nước thì kết quả sẽ rất hạn chế. Thế nhưng, cô bé 15 tuổi Đỗ Phương Nhi đã chứng minh một ngoại lệ đặc biệt và đáng tự hào cho người yêu nhạc cổ điển Việt Nam.

Cô bé có tiếng đàn ám ảnh

Tối ngày 30/7, khi Đỗ Phương Nhi bước ra sân khấu, người ta chợt nhận ra cô bé thường mặc váy ngắn qua gối ngày nào nay đã vụt cao lớn hẳn, ra dáng một thiếu nữ.

Sau nhiều năm trình diễn với váy voan bồng trẻ con đủ sắc màu, có lẽ là lần đầu tiên khán giả thấy em mặc váy dài bằng lụa, tha thướt phủ qua gót chân nom thật duyên dáng.

Dàn nhạc chơi những nốt đầu tiên của bản Concerto, em nghiêng mình chờ đợi. Rồi tay phải cầm archer đưa lên, một giai điệu lãng mạn và giàu cảm xúc, rất đậm chất Nga ra đời.

Âm nhạc của Đỗ Phương Nhi là thứ âm nhạc mang lại sức mạnh cho người nghe. Tiếng đàn chứa đựng tự tin, thuần khiết, truyền tải cảm xúc và cẩn trọng trong từng nốt nhạc. Hầu như Nhi không chơi sai một nốt nào trong suốt 18 phút của chương.

Em vững vàng trên sân khấu, sải rộng cánh tay, biểu diễn có thần thái và cuốn đi ánh nhìn của khán giả. Một nghệ sĩ thực thụ ở tuổi 15.

Nhi luôn có cách chơi bình tĩnh, chững chạc như thế, ngay cả khi em chơi Concerto của Mendelssohn lúc 11 tuổi, tập Concerto của Beriot, Spohr lúc lên 10, hay tập Concerto số 4 của Seitz khi lên 9. Lúc đó tay phải còn yếu và chưa kiểm soát được tốc độ, những đoạn giàu cảm xúc dễ bị chuyển thành não nề, ủ dột.

Tuy thế, ngay từ cái tuổi còn học tiểu học, tay trái của cô bé đã chuyển ngón rất vững vàng, linh hoạt. Thế rồi những nhược điểm ấu thơ ngày nào đã hoàn toàn biến mất khi Phương Nhi bước vào tuổi 13. Ấy là lúc em mang lại cho khán giả tiếng đàn đầy ám ảnh của bản Introduction And Rondo Capriccioso từ Camille Saint Saens - nhà soạn nhạc lãng mạn người Pháp.

"Gia đình violin"

Đỗ Phương Nhi ra trong một gia đình có truyền thống về âm nhạc. Cả gia đình gắn bó với cây vĩ cầm đến mức họ sở hữu một tài khoản trên Youtube có tên là "gia đình violin" (violinistfamily).

Đỗ Phương Nhi lúc mới học đàn

Bố Nhi là Thạc sĩ Đỗ Xuân Thắng - giảng viên Học viện Âm nhạc Quốc gia, ông đồng thời chơi cho dàn nhạc giao hưởng Hà Nội, mẹ Nhi chơi trong dàn nhạc giao hưởng Việt Nam, bè trưởng bè violin 1, thêm nữa, cậu của Nhi chính là nhạc sĩ Lê Minh Sơn, thế nên việc Đỗ Phương Nhi được học nhạc từ nhỏ có lẽ là tất yếu.

Nhưng khác với các bè bạn cùng trang lứa cũng có bố mẹ chơi đàn, đó là năng khiếu và cảm nhận âm nhạc của Nhi ngày càng lớn dần, mạnh mẽ dần theo thời gian. Năng khiếu đã chuyển thành tài năng và phát triển theo chiều dọc, tiến bộ không ngừng.

Lên 4 tuổi, Nhi bắt đầu chính thức theo học với GS/NSƯT Ngô Văn Thành. Từ đó đến nay Nhi chỉ ra nước ngoài học vài tháng tại Học viện âm nhạc Barratt - Due (Na Uy) dưới sự dẫn dắt của thầy Stephan Barratt-Due (nghệ sĩ violin nổi tiếng, đời thứ 3 của gia đình giàu truyền thống âm nhạc Barratt-Due) và các thầy khác như Alf Richard Kraggerud và Sigyn Fossness.

"Thời gian học ở Na Uy rất hay, em được hiểu biết thêm về âm nhạc, làm quen với cách dạy của các thầy giáo, tham dự các lớp hòa tấu. Em cũng được làm quen với rất nhiều người mới. Các thầy mỗi người lại dạy theo một cách khác nhau và có cái hay riêng. Em thích mỗi người một chút."

Trở về Việt Nam, Nhi tiếp tục học với GS Ngô Văn Thành và liên tục tham gia các chương trình hòa nhạc có tên tuổi. Lớn nhất phải kể đến 2 mùa Toyota Concert năm 2011 và 2013, sắp tới là hòa nhạc Điều còn mãi.

Nhi toàn chọn chơi những bài khó và đáng gờm với cả các violinist trưởng thành như "Introduction and Rondo Capriccioso" của Saint Saens hay "Concerto cho Violin cung Rê trưởng" của Tchaikovsky. Với một buổi hòa nhạc đậm chất Việt như Điều còn mãi, Nhi cũng chọn được một tác phẩm kì cựu dành cho cây đàn violin - "Bài ca chim ưng" của cố nhạc sĩ Đàm Linh, cây đại thụ của khí nhạc Việt Nam.

"Em đã chuẩn bị Bài ca chim ưng cho hòa nhạc Điều còn mãi sắp tới. Đây là một tác phẩm rất mạnh mẽ, anh hùng, nó nói về điệu múa chim ưng của người Tây Nguyên và cũng biểu hiện cho sức mạnh của con người nơi đây, của Việt Nam. Đây là một trong những bản nhạc của Việt Nam mà em thích nhất"

"Luôn tạo ra sự khác biệt"

Phương Nhi vốn là một cô học trò đam mê và chăm chỉ. Để chuẩn bị cho Concerto cho Violin cung Rê trưởng của Tchaikovsky, Nhi liên tục tập luyện 3 tháng trời, chăm chút từng nốt một.

Phương Nhi biểu diễn Concerto cho violin của Mendelssohn năm 2010

Ngày nào phải đi học văn hóa, Nhi tập 3 đến 4 tiếng, ngày nào được nghỉ, Nhi tập 6 đến 7 tiếng đồng hồ. Kết quả của ba tháng trui rèn ấy là 18 phút bừng sáng trên sân khấu, thu hút ánh mắt và đôi tai của cả nghìn khán giả tinh tuyển qua 2 đêm diễn.

Hỏi Nhi tại sao hay chọn những tác phẩm khó như vậy để trình diễn, Nhi cười, "Lúc đầu, khi mở bản Concerto cho violin ra em thấy rất khó. Nhưng đó là một trong những bản nhạc em yêu thích từ nhỏ, nên em muốn đón nhận thử thách này. Những bản nhạc của Tchai rất lãng mạn, thể hiện rõ tình cảm dạt dào. Tất nhiên quá trình tập rất vất vả và trắc trở, nhưng em muốn cố gắng chơi thật tốt và hy vọng rằng mình đã có một sự thay đổi nào đó".

Tôi nhớ mãi về hình ảnh của một khán giả phương Tây có mái tóc bạc ngồi ở lô ghế gần sân khấu nhất. Bà im lặng nghe dàn nhạc chơi tối 30/7 với Overture 1812, Se chỉ luồn kim, tác phẩm của nhà soạn nhạc Nhật Bản Y. Akutagawa.

Đến khi Nhi biểu diễn, bà chăm chú một cách đặc biệt, mở máy ảnh cá nhân ghi hình. Cuối buổi, bà ngắm nhìn cô bé từ xa trong đám đông, rồi mãi mới len vào chỉ để nói một câu "Hôm nay cháu chơi rất tuyệt".

"Tôi đã làm việc cùng Nhi 10 năm nay từ khi Nhi còn là một cô bé nhỏ xíu luôn tin rằng mình là một cậu con trai. Đó là một cô bé rất hoạt bát" - nhạc trưởng người Nhật Honna Tetsujii nói- "Tôi rất vui vì chúng tôi được tham gia rất nhiều chương trình cùng nhau. Tôi quan sát Nhi, thấy cô bé luôn tự tạo ra cho mình một quá trình phát triển. Hai năm trước khác, hai năm sau khác. Phương Nhi đang ngày càng tốt dần lên và luôn tạo ra sự khác biệt cho mình".